રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ આવકવેરા બિલ 2025 ને મંજૂરી આપી છે જે જૂના આવકવેરા કાયદા, 1961 ને બદલશે. આવકવેરા કાયદો 2025 આગામી નાણાકીય વર્ષથી 1 એપ્રિલ 2026 થી અમલમાં આવશે. નવો કાયદો જૂના કર કાયદાઓને સરળ બનાવશે અને કાયદામાં શબ્દોની વધુ પડતી જટિલતામાં ઘટાડો કરશે, જેનાથી તેને સમજવામાં સરળતા રહેશે.
આવકવેરા અધિનિયમ 2025 ને 21 ઓગસ્ટ, 2025 ના રોજ માનનીય રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી મળી ગઈ છે. આ 1961 ના કાયદાને બદલે એક ઐતિહાસિક સુધારો છે, જેમાં એક સરળ, પારદર્શક અને પાલન-મૈત્રીપૂર્ણ પ્રત્યક્ષ કર પ્રણાલી રજૂ કરવામાં આવી છે. આવકવેરા વિભાગે X પરની એક પોસ્ટમાં આ જણાવ્યું હતું. આવકવેરા બિલ 2025,12 ઓગસ્ટના રોજ સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. નવો કાયદો કોઈ નવો કર દર રજૂ કરતો નથી અને ફક્ત ભાષાને સરળ બનાવે છે જે જટિલ આવકવેરા કાયદાઓને સમજવા માટે જરૂરી હતી.
નવો કાયદો બિનજરૂરી જોગવાઈઓ અને જૂની ભાષાને દૂર કરે છે અને આવકવેરા અધિનિયમ 1961 માં કલમોની સંખ્યા 819 થી 536 અને પ્રકરણોની સંખ્યા 47 થી 23 કરે છે. નવા આવકવેરા અધિનિયમમાં શબ્દોની સંખ્યા 5.12 લાખથી ઘટાડીને 2.6 લાખ કરવામાં આવી છે અને પ્રથમ વખત સ્પષ્ટતા વધારવા માટે 1961 ના કાયદાના ગાઢ લખાણની જગ્યાએ 39 નવા કોષ્ટકો અને 40 નવા સૂત્રોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
નવું આવકવેરા બિલ જૂના કાયદાને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો દાવો
નવો આવકવેરા કાયદો TDS, મુક્તિ અને અન્ય જટિલ પાલનને સુવ્યવસ્થિત કરવાનો હોવાનું કહેવાય છે. આ કાયદો આવકવેરા રિટર્ન મોડા ભરવાના કિસ્સામાં કોઈપણ દંડ વિના રિફંડનો દાવો કરવાની પણ મંજૂરી આપે છે. નવો સુધારેલો આવકવેરા બિલ લોકસભામાં એવા સમયે પસાર થયો જ્યારે બિહારમાં મતદાર યાદીઓના સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) માં અનિયમિતતાના આરોપો પર વિપક્ષી પક્ષો હંગામો કરી રહ્યા હતા.
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે ફેબ્રુઆરી 2025 માં લોકસભામાં નવું આવકવેરા બિલ રજૂ કર્યું હતું. ત્યારબાદ આ બિલ સિલેક્ટ કમિટીને મોકલવામાં આવ્યું હતું. સિલેક્ટ કમિટીની ભલામણો પછી 8 ઓગસ્ટના રોજ સરકારે આવકવેરા બિલ પાછું ખેંચી લીધું અને સોમવારે ગૃહમાં સુધારેલું બિલ રજૂ કર્યું હતું. સંસદીય સમિતિની ભલામણોને આ બિલમાં સામેલ કરવામાં આવી હતી. વિપક્ષના હોબાળા વચ્ચે આ બિલ પર મતદાન થયું અને તેને ધ્વનિ મતથી પસાર કરવામાં આવ્યું. શુક્રવારે આ કાયદાને રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી પણ મળી ગઈ.
નવો આવકવેરા કાયદો આકારણી વર્ષ અને પાછલા વર્ષના મૂંઝવણભર્યા ખ્યાલોને દૂર કરે છે. આ શબ્દોને સમજવામાં સરળ ‘કર વર્ષ’ સાથે બદલવામાં આવ્યા છે. સુધારેલા બિલ મુજબ જે લોકોએ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવાની નિર્ધારિત સમયમર્યાદા પછી રિટર્ન ફાઇલ કર્યા છે તેઓ પણ TDS રિફંડનો દાવો કરી શકશે.
નાણા મંત્રાલયે નવા આવકવેરા બિલમાં હાલના આવકવેરા કાયદા, 1961 ની જોગવાઈનો પણ સમાવેશ કર્યો છે. આવકવેરા (નં. 2) બિલમાં કોઈપણ નાણાકીય સંસ્થા દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવતા શિક્ષણ હેતુઓ માટે આપવામાં આવતા ભંડોળ (LRS) પર ‘શૂન્ય’ TCSની જોગવાઈ છે.
