બંધારણની પ્રસ્તાવનામાંથી ‘સેક્યુલર’ અને ‘સમાજવાદી’ શબ્દોને હટાવવાની માંગ કરતી અરજીઓ પર શુક્રવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી હતી. ચીફ જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને જસ્ટિસ સંજય કુમારની બેન્ચે આ અરજીઓ પર સુનાવણી કરી હતી. બેન્ચે કહ્યું કે ભારતીય અર્થમાં સમાજવાદી હોવાનો અર્થ માત્ર કલ્યાણકારી રાજ્ય છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે તે આ બે શબ્દોને હટાવવાની અરજી પર 25 નવેમ્બરે પોતાનો આદેશ આપશે. આ અરજીઓ ભાજપના નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામી, વકીલ બલરામ સિંહ, કરુણેશ કુમાર શુક્લા અને અશ્વિની ઉપાધ્યાયે દાખલ કરી છે.
બેન્ચે વધુમાં કહ્યું કે ધર્મનિરપેક્ષતા એ બંધારણના મૂળભૂત માળખાનો એક ભાગ છે. સુપ્રીમ કોર્ટ પહેલાથી જ 42મા બંધારણીય સુધારા પર વિચાર કરી ચૂકી છે. અગાઉ પણ બેન્ચે કહ્યું હતું કે ધર્મનિરપેક્ષતાને હંમેશા બંધારણના મૂળભૂત માળખાનો એક ભાગ માનવામાં આવે છે અને મૌખિક રીતે કહ્યું હતું કે પ્રસ્તાવનામાં ‘સેક્યુલર’ અને ‘સમાજવાદી’ શબ્દોને પશ્ચિમી દ્રષ્ટિકોણથી જોવાની જરૂર નથી. બેન્ચે કહ્યું કે સમાજવાદનો અર્થ તકોની સમાનતા હોઈ શકે અને દેશની સંપત્તિની સમાન રીતે વહેંચણી પણ હોઈ શકે. તેને પશ્ચિમી અર્થમાં ન લેવો જોઈએ. તેનો અલગ અર્થ પણ હોઈ શકે છે. ધર્મનિરપેક્ષતા શબ્દ સાથે પણ આવું જ છે.
મૂળભૂત માળખાના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન: સુબ્રમણ્યમ સ્વામી
સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ કહ્યું કે 1976માં પ્રસ્તાવનામાં ઉમેરવામાં આવેલા બે શબ્દો મૂળ પ્રસ્તાવનાની તારીખને પ્રતિબિંબિત કરતા નથી, જે 1949માં તૈયાર કરવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું કે આ બંને શબ્દો જે કટોકટી દરમિયાન 1976ના 42મા બંધારણીય સુધારા અધિનિયમ દ્વારા પ્રસ્તાવનામાં ઉમેરવામાં આવ્યા હતા તે 1973માં 13-જજની બેન્ચ દ્વારા પ્રખ્યાત કેશવાનંદ ભારતી ચુકાદામાં નિર્ધારિત મૂળભૂત માળખાના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરે છે. કેશવાનંદ ભારતી કેસમાં બંધારણમાં સુધારો કરવાની સંસદની સત્તાને બંધારણની મૂળભૂત વિશેષતાઓ સાથે ચેડા કરવા પર રોક લગાવવામાં આવી હતી.
