વિશ્વના જે કોઈ ભાગોમાં યુદ્ધો ચાલી રહ્યાં છે, તેમાં કોઈને કોઈ રીતે અમેરિકાનો સ્વાર્થ છૂપાયેલો હોય છે. આ વાત યુક્રેન-રશિયા વચ્ચેનાં યુદ્ધને લાગુ પડે છે, તેટલી જ ઈઝરાયેલ-હમાસ કે ઈઝરાયેલ-હિઝબુલ્લાહ વચ્ચેનાં યુદ્ધને પણ લાગુ પડે છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ જ્યારે ચૂંટણીનો પ્રચાર કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેમણે ડંફાસ મારી હતી કે તે પ્રમુખ બનશે તો એક દિવસમાં યુક્રેન યુદ્ધ બંધ થઈ જાશે. ચૂંટણીમાં જીત મેળવ્યા પછી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે યુદ્ધની સમાપ્તિ બાબતમાં યુક્રેનના પ્રમુખ ઝેલેન્સ્કી ઉપરાંત રશિયાના પ્રમુખ વ્લાદામિર પુતિન સાથે પણ વાત કરી છે, પણ યુદ્ધ રોકવાનું કામ ચપટી વગાડવા જેટલું સહેલું નથી. અમેરિકાનું આખું અર્થતંત્ર જ યુદ્ધ પર ચાલે છે. જો વિશ્વના કોઈ પણ ભાગમાં યુદ્ધ ન ચાલતું હોય તો અમેરિકાની ઘણી કંપની બંધ થઈ જાય તેમ છે.
ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે મધ્ય પૂર્વ અને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ બંનેને ખતમ કરવાની વાત કરી હતી. તેમણે આવા યુદ્ધોમાં અમેરિકાની દખલગીરી ઘટાડવાની વાત પણ કરી છે. અમેરિકાની ચૂંટણી બાદ હવે તમામની નજર ટ્રમ્પ મધ્ય પૂર્વમાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષને કેવી રીતે ઉકેલશે તેના પર છે. જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પાછલા કાર્યકાળ પર નજર કરીએ તો તેમણે ઈઝરાયેલ સાથે સારા સંબંધો બનાવ્યા હતા. ઈઝરાયલની નારાજગીને કારણે તેણે ઈરાન સાથેનો પરમાણુ કરાર રદ કર્યો હતો. તેથી જ તેમને ઈઝરાયેલના શુભચિંતક માનવામાં આવે છે.
હવે જોવાનું એ રહેશે કે શું ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ઈઝરાયેલને યુદ્ધ ખતમ કરવાનું કહી શકશે અને ઈઝરાયેલ તેમની વિનંતીને સ્વીકારશે કે કેમ. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળમાં ઇઝરાયેલને સંપૂર્ણ સમર્થન આપ્યું હતું. તેમણે ઈઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઈન વચ્ચે શાંતિ સમજૂતી માટે માળખું તૈયાર કર્યું હતું, પરંતુ તે કામમાં આવ્યું ન હતું. આજે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે બેન્જામિન નેતન્યાહુ જે ઈચ્છે તે કરવું જોઈએ. અફઘાનિસ્તાન યુદ્ધ ખૂબ લાંબુ ચાલ્યું જેના કારણે અમેરિકાના લોકો આ બાબતની ખૂબ ટીકા કરતા હતા. લોકો માનતા હતા કે અમેરિકન લોકોને ત્યાં બિનજરૂરી રીતે મારવામાં આવી રહ્યા છે. ઈઝરાયેલના યુદ્ધ પાછળ અમેરિકા અબજો ડોલર ખર્ચી રહ્યું છે.
મોટા ભાગના વિશ્લેષણો અનુસાર અમેરિકા જુદા જુદા યુદ્ધોમાં જે પૈસા આપી રહ્યું છે તેની વાત કરવામાં આવી રહી છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અગાઉ પણ આ વિશે વાત કરી હતી કે ઈઝરાયેલને હમાસ સામે લડવા માટે માત્ર અમેરિકા જ પૈસા આપી રહ્યું છે, તેથી અન્ય દેશોએ પણ તેમાં પોતાનો હિસ્સો આપવો જોઈએ, અમે એકલા પૈસા નહીં આપીએ. ઘણા લોકો એવું પણ કહે છે કે ફ્લોરિડામાં આવેલી કુદરતી આફતોમાં નાણાંનું રોકાણ કરવાને બદલે વર્તમાન વહીવટીતંત્ર યુક્રેન અને ઇઝરાયેલના યુદ્ધોમાં પૈસા આપવામાં વ્યસ્ત છે. નેતન્યાહુ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને ઢાલ તરીકે જોઈ રહ્યા છે. ટ્રમ્પના આગમનથી બિડેન વહીવટીતંત્રનું વધતું દબાણ અમુક અંશે ઓછું થશે. પરંતુ તે જોવાનું રહે છે કે કેવા પ્રકારનો વહીવટ આવે છે અને કોણ કયા પદ પર બિરાજે છે. આ બે મોટા યુદ્ધોના કેન્દ્રમાં અમેરિકા છે. આ ઘરેલું મુદ્દાઓ સાથે સંબંધિત હોવાથી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પર દબાણ હશે કે તેમને કેવી રીતે ઉકેલવા. તે જ સમયે, નેતન્યાહુ પણ આ બાબત માટે દબાણમાં છે.
આ પણે જોયું કે કેવી રીતે ઇઝરાયલે પોતાના સંરક્ષણ મંત્રીને હટાવ્યા, જેના કારણે આંતરિક વિવાદ વધી રહ્યો છે. તેમના વિશે કરવામાં આવી રહેલી ટીકાઓ વધુ દબાણ બનાવશે. પરંતુ જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ભૂતકાળની નીતિઓ પર નજર કરીએ તો લાગે છે કે નેતન્યાહુને ચોક્કસ સમય આપવામાં આવશે. આગામી કેટલાક મહિનાઓ ખૂબ જ નિર્ણાયક છે કે આપણે આ યુદ્ધનો અંત કેવી રીતે જોશું. ઇઝરાયલે હવે પોતે જોવું પડશે કે યુદ્ધ એક વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહ્યું છે. ઈઝરાયેલની નાગરિક અર્થવ્યવસ્થા અને ઉચ્ચ તકનીકી ક્ષેત્રના લોકો આ યુદ્ધમાં જોડાયેલા છે. આવી સ્થિતિમાં તેમના માટે લાંબા સમય સુધી અર્થવ્યવસ્થા જાળવી રાખવી મુશ્કેલ બનશે. પરંતુ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ઈઝરાયેલ પર કોઈ નિયંત્રણો લાદવામાં આવશે નહીં. દરેક દેશે પોતાની વિદેશ નીતિમાં એ વાતનો સમાવેશ કરવો જોઈએ કે જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે કામ કરીએ તો હંમેશા અસ્થિર સ્થિતિ રહેશે. કઈ પરિસ્થિતિમાં તેમની પ્રતિક્રિયા શું હશે તે જાણી શકાયું નથી.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળની નીતિઓ આ કાર્યકાળમાં જાળવી રાખવામાં આવશે કે નહીં તે અંગે યુક્રેન અને મધ્ય પૂર્વ બંને દેશોમાં મુશ્કેલી ઊભી થશે. પરંતુ જ્યાં સુધી ઇઝરાયેલનો સંબંધ છે, ત્યાં સુધી ઇઝરાયેલે હંમેશા અમેરિકાની વિદેશ નીતિમાં વિશેષ ભૂમિકા ભજવી છે અને ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની વ્યક્તિગત પસંદગી હંમેશા ઇઝરાયલ માટે રહી છે, તેથી ઇઝરાયેલને થોડા મહિનાનો સમય મળશે. વિશ્લેષકોના મતે રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ મધ્ય પૂર્વના સંઘર્ષ કરતાં વહેલો સમાપ્ત થઈ જશે, કારણ કે તેઓ સમજે છે કે યુક્રેનના સંદર્ભમાં, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું વહીવટીતંત્ર નિશ્ચિત માને છે કે આપણે વસ્તુઓને બાજુ પર રાખીને દુનિયાને શાંતિ તરફ લઈ જવી પડશે.
જો આપણે રશિયા-યુક્રેનની વાત કરીએ તો સવાલ એ પણ ઊભો થાય છે કે શું તેઓ આ યુદ્ધવિરામ માટે પુતિનને મનાવી શકશે? ટ્રમ્પ તેમના પ્રથમ કાર્યકાળમાં રશિયા સાથે સંબંધો સુધારવા માંગતા હતા, પરંતુ યુએસ કોંગ્રેસે તેમને રોક્યા હતા. જો ટ્રમ્પ ઈચ્છે છે કે અમેરિકા ચીન સામે જીતે તો તેમને યુરોપિયન દેશોના સહયોગની જરૂર પડશે. અને જો યુરોપીયન દેશો જોશે કે અમેરિકા યુરોપમાં તેમની ચિંતાઓ પર ધ્યાન આપી રહ્યું નથી, તો યુરોપીયન દેશો ચીન સામેની લડાઈમાં અમેરિકાને સમર્થન નહીં આપે. જર્મની જેવા દેશો ચીન પર કોઈ પણ પ્રકારના પ્રતિબંધો ઈચ્છતા નથી. જો તેઓ ચીન કટોકટી પર અમેરિકાનો સાથ નહીં આપે તો અમેરિકાને ચીન સામે ટેકનોલોજી અથવા અન્ય બાબતોમાં પ્રતિબંધો જાળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન અમેરિકી સરકારે પહેલીવાર સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે ચીન એક એવો હરીફ છે, જેની સામે તેણે વેપાર અને ટેક્નોલોજી પર નિયંત્રણો લાદવા પડશે અને અન્ય દેશો સાથે સહયોગ વધારવો પડશે. આજે ટ્રમ્પની આસપાસ એવા ઘણા લોકો છે જેમણે ચીનમાં ભારે રોકાણ કર્યું છે. આમાં ઈલોન મસ્કનું નામ પણ છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ બધા ટ્રમ્પ પર પ્રથમ કાર્યકાળની જેમ ચીન પર નિયંત્રણો ન લાદવા માટે દબાણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરશે.
યુક્રેનને લઈને અત્યાર સુધી જે દુનિયાભરમાં વલણ ચાલી રહ્યું હતું કે રશિયાએ પાછળ હટવું પડશે તો જ મામલો આગળ વધશે. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સ્કીએ જે રીતે શાંતિ યોજના રજૂ કરી તેમાં રશિયા બિલકુલ સામેલ નહોતું. તેમાં ક્યાંક ને ક્યાંક ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના આગમનથી ચોક્કસ ફરક પડશે. જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને વ્લાદિમીર પુતિનના વ્યક્તિત્વને જોઈએ તો તે એકદમ સમાન છે. ટ્રમ્પ ઈચ્છે છે કે પુતિન સાથેનું તેમનું અંગત સમીકરણ ચમકે. લોકોએ આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને મત આપ્યો છે. તેમણે શાંતિની વાત કરી હતી, તેમણે યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા માટે તેમની સ્પષ્ટ નીતિ રજૂ કરી હતી. આ બે મોટા યુદ્ધોના કેન્દ્રમાં અમેરિકા છે.
જો અમેરિકા ધારે તો ૨૪ કલાકમાં યુદ્ધ બંધ થઈ જાય તેમ છે, પણ તે માટે અમેરિકા પોતાના પગ પર કુહાડો મારવા તૈયાર થાય તે જરૂરી છે. જો તમે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની સાથે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન કામ કરનારા લોકોના લેખો અથવા પુસ્તકો વાંચો તો સ્પષ્ટપણે જણાય છે કે ટ્રમ્પ તેમની નીતિઓ બદલતા રહે છે. આ બધી બાબતોની અસર માત્ર રશિયા-યુક્રેન પર જ નિર્ભર નથી. યુરોપિયન યુનિયન સાથે રશિયાના સંબંધો કેવા રહેશે તેના પર પણ નિર્ભર છે. આ અંગે અમેરિકન પ્રશાસને એ વિચારવું પડશે કે તે યુરોપ સાથે કેવા સંબંધો ઇચ્છે છે. જો ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ઈચ્છે તો તેઓ યુક્રેન પર દબાણની રણનીતિ બનાવીને આ સંઘર્ષનો ઉકેલ લાવી શકે છે.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલા વિચારો લેખકના પોતાના છે.
વિશ્વના જે કોઈ ભાગોમાં યુદ્ધો ચાલી રહ્યાં છે, તેમાં કોઈને કોઈ રીતે અમેરિકાનો સ્વાર્થ છૂપાયેલો હોય છે. આ વાત યુક્રેન-રશિયા વચ્ચેનાં યુદ્ધને લાગુ પડે છે, તેટલી જ ઈઝરાયેલ-હમાસ કે ઈઝરાયેલ-હિઝબુલ્લાહ વચ્ચેનાં યુદ્ધને પણ લાગુ પડે છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ જ્યારે ચૂંટણીનો પ્રચાર કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેમણે ડંફાસ મારી હતી કે તે પ્રમુખ બનશે તો એક દિવસમાં યુક્રેન યુદ્ધ બંધ થઈ જાશે. ચૂંટણીમાં જીત મેળવ્યા પછી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે યુદ્ધની સમાપ્તિ બાબતમાં યુક્રેનના પ્રમુખ ઝેલેન્સ્કી ઉપરાંત રશિયાના પ્રમુખ વ્લાદામિર પુતિન સાથે પણ વાત કરી છે, પણ યુદ્ધ રોકવાનું કામ ચપટી વગાડવા જેટલું સહેલું નથી. અમેરિકાનું આખું અર્થતંત્ર જ યુદ્ધ પર ચાલે છે. જો વિશ્વના કોઈ પણ ભાગમાં યુદ્ધ ન ચાલતું હોય તો અમેરિકાની ઘણી કંપની બંધ થઈ જાય તેમ છે.
ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે મધ્ય પૂર્વ અને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ બંનેને ખતમ કરવાની વાત કરી હતી. તેમણે આવા યુદ્ધોમાં અમેરિકાની દખલગીરી ઘટાડવાની વાત પણ કરી છે. અમેરિકાની ચૂંટણી બાદ હવે તમામની નજર ટ્રમ્પ મધ્ય પૂર્વમાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષને કેવી રીતે ઉકેલશે તેના પર છે. જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પાછલા કાર્યકાળ પર નજર કરીએ તો તેમણે ઈઝરાયેલ સાથે સારા સંબંધો બનાવ્યા હતા. ઈઝરાયલની નારાજગીને કારણે તેણે ઈરાન સાથેનો પરમાણુ કરાર રદ કર્યો હતો. તેથી જ તેમને ઈઝરાયેલના શુભચિંતક માનવામાં આવે છે.
હવે જોવાનું એ રહેશે કે શું ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ઈઝરાયેલને યુદ્ધ ખતમ કરવાનું કહી શકશે અને ઈઝરાયેલ તેમની વિનંતીને સ્વીકારશે કે કેમ. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળમાં ઇઝરાયેલને સંપૂર્ણ સમર્થન આપ્યું હતું. તેમણે ઈઝરાયેલ અને પેલેસ્ટાઈન વચ્ચે શાંતિ સમજૂતી માટે માળખું તૈયાર કર્યું હતું, પરંતુ તે કામમાં આવ્યું ન હતું. આજે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે બેન્જામિન નેતન્યાહુ જે ઈચ્છે તે કરવું જોઈએ. અફઘાનિસ્તાન યુદ્ધ ખૂબ લાંબુ ચાલ્યું જેના કારણે અમેરિકાના લોકો આ બાબતની ખૂબ ટીકા કરતા હતા. લોકો માનતા હતા કે અમેરિકન લોકોને ત્યાં બિનજરૂરી રીતે મારવામાં આવી રહ્યા છે. ઈઝરાયેલના યુદ્ધ પાછળ અમેરિકા અબજો ડોલર ખર્ચી રહ્યું છે.
મોટા ભાગના વિશ્લેષણો અનુસાર અમેરિકા જુદા જુદા યુદ્ધોમાં જે પૈસા આપી રહ્યું છે તેની વાત કરવામાં આવી રહી છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે અગાઉ પણ આ વિશે વાત કરી હતી કે ઈઝરાયેલને હમાસ સામે લડવા માટે માત્ર અમેરિકા જ પૈસા આપી રહ્યું છે, તેથી અન્ય દેશોએ પણ તેમાં પોતાનો હિસ્સો આપવો જોઈએ, અમે એકલા પૈસા નહીં આપીએ. ઘણા લોકો એવું પણ કહે છે કે ફ્લોરિડામાં આવેલી કુદરતી આફતોમાં નાણાંનું રોકાણ કરવાને બદલે વર્તમાન વહીવટીતંત્ર યુક્રેન અને ઇઝરાયેલના યુદ્ધોમાં પૈસા આપવામાં વ્યસ્ત છે. નેતન્યાહુ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને ઢાલ તરીકે જોઈ રહ્યા છે. ટ્રમ્પના આગમનથી બિડેન વહીવટીતંત્રનું વધતું દબાણ અમુક અંશે ઓછું થશે. પરંતુ તે જોવાનું રહે છે કે કેવા પ્રકારનો વહીવટ આવે છે અને કોણ કયા પદ પર બિરાજે છે. આ બે મોટા યુદ્ધોના કેન્દ્રમાં અમેરિકા છે. આ ઘરેલું મુદ્દાઓ સાથે સંબંધિત હોવાથી ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પર દબાણ હશે કે તેમને કેવી રીતે ઉકેલવા. તે જ સમયે, નેતન્યાહુ પણ આ બાબત માટે દબાણમાં છે.
આ પણે જોયું કે કેવી રીતે ઇઝરાયલે પોતાના સંરક્ષણ મંત્રીને હટાવ્યા, જેના કારણે આંતરિક વિવાદ વધી રહ્યો છે. તેમના વિશે કરવામાં આવી રહેલી ટીકાઓ વધુ દબાણ બનાવશે. પરંતુ જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની ભૂતકાળની નીતિઓ પર નજર કરીએ તો લાગે છે કે નેતન્યાહુને ચોક્કસ સમય આપવામાં આવશે. આગામી કેટલાક મહિનાઓ ખૂબ જ નિર્ણાયક છે કે આપણે આ યુદ્ધનો અંત કેવી રીતે જોશું. ઇઝરાયલે હવે પોતે જોવું પડશે કે યુદ્ધ એક વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહ્યું છે. ઈઝરાયેલની નાગરિક અર્થવ્યવસ્થા અને ઉચ્ચ તકનીકી ક્ષેત્રના લોકો આ યુદ્ધમાં જોડાયેલા છે. આવી સ્થિતિમાં તેમના માટે લાંબા સમય સુધી અર્થવ્યવસ્થા જાળવી રાખવી મુશ્કેલ બનશે. પરંતુ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ઈઝરાયેલ પર કોઈ નિયંત્રણો લાદવામાં આવશે નહીં. દરેક દેશે પોતાની વિદેશ નીતિમાં એ વાતનો સમાવેશ કરવો જોઈએ કે જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે કામ કરીએ તો હંમેશા અસ્થિર સ્થિતિ રહેશે. કઈ પરિસ્થિતિમાં તેમની પ્રતિક્રિયા શું હશે તે જાણી શકાયું નથી.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળની નીતિઓ આ કાર્યકાળમાં જાળવી રાખવામાં આવશે કે નહીં તે અંગે યુક્રેન અને મધ્ય પૂર્વ બંને દેશોમાં મુશ્કેલી ઊભી થશે. પરંતુ જ્યાં સુધી ઇઝરાયેલનો સંબંધ છે, ત્યાં સુધી ઇઝરાયેલે હંમેશા અમેરિકાની વિદેશ નીતિમાં વિશેષ ભૂમિકા ભજવી છે અને ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની વ્યક્તિગત પસંદગી હંમેશા ઇઝરાયલ માટે રહી છે, તેથી ઇઝરાયેલને થોડા મહિનાનો સમય મળશે. વિશ્લેષકોના મતે રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ મધ્ય પૂર્વના સંઘર્ષ કરતાં વહેલો સમાપ્ત થઈ જશે, કારણ કે તેઓ સમજે છે કે યુક્રેનના સંદર્ભમાં, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું વહીવટીતંત્ર નિશ્ચિત માને છે કે આપણે વસ્તુઓને બાજુ પર રાખીને દુનિયાને શાંતિ તરફ લઈ જવી પડશે.
જો આપણે રશિયા-યુક્રેનની વાત કરીએ તો સવાલ એ પણ ઊભો થાય છે કે શું તેઓ આ યુદ્ધવિરામ માટે પુતિનને મનાવી શકશે? ટ્રમ્પ તેમના પ્રથમ કાર્યકાળમાં રશિયા સાથે સંબંધો સુધારવા માંગતા હતા, પરંતુ યુએસ કોંગ્રેસે તેમને રોક્યા હતા. જો ટ્રમ્પ ઈચ્છે છે કે અમેરિકા ચીન સામે જીતે તો તેમને યુરોપિયન દેશોના સહયોગની જરૂર પડશે. અને જો યુરોપીયન દેશો જોશે કે અમેરિકા યુરોપમાં તેમની ચિંતાઓ પર ધ્યાન આપી રહ્યું નથી, તો યુરોપીયન દેશો ચીન સામેની લડાઈમાં અમેરિકાને સમર્થન નહીં આપે. જર્મની જેવા દેશો ચીન પર કોઈ પણ પ્રકારના પ્રતિબંધો ઈચ્છતા નથી. જો તેઓ ચીન કટોકટી પર અમેરિકાનો સાથ નહીં આપે તો અમેરિકાને ચીન સામે ટેકનોલોજી અથવા અન્ય બાબતોમાં પ્રતિબંધો જાળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન અમેરિકી સરકારે પહેલીવાર સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે ચીન એક એવો હરીફ છે, જેની સામે તેણે વેપાર અને ટેક્નોલોજી પર નિયંત્રણો લાદવા પડશે અને અન્ય દેશો સાથે સહયોગ વધારવો પડશે. આજે ટ્રમ્પની આસપાસ એવા ઘણા લોકો છે જેમણે ચીનમાં ભારે રોકાણ કર્યું છે. આમાં ઈલોન મસ્કનું નામ પણ છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ બધા ટ્રમ્પ પર પ્રથમ કાર્યકાળની જેમ ચીન પર નિયંત્રણો ન લાદવા માટે દબાણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરશે.
યુક્રેનને લઈને અત્યાર સુધી જે દુનિયાભરમાં વલણ ચાલી રહ્યું હતું કે રશિયાએ પાછળ હટવું પડશે તો જ મામલો આગળ વધશે. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સ્કીએ જે રીતે શાંતિ યોજના રજૂ કરી તેમાં રશિયા બિલકુલ સામેલ નહોતું. તેમાં ક્યાંક ને ક્યાંક ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના આગમનથી ચોક્કસ ફરક પડશે. જો આપણે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને વ્લાદિમીર પુતિનના વ્યક્તિત્વને જોઈએ તો તે એકદમ સમાન છે. ટ્રમ્પ ઈચ્છે છે કે પુતિન સાથેનું તેમનું અંગત સમીકરણ ચમકે. લોકોએ આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને મત આપ્યો છે. તેમણે શાંતિની વાત કરી હતી, તેમણે યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા માટે તેમની સ્પષ્ટ નીતિ રજૂ કરી હતી. આ બે મોટા યુદ્ધોના કેન્દ્રમાં અમેરિકા છે.
જો અમેરિકા ધારે તો ૨૪ કલાકમાં યુદ્ધ બંધ થઈ જાય તેમ છે, પણ તે માટે અમેરિકા પોતાના પગ પર કુહાડો મારવા તૈયાર થાય તે જરૂરી છે. જો તમે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની સાથે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન કામ કરનારા લોકોના લેખો અથવા પુસ્તકો વાંચો તો સ્પષ્ટપણે જણાય છે કે ટ્રમ્પ તેમની નીતિઓ બદલતા રહે છે. આ બધી બાબતોની અસર માત્ર રશિયા-યુક્રેન પર જ નિર્ભર નથી. યુરોપિયન યુનિયન સાથે રશિયાના સંબંધો કેવા રહેશે તેના પર પણ નિર્ભર છે. આ અંગે અમેરિકન પ્રશાસને એ વિચારવું પડશે કે તે યુરોપ સાથે કેવા સંબંધો ઇચ્છે છે. જો ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ઈચ્છે તો તેઓ યુક્રેન પર દબાણની રણનીતિ બનાવીને આ સંઘર્ષનો ઉકેલ લાવી શકે છે.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલા વિચારો લેખકના પોતાના છે.