ભારતીય મૂળના અમેરિકન અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સ એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સના અવકાશયાન ડ્રેગન સાથે પરત ફરવા જઈ રહ્યા છે. આ અવકાશયાન આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક (ISS) થી અનડોક થઈ ગયું છે. તે ભારતીય સમય મુજબ બુધવારે સવારે 3.30 વાગ્યે ઉતરશે. આવી સ્થિતિમાં સુનિતા વિલિયમ્સ સહિત ચાર અવકાશયાત્રીઓના ઉતરાણની સમગ્ર પ્રક્રિયાને સમજવી મહત્વપૂર્ણ છે.
સુનિતા અને બુચ વિલ્મર ગયા વર્ષે જૂનથી અવકાશમાં ફસાયેલા છે. નાસા અને સ્પેસએક્સના પ્રયાસોને કારણે તે બંને ઘરે પાછા ફરવા જઈ રહ્યા છે. પરંતુ બે વધુ અવકાશયાત્રીઓ નિક હેગ અને એલેક્ઝાન્ડર ગોર્બુનોવ પણ તેમની સાથે પાછા ફરશે. નાસાએ સુનિતા વિલિયમ્સનું પરત શેડ્યૂલ જાહેર કર્યું છે. જોકે, આ અંદાજિત છે. હવામાનને કારણે આમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. આ પરત યાત્રામાં લગભગ 17 કલાક લાગશે.
સ્પેસથી પૃથ્વી સુધીની સફર કેવી હશે?
સુનિતા વિલિયમ્સને લઈને સ્પેસએક્સનું ડ્રેગન અવકાશયાન આજે મંગળવારે સવારે 10.35 વાગ્યે અનડોક થશે. અનડોક કરવાની આ પ્રક્રિયા ઓટોમેટિક હશે. અવકાશયાત્રીઓનું ઘરે પરત ફરવાનું કાર્ય અનેક તબક્કામાં પૂર્ણ થશે. પૃથ્વી પર પહોંચનાર પ્રથમ અવકાશયાન આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક (ISS) થી અલગ થશે.
- પ્રવાસ પ્રેશર સૂટ પહેરીને શરૂ થશે સ્પેસએક્સના ડ્રેગન અવકાશયાનમાં ચઢવા માટે, અવકાશયાત્રીઓ પહેલા પ્રેશર સૂટ પહેરશે. હેચ બંધ કરવામાં આવશે અને કોઈપણ લીક માટે તપાસવામાં આવશે.
- બીજા તબક્કામાં સ્પેસએક્સનું ડ્રેગન અવકાશયાન અનડોક કરવામાં આવશે . અનડોકિંગની આ પ્રક્રિયા પણ ઘણા તબક્કામાં થશે. અનડોકિંગનું પહેલું પગલું સુરક્ષા તપાસ છે. અનડોક કરતા પહેલા, અવકાશયાનની અંદર લાઇફ સપોર્ટ સિસ્ટમ, કોમ્યુનિકેશન અને થ્રસ્ટર સિસ્ટમનું કાર્ય તપાસવામાં આવે છે. બીજા તબક્કામાં અવકાશયાનનું તાળું ખોલવામાં આવે છે. આમાં, અવકાશયાનને આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક સાથે જોડતા સાંધા ખોલવામાં આવે છે. ત્રીજા તબક્કામાં, અનડોકિંગ સિસ્ટમ ખુલ્યા પછી, અવકાશયાનને થ્રસ્ટર્સનો ઉપયોગ કરીને ISS થી અલગ કરવામાં આવે છે. થ્રસ્ટર્સ ખરેખર અવકાશયાનની ગતિ અને દિશાને નિયંત્રિત કરે છે. ચોથા તબક્કામાં, અવકાશયાનને અનડોક કર્યા પછી તેનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. અંતિમ તબક્કામાં, અવકાશયાન ISS થી સંપૂર્ણપણે અલગ થઈ જાય છે અને પૃથ્વી તરફની તેની યાત્રા પર નીકળે છે.
- આ સમય દરમિયાન અવકાશયાન ડીઓર્બિટ બર્ન શરૂ કરશે. બુધવારે સવારે 2:41 વાગ્યે અગ્નિદાહ થશે. આ હેઠળ એન્જિન ચાલુ કરવામાં આવશે. આ અવકાશયાનને પૃથ્વીની નજીક લાવશે.
- પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ અંગે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સ્પેસએક્સનું વિમાન 27000 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ કરશે.
- પૃથ્વીથી 18 હજાર ફૂટની ઊંચાઈએ, પહેલા બે ડ્રેગન પેરાશૂટ ખુલશે અને તે પછી 6000 ફૂટની ઊંચાઈએ મુખ્ય પેરાશૂટ પણ ખુલશે.
- નાસાના જણાવ્યા અનુસાર અવકાશયાત્રીઓનું સ્પ્લેશડાઉન અથવા સમુદ્રમાં ઉતરાણ ફ્લોરિડાના કિનારે થશે. પરંતુ જો હવામાન સારું ન હોય તો ઉતરાણ બીજે ક્યાંક પણ થઈ શકે છે. ઉતરાણનો સમય હાલમાં બુધવારે સવારે 3.27 વાગ્યે છે.
