ચેન્નાઈ: રૂપિયાની મદદથી તમે દુનિયાના કોઈ પણ ખૂણે જઈ શકો છો. અને કંઈ પણ ખરીદી શકો છો. પણ જો તમને એવું કહેવામાં આવે કે ભારતમાં જ એક શહેરમાં રૂપિયાનું (money) કોઈ મોલ નથી. તો તમને નવાઈ લાગશે. ભારતમાં જ એક એવું શહેર છે જ્યાં ન તો કોઈ ધર્મ (Religion) છે ન તો કોઈ પૈસાનો વ્યવહાર અને ત્યાંની વ્યવસ્થાને ચલાવવા માટે કોઈ મેયર (Mayor) કે કલેક્ટર (collector) નથી.
ક્યારે થઈ હતી આ શહેરની સ્થાપના
આ શહેરનું નામ ઓરોવિલ (Auroville city) છે. તેની સ્થાપના વર્ષ 1968માં કરવામાં આવી હતી. આ શહેર ચેન્નાઈ (Chennai)થી લગભગ 150 કિમી દૂર આવેલું છે. આ જગ્યાને ‘સિટી ઑફ ડૉન’ (city of Don) પણ કહેવામાં આવે છે. આ શહેરને વસાવવા પાછળનો હેતુ એ હતો કે લોકો કોઈપણ જાતિ, ઊંચ-નીચના ભેદભાવ વિના અહીં રહી શકે. અહીં કોઈપણ આવીને સ્થાયી થઈ શકે છે. પરંતુ આ માટે કેટલીક શરતોનું પાલન કરવું પડતું હોય છે.
આ શહેરમાં રહેવા માટે તેના નીતિ નિયમો પાલન કરવાના રહેશે
આ શહેરમાં રહેવા માટે વ્યક્તિએ સેવક તરીકે રહેવું પડે છે. આ શહેરની સ્થાપના મીરા અલ્ફાઝોએ કરી હતી. મીરા 29 માર્ચ 1914માં શ્રી અરબિંદો સ્પ્રિચુઅલ રિટ્રીટમાં પુડુચેરી આવી હતી. થોડા દિવસો અહીં વિતાવ્યા બાદ તે જાપાન ગઈ હતી. જો કે, તે 1920માં ભારત પરત ફર્યા હતા. 1924માં શ્રી અરબિંદો સ્પ્રિચુઅલ સંસ્થામાં જોડાયા હતા. સંસ્થામાં જોડાઈને તેણે લોકસેવાના કાર્ય કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. ત્યારે લોકો તેમને ‘મા’ કહીને બોલાવતા હતા. 1968 માં, તેમણે ઓરોવિલે શહેરની સ્થાપના કરી, જેને તેમણે યુનિવર્સલ સિટી નામ આપ્યું. આ શહેરમાં કોઈપણ આવીને રહી શકે છે. હાલમાં આ શહેરમાં લગભગ 50 દેશોના લોકો રહે છે અને અહીંની વસ્તી 25 હજારની આસપાસ છે. આ શહેરને ‘ઓરોવિલે’ નામ આપવામાં આવ્યું હતું કારણ કે તેનો અર્થ એ છે કે જ્યાં તમામ રાષ્ટ્રોના સ્ત્રી-પુરુષો શાંતિ અને પ્રગતિશીલ સુમેળમાં રહી શકે છે, કોઈપણ જાતિના અવરોધો વિના, રાજકારણ અને તમામ રાષ્ટ્રીયતાથી ઉપર ઊઠીને શાંતિથી શહેરમાં રહી શકે.
ભારત સરકારે પણ આ શહેલનું સમર્થન કર્યું
વર્ષ 2015 પછી, આ શહેર ઘણું બદલાઈ ગયું છે અને આ શહેરને ઘણી પ્રશંસા મળવા લાગી છે. આ શહેરમાં ન તો કોઈ મંદિર છે અને ન તો તમને કોઈ દેવી-દેવતાની મૂર્તિ જોવા મળશે. અહીં ધર્મ સાથે જોડાયેલા ભગવાનની પૂજા કરવામાં આવતી નથી. લોકો અહીં માત્ર યોગ કરવા આવે છે. યુનેસ્કોએ પણ આ શહેરની પ્રશંસા કરી છે. આ શહેરની ભારત સરકાર દ્વારા પણ સમર્થનો મળ્યા છે. ભારતના રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. એ.પી.જે.અબ્દુલ કલામ અને પ્રતિભા પાટીલ પણ આ શહેરની મુલાકાત લઈ ચૂક્યા છે.
આ શહેરના લોકોએ ઘણા વર્ષોથી રોકડ પૈસા નથી જોયા. આવી પરિસ્થિતિમાં તમારા મનમાં પ્રશ્ન અવશ્ય ઉદ્ભવતો હશે કે અહીંના લોકો પોતાનું જીવન કઈ રીતે કરે છે? તમને જણાવી દઈએ કે લગભગ 35 વર્ષ પહેલા આ શહેરમાં એક નાણાકીય સેવા કેન્દ્ર શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આરબીઆઈએ આ સેવા કેન્દ્રો માટે મંજૂરી આપી હતી. આ બેંક સર્વિસ સેન્ટર બેંકની જેમ કામ કરે છે. આ બેંકમાં રહેતા લોકો પોતાના પૈસા ઓનલાઈન અથવા ઓફલાઈન જમા કરાવે છે. તેમને ઓરોવિલે ફાયનાન્સિયલ સર્વિસીસ તરફથી એકાઉન્ટ નંબર આપવામાં આવે છે. આ નંબરથી તમે લગભગ 200 કોમર્શિયલ સેન્ટરો અને ઓરોવિલની નાની-મોટી દુકાનોમાંથી વસ્તુઓ ખરીદી શકો છો. બીજી તરફ, જો કોઈ અહીં મહેનાન તરીકે આવે છે, તો તેને ડેબિટ કાર્ડની જેમ ઓરો કાર્ડ આપવામાં આવે છે. ઓરોવિલેની મર્યાદામાં આવેલી દુકાનો પર કોઈ રોકડ ચુકવણી સિસ્ટમ નથી.
ન તો પોલીસ છે કે ન તો મેયર
અહીંના લોકો અલગ પ્રકારનું જીવન જીવે છે. તેમને દુનિયામાં શું થઈ રહ્યું છે તેનાથી કોઈ મતલબ હોતો નથી. આ શહેરની વ્યવસ્થા જોવા માટે ન તો પોલીસ છે કે ન તો મેયર. મોટાભાગના પ્રવાસીઓ અને પ્રવાસીઓ જ આ શહેરમાં રહે છે. અહીંનું વાતાવરણ પણ ઉર્જાથી ભરેલું હોય છે. અહીં આવ્યા પછી લોકોને આપેલી જવાબદારીઓ નિભાવે છે. તેમનો મોટાભાગનો સમય યોગમાં કરવામાં પસાર થાય છે.
માતૃમંદિર આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે
શહેરની મધ્યમાં માતૃમંદિર છે. એક ઉત્કૃષ્ટ અને મૂળ સ્થાપત્ય સિદ્ધિ તરીકે ઓળખાય છે. માતૃમંદિરનું આંતરિક ગર્ભગૃહ ફક્ત ઓરોવિલિયનો એટલે કે ત્યાંના રહેવાસીઓ માટે ખુલ્લું છે. મંદિર એક સમર્પિત ધ્યાન અને એકાગ્રતા વિસ્તાર છે. અહીં દર્શનાર્થીઓને કોઈ મુશ્કેલી ન પડે તે રીતે ધ્યાન કરવાના નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. માતૃમંદિરની સુંદરતા પણ આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે.
પોતાની આંતરિક સમસ્યાઓનું નિરાકરણ
900ની ક્ષમતાવાળી એસેમ્બલી પણ છે. અહીંની આંતરિક સમસ્યાઓનું સમાધાન અહીંના લોકો જાતે જ કરે છે. અહીં સ્થાયી થયેલા લોકો એકબીજાની ભાષા સમજી શકતા નથી, તેમ છતાં તેઓ તેમના તમામ કામ કોઈપણ અવરોધ વિના કરે છે. અહીં એક દરિયો (બીચ) પણ છે. જે સૌથી શાંત અને સુંદર બીચમાંથી એક માનવામાં આવે છે. અહીં કોઈને પણ દરિયામાં નહાવાની પરવાનગી નથી. જેઓ શાંતિ પસંદ કરે છે તેને આ સ્થાન આકર્ષે છે. દુનિયાભરમાંથી લોકો અહીં આવે છે અને કલાકો સુધી બીચની મજા લે છે.
ઓરોવિલે બોટનિકલ ગાર્ડન
ઓરોવિલે બોટનિકલ ગાર્ડન પણ છે. ઉજ્જડ જમીન પર સૌથી સુંદર અને સૌથી મોટું બોટનિકલ ગાર્ડન બન્યું છે. તે વર્ષ 2000 માં એક પ્રોજેક્ટ તરીકે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જે 50 એકરમાં ફેલાયેલું છે. ઓરોવિલે બોટનિકલ ગાર્ડન શાંતિ પ્રેમી પ્રવાસીઓમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. તે શહેરની અંદરના સૌથી હરિયાળા સ્થળોમાંનું એક માનવામાં આવે છે.
આ સ્થળનું પોતાનું છે
આ સ્થળના પોતાના આર્કિટેક્ટ છે. અહીં ઉદ્યોગો અને સંશોધન સંસ્થાઓ પણ છે. ફાર્મ હાઉસ અને રેસ્ટોરન્ટ પણ છે. વધુમાં, આ સ્થાનનું પોતાનું ઈ-મેલ નેટવર્ક પણ છે.
