તમે ઘણી વાર સાંભળ્યું હશે કે અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં પેશાબ ફિલ્ટર કરીને પીવે છે. આજે અમે તમને જણાવીશું કે આ કેટલું સાચું છે અને અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં પાણી કેમ નથી લઈ જતા અને ફિલ્ટર કરેલું પેશાબ પીવે છે.
અવકાશની દુનિયા રહસ્યોથી ભરેલી છે; વૈજ્ઞાનિકો આ રહસ્યોને સમજવા અને ઉકેલવા માટે સતત નવા સંશોધનો કરી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોના સંશોધનનું પરિણામ છે કે આજે માણસ ચંદ્ર પર પહોંચ્યો છે પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જ્યારે કોઈ અવકાશયાત્રીને અવકાશમાં મોકલવામાં આવે છે ત્યારે તેના માટે ઘણી સાવચેતી રાખવામાં આવે છે, જેમ કે ખોરાકની વસ્તુઓ, અવકાશયાનમાં સામાનનું વજન, અને જો લાંબા સમય સુધી અટવાઈ જાય તો પાણીની વ્યવસ્થા પણ.
ઘણી વખત અવકાશ મિશન દરમિયાન એવું બને છે કે અવકાશયાત્રીઓ ટૂંકા મિશન માટે જાય છે, પરંતુ કોઈ કારણસર ત્યાં જ અટવાઈ જાય છે. ઉદાહરણ તરીકે ગયા વર્ષે જૂનમાં અમેરિકન અવકાશ એજન્સી નાસાના અવકાશયાત્રીઓ સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોર 8 દિવસના મિશન પર ગયા હતા પરંતુ તકનીકી ખામીઓને કારણે તેઓ 200 દિવસથી વધુ સમયથી ત્યાં ફસાયેલા છે.
હવે પ્રશ્ન એ છે કે અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં શૌચાલયનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે. તમને જણાવી દઈએ કે અવકાશયાનમાં હાજર શૌચાલય ખૂબ જ અલગ હોય છે. શૂન્ય ગુરુત્વાકર્ષણને કારણે અવકાશમાં અવકાશયાત્રીઓને ધ્યાનમાં રાખીને તેમના માટે સંપૂર્ણપણે હાથથી પકડી શકાય તેવું અને પગથી પકડી શકાય તેવું શૌચાલય બનાવવામાં આવ્યું છે. એટલું જ નહીં તેમાં એક ખાસ વેક્યુમ લગાવવામાં આવ્યું છે જે શૌચાલયના કચરાને ખેંચીને ટાંકીમાં લઈ જાય છે.
અવકાશમાં પાણીનો ઉપયોગ
તમને જણાવી દઈએ કે અવકાશયાનમાં પેશાબ માટે એક ખાસ પ્રકારની વેક્યુમ પાઇપ પણ લગાવવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત પેશાબ અને મળને અવકાશમાં અલગ ટાંકીમાં રાખવામાં આવે છે. આ પાછળનું કારણ એ છે કે પેશાબ ધરાવતી અલગ ટાંકીને રિસાયકલ કરવામાં આવે છે અને પછી તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
અવકાશમાં પેશાબનું રિસાયકલ કરવું જરૂરી છે. કારણ કે ત્યાં પાણી લાવવું ખૂબ ખર્ચાળ છે. માહિતી અનુસાર પૃથ્વીથી અવકાશ સ્ટેશન સુધી એક ગેલન પાણી પહોંચાડવા માટે $83,000નો ખર્ચ થશે. એક અવકાશયાત્રીને પીવા અને અન્ય હેતુઓ માટે દરરોજ 12 ગેલન પાણીની જરૂર પડે છે. આનાથી મિશનનો ખર્ચ ઘણો વધી જશે અને એક સાથે ખૂબ વધારે પાણી મોકલી શકાશે નહીં. કારણ કે આનાથી વિમાનનું વજન વધશે. આ જ કારણ છે કે વૈજ્ઞાનિકોએ એક ફિલ્ટર સિસ્ટમ સ્થાપિત કરી છે જેના દ્વારા પેશાબને ફિલ્ટર કરીને પીવાલાયક પાણીમાં ઉત્પન્ન કરવામાં આવે છે.
