સુરત: કુપોષિત બાળકો અને મહિલાઓને પોષણક્ષમ આહાર દૂધ મળી રહે એ માટે યુનાઇટેડ નેશન દ્વારા 1 જૂન 2001 થી વિશ્વ ભરમાં ગરીબ બાળકો અને મહિલાઓને મદદરૂપ થવા 1 જૂન ના દિવસને વર્લ્ડ મિલ્ક ડે તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું છે. જો કે, ભારતમાં પશુઓની કુલ સંખ્યાના દૂધ આપવાના પ્રમાણ સામે દૂધ ઉત્પાદનના આંકડાઓ વધતા સિન્થેટિક દૂધના વેચાણનો મોટો પ્રશ્ન ઊભો થયો છે. સસ્તા દૂધના નામે સુરતમાં મહારાષ્ટ્રથી મોટી માત્રામાં રોજ શહેરના ઉધના,લિંબાયત ઝોનની સ્લમ વસાહતોમાં સિન્થેટિક દૂધ ઠાલવવામાં આવે છે. આવા દૂધને ન્યુટ્રલાઈઝ કરવા પાણી નાખવાથી પેથોજનનું પ્રમાણ વધે છે. આવું દૂધ ઉકાળીને પીવાથી શરીરને હાનિ પહોંચે છે.
ટીબી,કેન્સર અને ચામડીના રોગો પણ આવા દૂધના વપરાશથી થાય છે. સિન્થેટિક દૂધ પકડવા માટે મહાનગર પાલિકાનું આરોગ્ય વિભાગ સજાગ છે પણ એની પાસે પૂરતા સાધનો અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર નથી. ખુલ્લા દેગડાના દૂધને લઈને પણ ગુજરાત રાજ્ય મિલ્ક માર્કેટિંગ ફેડરેશને કેટલાક પ્રશ્નો ઊભા કર્યા છે. એ મુજબ ગાય, ભેંસ સમગ્ર વર્ષ દરમ્યાન એક સરખું દૂધ આપી શકતી નથી. ગાય કે ભેંસ વસુકી જાય ત્યારે દૂધનું ઓછું ઉત્પાદન થાય છે. એવી સ્થિતિમાં મહારાષ્ટ્રનું દૂધ ઉમેરીને આપે છે. મહારાષ્ટ્રની સહકારી ડેરીનું દૂધ હોય ત્યાં સુધી વાંધો નથી પણ ત્યાંથી અહીં સુધી દેગડાનું દૂધ કઈ રીતે તાજું રહી શકે.
સુમુલ ડેરીના એજીએમ મનીષ ભટ્ટ કહે છે કે, પ્રતિ વ્યકિત દીઠ સુરતનો દૈનિક દૂધ વપરાશ 182 ML છે સુમુલ ડેરીના રિસર્ચ પ્રમાણે પ્રતિ વ્યક્તિ દીઠ સુરતનો દૈનિક દૂધ વપરાશ 182 ML છે, જો તેમાં ઘી, બટર, ચીઝ, પનીર કે અન્ય ડેરી પ્રોડકટ ઉમેરાય તો 210 ML પ્રતિ વ્યકિત દીઠ વપરાશ છે, જે વૈશ્વિક સ્તરે દૂધ વપરાશમાં ખૂબ નીચા ક્રમે આવે છે. દૈનિક દૂધ વપરાશ પાડોશી દેશ બાંગ્લાદેશ, પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકામાં પ્રતિ વ્યકિત દીઠ 280 ML છે. જ્યારે વિશ્વના પ્રગતિશીલ શહેરોમાં 400 ML કરતાં વધુ છે. ગુજરાતના 22 દૂધ સંઘો, 18565 દૂધ મંડળીઓ, 36.37 લાખ દૂધ ઉત્પાદક કુટુંબો, દૈનિક 2.02 કરોડ કિલો દૂધ એકત્રીકરણ કરી રોજ ઉત્પાદકોને ઘર બેઠા રૂપિયા 145 કરોડની દૂધ ની આવક આપે છે. 39,000 કરોડથી વધુનું ઉત્પાદન અમુલ બ્રાન્ડ હેઠળ ફેડરેશન કરે છે.
સિન્થેટિક દૂધ 36 થી 48 કલાક સુધી રેફ્રિજરેશનની બહાર રહેવા છતાં કેમ ફાટતું નથી
સુરત: સુરત મહાનગર પાલિકાના ફૂડ અધિકારી તરીકે કે.જી.પટેલ હતાં ત્યારે મહારાષ્ટ્રથી આવતા દૂધમાંથી યુરિયાનું પ્રમાણ શોધી કાઢવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે સિન્થેટિક દૂધ પકડવા અભિયાન ચલાવવામાં આવ્યું હતું. મહારાષ્ટ્રથી સિન્થેટિક દૂધ રેફ્રિજરેટેડ વાહનમાં આવે છે.આ દૂધ 36 થી 48 કલાકે પણ ફાટતું નથી. ડેરી ઉદ્યોગના નિષ્ણાંતો કહે છે કે, યુરિયા મિક્સ આવા દૂધને ઘટ બનાવવા બ્લોટિંગ પેપર નાખવામાં આવે છે.દૂધની આવરદા કૃત્રિમ રીતે વધારવા તેમાં સોડિયમ હાઇડ્રોક્લોરાઇડ અને હાઇડ્રોજન પેરોકસાઈડની ભેળવવામાં આવે છે.
સિન્થેટિક દૂધનું સેવન કરતા કૂતરાઓના વાળ ઉતરી ગયા
સિન્થેટિક દૂધ સાથે આ પ્રવાહી કેમિકલની ઘનતા એટલી વધે છે કે રેફ્રિજરેશનની બહાર કલાકો દૂધ રાખવા છતાં આ દૂધ ફાટતું નથી. 5 વર્ષ અગાઉ પાલિકા સાથે સુરતની સહકારી ડેરીએ સંશોધનમાં એક ચોંકાવનારું તારણ એ આવ્યું હતું કે ઉધના, લિંબાયતની સ્લમ વસાહતોમાં શેરી કૂતરાઓના વાળ ઉતરી ગયા હતાં. એનું એક કારણ સિન્થેટિક દૂધનું સેવન પણ હતું.જો આ દૂધ માનવ શરીરમાં જાય તો પેટમાં ચાંદા અને અલસર જેવો રોગ આપી શકે છે.
