ઉત્તર પ્રદેશના સંભલમાં જામા મસ્જિદ સર્વે કેસમાં અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટ તરફથી મુસ્લિમ પક્ષને મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે મુસ્લિમ પક્ષની સિવિલ રિવિઝન અરજી ફગાવી દીધી છે. હાઈકોર્ટના આ નિર્ણય સાથે હવે સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે સર્વે કેસ સંભલની જિલ્લા કોર્ટમાં આગળ વધશે. ન્યાયાધીશ રોહિત રંજન અગ્રવાલની સિંગલ બેન્ચે મુસ્લિમ પક્ષની દલીલોને ફગાવી દેતા ચુકાદો આપ્યો.
સંભલની વિવાદિત જામા મસ્જિદના સર્વેક્ષણનો કેસ યુપીમાં શરૂ થશે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે મસ્જિદ સમિતિની સિવિલ રિવિઝન અરજીને ફગાવી દીધી હતી, જેમાં તેણે સર્વે પર રોક લગાવવાની માંગ કરી હતી. જસ્ટિસ રોહિત રંજન અગ્રવાલે સોમવારે આ આદેશ આપ્યો. કોર્ટે કહ્યું કે હિન્દુ પક્ષ દ્વારા દાખલ કરાયેલો કેસ સુનાવણી યોગ્ય છે. આ મામલે અત્યાર સુધી જે પણ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે તે યોગ્ય છે. અમે કમિશનની તપાસમાં દખલ નહીં કરીએ. કમિશન તપાસ અને દાવો દાખલ કરવાની પ્રક્રિયા પહેલાની જેમ જ ચાલુ રહેશે.
વાસ્તવમાં સંભલમાં નીચલી અદાલત (સિવિલ કોર્ટે) જામા મસ્જિદના સર્વેનો આદેશ આપ્યો હતો. 19 નવેમ્બર 2024 ના રોજ ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ પ્રથમ વખત સર્વેક્ષણ હાથ ધર્યું હતું. બીજી વખત ASI ટીમ 24 નવેમ્બરના રોજ 5 દિવસ પછી ફરીથી સર્વેક્ષણ માટે પહોંચી હતી. આ દરમિયાન હિંસા ફાટી નીકળી. આમાં ચાર લોકોના મોત થયા હતા. આ પછી 8 જાન્યુઆરી 2025 ના રોજ હાઇકોર્ટે વચગાળાનો આદેશ આપ્યો અને સર્વે પર રોક લગાવી દીધી. ઉપરાંત બધા પક્ષો પાસેથી જવાબો માંગવામાં આવ્યા હતા.
આ પછી મસ્જિદની ઇન્તેઝામિયા કમિટીએ હાઇકોર્ટમાં સિવિલ રિવિઝન અરજી દાખલ કરી હતી. આમાં સર્વે બંધ કરવાની માંગ કરવામાં આવી હતી. 13 મેના રોજ આ અરજી પર સુનાવણી પૂર્ણ થયા બાદ હાઈકોર્ટે પોતાનો નિર્ણય અનામત રાખ્યો હતો.
24 નવેમ્બરના રોજ સર્વે દરમિયાન હિંસામાં 4 લોકોના મોત થયા હતા
હિન્દુ પક્ષનો દાવો છે કે જામા મસ્જિદ પહેલા હરિહર મંદિર હતું જેને 1529માં બાબર દ્વારા તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું અને તેને મસ્જિદમાં પરિવર્તિત કરવામાં આવ્યું હતું. આ અંગે 19 નવેમ્બર 2024ના રોજ સંભલ કોર્ટમાં એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. તે જ દિવસે એટલે કે 19 નવેમ્બરના રોજ સિવિલ જજ સિનિયર ડિવિઝન આદિત્ય સિંહે મસ્જિદની અંદર સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
કોર્ટે રમેશ સિંહ રાઘવને એડવોકેટ કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કર્યા. ટીમ તે જ દિવસે સાંજે 4 વાગ્યે સર્વે માટે મસ્જિદ પહોંચી. 2 કલાક સર્વે કર્યો. જોકે તે દિવસે સર્વે પૂર્ણ થયો ન હતો. આ પછી સર્વે ટીમ 24 નવેમ્બરના રોજ જામા મસ્જિદ પહોંચી. મસ્જિદની અંદર સર્વે ચાલી રહ્યો હતો. આ સમય દરમિયાન મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થયા હતા. ટોળાએ પોલીસ ટીમ પર પથ્થરમારો કર્યો. આ પછી હિંસા ફાટી નીકળી હતી. આમાં ગોળી વાગવાથી 4 લોકોના મોત થયા હતા.
