ઇકોનોમિસ્ટ એક સામયિક છે, પરંતુ પોતાને એક અખબાર માને છે. 175 વર્ષ જૂનું સામયિક દર અઠવાડિયે 1 મિલિયન નકલો વેચે છે. તેના વાચકો વ્યાવસાયિકો, ઉચ્ચ શિક્ષિત અને ઉચ્ચ આવક ધરાવતાં લોકો છે. તે વિશ્વના ખૂબ ઓછા મેગેઝિનમાંનું એક છે જે જાહેરાત કરતા સબ્સ્ક્રિપ્શનથી વધુ કમાણી કરે છે.
એટલે કે, આ મેગેઝિનમાં પ્રકાશિત થતી સામગ્રી માટે તેના વાચકો તેને ખરીદે છે. યુ.એસ. માં એક વર્ષની સભ્યપદની કિંમત લગભગ 15,000 રૂપિયા છે, જેનો અર્થ છે કે દરેક અંક 300 રૂપિયાનો છે.
સામયિક સામાન્ય રીતે રૂઢિચુસ્ત એટલે કે જમણેરી પક્ષોની સામેલ ખુલ્લા બજારની નીતિઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. જર્નલના સંશોધન અને વિશ્લેષણ વિભાગને ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે, આ મેગેઝિન વિશ્વભરમાંથી લોકશાહી દર્શાવતા આંકડા એકત્રિત કરે છે અને જણાવે છે કે લોકશાહીના ધોરણે કયો દેશ ઊભો છે.
આ મહિનામાં મેગેઝિને 2020 નું લોકશાહી સૂચકાંક બહાર પાડ્યું. ચાલો જોઈએ, મેગેઝિને ભારત વિશે શું લખ્યું છે. આ મુજબ, વૈશ્વિક રેન્કિંગમાં આપણે 2015 માં 27 મા ક્રમે હતા, જે 2020 માં ઘટીને 53 મા ક્રમે આવી ગયા છે. ઇકોનોમિસ્ટ રિસર્ચ ડિવિઝનનું કહેવું છે કે આવું થયું છે કારણ કે ભારતમાં વર્ષ 2015 થી લોકશાહી નિયમો દબાણ હેઠળ હતા અને પરિણામે નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભારતનું રેન્કિંગ 27 થી ઘટીને 53 થઈ ગયું છે.
લોકશાહી મૂલ્યોનો આ ઘટાડો ચૂંટણી પ્રક્રિયા અને રાજકીય ભાગીદારીમાં આવતા નથી, કારણ કે આપણે બધા માનીએ છીએ કે ભારતે સારું પ્રદર્શન કર્યું છે. સમસ્યા રાજકીય, સંસ્કૃતિ અને નાગરિક સ્વાતંત્ર્યની છે, જેમાં મોદીના સત્તામાં આવ્યા પછી સતત ઘટાડો થયો છે.
જાન્યુઆરી 2014 માં, જ્યારે યુપીએ શાસનના છેલ્લા મહિનાઓ ચાલી રહ્યા હતા, ત્યારે અર્થશાસ્ત્રીએ ભારતને 7.92 ની ટોચ પર રાખ્યું હતું. 2015 માં, આ સંખ્યા 7.74, 2017 માં 7.23 અને 2019 માં ઘટીને 6.9 થઈ ગઈ. 2020 માં ભારત 6.61 પોઇન્ટ પર છે. તેથી જ અર્થશાસ્ત્રી ગુપ્તચર એકમ ભારતને દોષી લોકશાહી તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.
ખામીયુક્ત લોકશાહીની વ્યાખ્યા અર્થશાસ્ત્રના જણાવ્યા મુજબ, એવા દેશો છે કે જ્યાં ચૂંટણીઓ ન્યાયી હોય અને મૂળભૂત નાગરિક સ્વાતંત્ર્ય માટે સન્માન હોય (મીડિયાની આઝાદીનું રક્ષણ કર્યા પછી પણ). પરંતુ, લોકશાહીનાં અન્ય ધોરણોમાં પ્રશાસનની સમસ્યાઓ, અવિકસિત રાજકીય, સંસ્કૃતિ અને રાજકારણમાં ઓછી સંડોવણી જેવી જબરદસ્ત નબળાઇ દેખાય છે.
ભારતમાં પાછલાં કેટલાંક વર્ષોમાં, મોદીના વડા પ્રધાનપદથી ધાર્મિક પ્રભાવમાં વધારો થયો છે, જેના કારણે મુસ્લિમ વિરોધી ભાવનાઓ વધી છે, ધાર્મિક દમન વધ્યું છે અને દેશના રાજકીય વલણને નુકસાન થયું છે. ધ્યાનમાં રાખો કે આ એક વિશ્વના ટોચના કોર્પોરેટ અધિકારીઓ અને નીતિ નિર્માતાઓ દ્વારા વાંચેલું એક સામયિક છે.
અમારી સરકારે રિહાન્ના અને ગ્રેટા થનબર્ગની ટ્વીટ પર તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આપી, આપણા વિદેશ મંત્રાલયે પણ એક નિવેદન જારી કર્યું, પરંતુ ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ મૌન શાંત છે, જ્યારે વધુ લોકો તેમને વાંચે છે અને ટ્વિટ કરીએ કે આપણે તેને ખૂબ ગંભીરતાથી લઈએ.
ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટે કહ્યું છે કે ડિસેમ્બર 2019 માં સિટિઝનશિપ એમેન્ડમેન્ટ એક્ટ લાગુ થયા બાદ, ફેબ્રુઆરી 2020 માં રાજધાનીમાં તોફાનો થયાં હતાં, જેમાં ઘણાં લોકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ધર્મને કાયદામાં નાગરિકતાનો આધાર બનાવવામાં આવ્યો હતો, જે એક પગલું જે ભારતની બિનસાંપ્રદાયિક ખ્યાલને નબળો પાડવાનો પ્રયાસ માનવામાં આવે છે.
મેગેઝિને સ્વીકાર્યું છે કે મોદીની લોકપ્રિયતા અખંડ છે, પરંતુ મેગેઝિને તે આધારો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે જેના આધારે તે રહી છે. મેગેઝિને જણાવ્યું હતું કે મોદીએ બાબરી મસ્જિદ તોડવાની ઘટના સ્થળ ભૂમિપૂજનમાં ભાગ લીધો હતો. મેગેઝિન કહે છે, મંદિરના નિર્માણથી મોદીના હિંદુ રાષ્ટ્રવાદી આધારને વધુ મજબૂત કરવામાં આવશે. દુર્ભાગ્યે આપણા માટે આ લોકપ્રિયતાની હરીફાઈ નથી.
ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ જણાવે છે કે, આ સિવાય સરકાર કોરોના વાયરસ સામે જે રીતે નિયંત્રણ કરે છે તેનાથી 2020 માં નાગરિક સ્વતંત્રતામાં ઘટાડો થયો છે અને આખરે કહ્યું છે કે, તેનાથી ભારતના કેટલાક પડોશી દેશો જેવા કે બાંગ્લા દેશ, ભૂટાન અને પાકિસ્તાનની રેન્કિંગમાં સુધારો થયો છે.
જે લોકો એવું માને છે કે ભારતમાં બધું ઠીક છે અને પાછલાં વર્ષોમાં કંઈ બદલાયું નથી, તેઓએ આ મુદ્દાઓ પર ધ્યાનપૂર્વક જોવાની જરૂર છે. સૌથી પહેલાં ચૂંટણી બોન્ડના મુદ્દા પર ધ્યાન આપવું પડશે. આ એક માર્ગ છે, જેમાં કોર્પોરેટ અને વિદેશી સંસ્થાઓ ગુપ્ત રીતે રાજકીય પક્ષોને દાન આપે છે.
વાચકોને ખબર નહીં હોય કે બે વર્ષ પહેલાં બોન્ડ જારી કરાયા ત્યારથી ખરીદેલા તમામ બોન્ડમાંથી 90 ટકા બોન્ડ એક કરોડ કે તેથી વધુના મૂલ્યના ખરીદવામાં આવ્યા છે. એટલે કે, તે સામાન્ય નાગરિકો અથવા તે ખરીદનારા લોકો નથી કે જેઓ ગુપ્ત રીતે રાજકીય પક્ષોને દાન આપી રહ્યા છે. બીજું, મોદી સરકારે આરટીઆઈ એક્ટમાં ફેરફાર કર્યો અને હવે માહિતી કમિશનરો તેમના પગાર માટેની સરકારની સ્થિતિના આધારે બની ગયા છે.
ત્રીજે સ્થાને, બંધારણનો સતત ભંગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. રાજ્યસભામાં પૈસાના બિલની જેમ જે રીતે બિલ પસાર કરવામાં આવે છે તેનું ઉદાહરણ છે. જે રીતે કૃષિ કાયદાઓ મતદાન કર્યા વિના પસાર થયા હતા, જ્યારે તેમને પૈસાના બિલ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યા ન હતા ત્યારે પણ, એ સ્પષ્ટ થાય છે કે ભારતમાં લોકશાહીની સ્થિતિ શું છે. ઇકોનોમિસ્ટે ભારત પર એક સ્ટોરી પણ પ્રકાશિત કરી છે, જેનું શીર્ષક છે, ભારતમાં લોકો ટિપ્પણી કરતાં પહેલાં સેન્સર કરવામાં આવે છે.
- આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.
ઇકોનોમિસ્ટ એક સામયિક છે, પરંતુ પોતાને એક અખબાર માને છે. 175 વર્ષ જૂનું સામયિક દર અઠવાડિયે 1 મિલિયન નકલો વેચે છે. તેના વાચકો વ્યાવસાયિકો, ઉચ્ચ શિક્ષિત અને ઉચ્ચ આવક ધરાવતાં લોકો છે. તે વિશ્વના ખૂબ ઓછા મેગેઝિનમાંનું એક છે જે જાહેરાત કરતા સબ્સ્ક્રિપ્શનથી વધુ કમાણી કરે છે.
એટલે કે, આ મેગેઝિનમાં પ્રકાશિત થતી સામગ્રી માટે તેના વાચકો તેને ખરીદે છે. યુ.એસ. માં એક વર્ષની સભ્યપદની કિંમત લગભગ 15,000 રૂપિયા છે, જેનો અર્થ છે કે દરેક અંક 300 રૂપિયાનો છે.
સામયિક સામાન્ય રીતે રૂઢિચુસ્ત એટલે કે જમણેરી પક્ષોની સામેલ ખુલ્લા બજારની નીતિઓને પ્રોત્સાહન આપે છે. જર્નલના સંશોધન અને વિશ્લેષણ વિભાગને ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે, આ મેગેઝિન વિશ્વભરમાંથી લોકશાહી દર્શાવતા આંકડા એકત્રિત કરે છે અને જણાવે છે કે લોકશાહીના ધોરણે કયો દેશ ઊભો છે.
આ મહિનામાં મેગેઝિને 2020 નું લોકશાહી સૂચકાંક બહાર પાડ્યું. ચાલો જોઈએ, મેગેઝિને ભારત વિશે શું લખ્યું છે. આ મુજબ, વૈશ્વિક રેન્કિંગમાં આપણે 2015 માં 27 મા ક્રમે હતા, જે 2020 માં ઘટીને 53 મા ક્રમે આવી ગયા છે. ઇકોનોમિસ્ટ રિસર્ચ ડિવિઝનનું કહેવું છે કે આવું થયું છે કારણ કે ભારતમાં વર્ષ 2015 થી લોકશાહી નિયમો દબાણ હેઠળ હતા અને પરિણામે નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભારતનું રેન્કિંગ 27 થી ઘટીને 53 થઈ ગયું છે.
લોકશાહી મૂલ્યોનો આ ઘટાડો ચૂંટણી પ્રક્રિયા અને રાજકીય ભાગીદારીમાં આવતા નથી, કારણ કે આપણે બધા માનીએ છીએ કે ભારતે સારું પ્રદર્શન કર્યું છે. સમસ્યા રાજકીય, સંસ્કૃતિ અને નાગરિક સ્વાતંત્ર્યની છે, જેમાં મોદીના સત્તામાં આવ્યા પછી સતત ઘટાડો થયો છે.
જાન્યુઆરી 2014 માં, જ્યારે યુપીએ શાસનના છેલ્લા મહિનાઓ ચાલી રહ્યા હતા, ત્યારે અર્થશાસ્ત્રીએ ભારતને 7.92 ની ટોચ પર રાખ્યું હતું. 2015 માં, આ સંખ્યા 7.74, 2017 માં 7.23 અને 2019 માં ઘટીને 6.9 થઈ ગઈ. 2020 માં ભારત 6.61 પોઇન્ટ પર છે. તેથી જ અર્થશાસ્ત્રી ગુપ્તચર એકમ ભારતને દોષી લોકશાહી તરીકે વર્ગીકૃત કરે છે.
ખામીયુક્ત લોકશાહીની વ્યાખ્યા અર્થશાસ્ત્રના જણાવ્યા મુજબ, એવા દેશો છે કે જ્યાં ચૂંટણીઓ ન્યાયી હોય અને મૂળભૂત નાગરિક સ્વાતંત્ર્ય માટે સન્માન હોય (મીડિયાની આઝાદીનું રક્ષણ કર્યા પછી પણ). પરંતુ, લોકશાહીનાં અન્ય ધોરણોમાં પ્રશાસનની સમસ્યાઓ, અવિકસિત રાજકીય, સંસ્કૃતિ અને રાજકારણમાં ઓછી સંડોવણી જેવી જબરદસ્ત નબળાઇ દેખાય છે.
ભારતમાં પાછલાં કેટલાંક વર્ષોમાં, મોદીના વડા પ્રધાનપદથી ધાર્મિક પ્રભાવમાં વધારો થયો છે, જેના કારણે મુસ્લિમ વિરોધી ભાવનાઓ વધી છે, ધાર્મિક દમન વધ્યું છે અને દેશના રાજકીય વલણને નુકસાન થયું છે. ધ્યાનમાં રાખો કે આ એક વિશ્વના ટોચના કોર્પોરેટ અધિકારીઓ અને નીતિ નિર્માતાઓ દ્વારા વાંચેલું એક સામયિક છે.
અમારી સરકારે રિહાન્ના અને ગ્રેટા થનબર્ગની ટ્વીટ પર તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આપી, આપણા વિદેશ મંત્રાલયે પણ એક નિવેદન જારી કર્યું, પરંતુ ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ મૌન શાંત છે, જ્યારે વધુ લોકો તેમને વાંચે છે અને ટ્વિટ કરીએ કે આપણે તેને ખૂબ ગંભીરતાથી લઈએ.
ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટે કહ્યું છે કે ડિસેમ્બર 2019 માં સિટિઝનશિપ એમેન્ડમેન્ટ એક્ટ લાગુ થયા બાદ, ફેબ્રુઆરી 2020 માં રાજધાનીમાં તોફાનો થયાં હતાં, જેમાં ઘણાં લોકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ધર્મને કાયદામાં નાગરિકતાનો આધાર બનાવવામાં આવ્યો હતો, જે એક પગલું જે ભારતની બિનસાંપ્રદાયિક ખ્યાલને નબળો પાડવાનો પ્રયાસ માનવામાં આવે છે.
મેગેઝિને સ્વીકાર્યું છે કે મોદીની લોકપ્રિયતા અખંડ છે, પરંતુ મેગેઝિને તે આધારો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે જેના આધારે તે રહી છે. મેગેઝિને જણાવ્યું હતું કે મોદીએ બાબરી મસ્જિદ તોડવાની ઘટના સ્થળ ભૂમિપૂજનમાં ભાગ લીધો હતો. મેગેઝિન કહે છે, મંદિરના નિર્માણથી મોદીના હિંદુ રાષ્ટ્રવાદી આધારને વધુ મજબૂત કરવામાં આવશે. દુર્ભાગ્યે આપણા માટે આ લોકપ્રિયતાની હરીફાઈ નથી.
ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ જણાવે છે કે, આ સિવાય સરકાર કોરોના વાયરસ સામે જે રીતે નિયંત્રણ કરે છે તેનાથી 2020 માં નાગરિક સ્વતંત્રતામાં ઘટાડો થયો છે અને આખરે કહ્યું છે કે, તેનાથી ભારતના કેટલાક પડોશી દેશો જેવા કે બાંગ્લા દેશ, ભૂટાન અને પાકિસ્તાનની રેન્કિંગમાં સુધારો થયો છે.
જે લોકો એવું માને છે કે ભારતમાં બધું ઠીક છે અને પાછલાં વર્ષોમાં કંઈ બદલાયું નથી, તેઓએ આ મુદ્દાઓ પર ધ્યાનપૂર્વક જોવાની જરૂર છે. સૌથી પહેલાં ચૂંટણી બોન્ડના મુદ્દા પર ધ્યાન આપવું પડશે. આ એક માર્ગ છે, જેમાં કોર્પોરેટ અને વિદેશી સંસ્થાઓ ગુપ્ત રીતે રાજકીય પક્ષોને દાન આપે છે.
વાચકોને ખબર નહીં હોય કે બે વર્ષ પહેલાં બોન્ડ જારી કરાયા ત્યારથી ખરીદેલા તમામ બોન્ડમાંથી 90 ટકા બોન્ડ એક કરોડ કે તેથી વધુના મૂલ્યના ખરીદવામાં આવ્યા છે. એટલે કે, તે સામાન્ય નાગરિકો અથવા તે ખરીદનારા લોકો નથી કે જેઓ ગુપ્ત રીતે રાજકીય પક્ષોને દાન આપી રહ્યા છે. બીજું, મોદી સરકારે આરટીઆઈ એક્ટમાં ફેરફાર કર્યો અને હવે માહિતી કમિશનરો તેમના પગાર માટેની સરકારની સ્થિતિના આધારે બની ગયા છે.
ત્રીજે સ્થાને, બંધારણનો સતત ભંગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. રાજ્યસભામાં પૈસાના બિલની જેમ જે રીતે બિલ પસાર કરવામાં આવે છે તેનું ઉદાહરણ છે. જે રીતે કૃષિ કાયદાઓ મતદાન કર્યા વિના પસાર થયા હતા, જ્યારે તેમને પૈસાના બિલ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યા ન હતા ત્યારે પણ, એ સ્પષ્ટ થાય છે કે ભારતમાં લોકશાહીની સ્થિતિ શું છે. ઇકોનોમિસ્ટે ભારત પર એક સ્ટોરી પણ પ્રકાશિત કરી છે, જેનું શીર્ષક છે, ભારતમાં લોકો ટિપ્પણી કરતાં પહેલાં સેન્સર કરવામાં આવે છે.
You must be logged in to post a comment Login