સુપ્રીમ કોર્ટે આજે એક સુનાવણી દરમિયાન આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું અને 50-50 પસંદગીના માપદંડો પર કેન્દ્રના તર્ક પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો. કોર્ટે કહ્યું, જો ભારતીય વાયુસેનામાં એક મહિલા રાફેલ ફાઇટર એરક્રાફ્ટ ઉડાડી શકે છે, તો પછી સેનાની જજ એડવોકેટ જનરલ (કાનૂની) શાખામાં લિંગ-તટસ્થ પદો પર મહિલા અધિકારીઓની સંખ્યા ઓછી કેમ છે?
ગઈ તા. 8 મેના રોજ ન્યાયાધીશ દીપાંકર દત્તા અને મનમોહનની બેન્ચે બે અધિકારીઓ, અર્શનૂર કૌર અને આસ્થા ત્યાગીની અરજી પર પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો, જેમને અનુક્રમે ચોથો અને પાંચમો ક્રમ મળ્યો હોવા છતાં મહિલાઓ માટે ઓછી ખાલી જગ્યાઓ હોવાને કારણે મેરિટની દ્રષ્ટિએ તેમના પુરુષ સાથીદારો કરતા વધુ હોવાથી JAG વિભાગ માટે પસંદગી કરવામાં આવી ન હતી.
અધિકારીઓએ પુરુષો અને સ્ત્રીઓ માટે અપ્રમાણસર ખાલી જગ્યાઓને પડકારી હતી અને કહ્યું હતું કે કુલ છ જગ્યાઓમાંથી મહિલાઓ માટે ફક્ત ત્રણ જગ્યાઓ ખાલી હોવાથી તેમની પસંદગી કરી શકાતી નથી.
અમે સૂચનાઓ આપીએ છીએ
પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખતા બેન્ચે કહ્યું, પ્રથમ દૃષ્ટિએ અમે અરજદાર અર્શનૂર કૌર દ્વારા સ્થાપિત કેસથી સંતુષ્ટ છીએ. કોર્ટે કહ્યું, અમે પ્રતિવાદીઓને જજ એડવોકેટ જનરલ (JAG) તરીકે નિમણૂક માટે આગામી તાલીમ અભ્યાસક્રમમાંથી પસાર થવા માટે જરૂરી કોઈપણ કાર્યવાહી શરૂ કરવાનો નિર્દેશ આપીએ છીએ.
બેન્ચે એક અખબારના લેખનો ઉલ્લેખ કર્યો જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે એક મહિલા ફાઇટર પાઇલટ રાફેલ વિમાન ઉડાડશે અને કહ્યું કે આવા કિસ્સામાં તેણીને યુદ્ધ કેદી તરીકે લઈ શકાય છે. કેન્દ્ર અને સેના તરફથી હાજર રહેલા એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ ઐશ્વર્યા ભાટીને જસ્ટિસ દત્તાએ પૂછ્યું, જો ભારતીય વાયુસેનામાં રાફેલ ફાઇટર જેટ ઉડાડવાનું મહિલા માટે વાજબી છે, તો પછી સેના માટે JAGમાં વધુ મહિલાઓને મંજૂરી આપવી કેમ આટલી મુશ્કેલ છે?
ન્યાયાધીશ સમક્ષ કઈ દલીલો રજૂ કરવામાં આવી?
બેન્ચને કહેવામાં આવ્યું હતું કે બીજા અરજદાર, ત્યાગી, કાર્યવાહી પેન્ડિંગ હતી ત્યારે ભારતીય નૌકાદળમાં જોડાયા હતા. ત્યાર બાદ કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને મહિલાઓ માટે ઓછી જગ્યાઓ અનામત રાખવા બદલ પ્રશ્ન કર્યો છતાં પણ આ જગ્યાઓ લિંગ-તટસ્થ હોવાનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો.
ભાટીએ જણાવ્યું હતું કે, JAG શાખા સહિત સેનામાં મહિલા અધિકારીઓની ભરતી અને નિમણૂક તેની ઓપરેશનલ તૈયારીઓને ધ્યાનમાં રાખીને એક પ્રગતિશીલ પ્રક્રિયા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે વધુમાં પૂછ્યું કે શા માટે આ જગ્યાઓને લિંગ-તટસ્થ કહેવામાં આવી હતી જ્યારે ઉચ્ચ લાયકાત ધરાવતી મહિલા ઉમેદવારો લાયક ન હતી કારણ કે ખાલી જગ્યાઓ હજુ પણ લિંગના આધારે વિભાજિત કરવામાં આવી હતી. ન્યાયાધીશ મનમોહને કહ્યું કે જો 10 મહિલાઓ યોગ્યતાના આધારે JAG માટે લાયક બને છે, તો શું તે બધીને JAG શાખાના અધિકારીઓ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવશે?
