બ્રસેલ્સઃ (Brussels) નોર્થ એટલાન્ટિક ટ્રીટી ઓર્ગેનાઈઝેશન (NATO) આવતા અઠવાડિયે એક મોટી પરમાણુ કવાયતનું (Nuclear Exercise) આયોજન કરવા જઈ રહ્યું છે. આ પ્રથા સ્ટેડફાસ્ટ નૂન તરીકે ઓળખાય છે. સ્ટેડફાસ્ટ નૂન નામની કવાયત ઉત્તર-પૂર્વ ઇટાલીના એવિયાનો એર બેઝ ખાતે હાથ ધરવામાં આવશે. આ કવાયત દરમિયાન નાટોના જહાજો ઇટાલી, ક્રોએશિયા અને ભૂમધ્ય સમુદ્ર પર તેમની તાકાતનું પ્રદર્શન કરશે. રશિયાએ (Russia) વૈશ્વિક પરમાણુ પરીક્ષણ કરારમાંથી બહાર નીકળી જવાની ધમકી આપ્યા બાદ આ કવાયત કરવામાં આવી છે. આ કવાયતમાં ન્યુક્લિયર મિસાઈલનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવશે પરંતુ તેમાં વોરહેડ નહીં હોય. આનો અર્થ એ થશે કે મિસાઇલો તેમના લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરશે પરંતુ રેડિયેશનનું ઉત્સર્જન કરશે નહીં કારણ કે તેમાં કોઈ પરમાણુ વિસ્ફોટકો નથી.
નાટો અનુસાર આ સપ્તાહના અંતમાં સભ્ય દેશોના ફાઇટર પ્લેન એવિયાનો એર બેઝ પર એકઠા થવાનું શરૂ કરશે. હાલમાં નાટોમાં 31 સભ્યો છે. આમાં નેધરલેન્ડ્સમાં વોલ્કેલ એબી ખાતેની 312મી સ્ક્વોડ્રનમાંથી એફ-16 એરક્રાફ્ટનો સમાવેશ થાય છે, જેને બોમ્બર એફ-16 સાથે મિશન પર મોકલવામાં આવશે. સ્ટેડફાસ્ટ નૂનની જાહેરાત બાદ નાટોના સેક્રેટરી જનરલ સ્ટોલ્ટનબર્ગે કહ્યું કે આ કવાયત યુક્રેનમાં રશિયન આક્રમણને રોકવામાં નાટોના પરમાણુ હથિયારોની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાની યાદ અપાવે છે. જેમાં વોલ્કેકથી ડચ F-16 અને લેકનહેથથી US એરફોર્સ F-15E ફાઈટર એરક્રાફ્ટ આ કવાયતમાં ભાગ લેવા માટે એવિયાનો જઈ રહ્યા છે.
જણાવી દઈએકે નાટોની સ્ટેડફાસ્ટ નૂન કવાયત વાર્ષિક ધોરણે યોજાય છે અને લગભગ એક સપ્તાહ ચાલે છે. તેમાં પરમાણુ શસ્ત્રો લઈ જવામાં સક્ષમ ફાઈટર એરક્રાફ્ટનો સમાવેશ થાય છે પરંતુ તેમાં કોઈ જીવંત બોમ્બ સામેલ નથી. પરંપરાગત જેટ, સર્વેલન્સ અને રિફ્યુઅલિંગ એરક્રાફ્ટ પણ નિયમિતપણે ભાગ લે છે. નાટોના સેક્રેટરી જનરલ જેન્સ સ્ટોલ્ટનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે તે એક નિયમિત તાલીમ ઇવેન્ટ છે જે દર ઓક્ટોબરમાં થાય છે. તેમણે કહ્યું કે આ કવાયત આપણા પરમાણુ પ્રતિરોધકની વિશ્વસનીયતા, અસરકારકતા અને સુરક્ષાને સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે અને તે સ્પષ્ટ સંદેશ મોકલે છે કે નાટો તમામ સહયોગીઓનું રક્ષણ કરશે અને તેનો બચાવ કરશે.
આ કવાયત સોમવારથી 26 ઓક્ટોબર સુધી ચાલવાની છે. તેમાં 13 નાટો સહયોગીઓ અને અદ્યતન ફાઇટર જેટ અને યુએસ બી-52 બોમ્બર સહિત વિવિધ પ્રકારના વિમાન સામેલ થશે. મોટાભાગની તાલીમ રશિયાની સરહદોથી ઓછામાં ઓછા 1,000 કિલોમીટર (600 માઇલ) દૂર કરવામાં આવે છે. નાટો પાસે તેના પોતાના કોઈ પરમાણુ શસ્ત્રો નથી, પરંતુ તેના સભ્ય દેશો વ્યક્તિગત રીતે તેને રાખી શકે છે. નાટોના ત્રણ સાથી દેશો અમેરિકા, યુનાઇટેડ કિંગડમ અને ફ્રાન્સ પરમાણુ શક્તિથી સક્ષમ છે.
રશિયા સીટીબીટીમાંથી ખસી જવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે
વ્યાપક પરમાણુ-પરીક્ષણ-પ્રતિબંધ સંધિ, 1996 માં અપનાવવામાં આવી હતી જેને CTBT તરીકે ઓળખાય છે. તે વિશ્વમાં ગમે ત્યાં તમામ પરમાણુ વિસ્ફોટો પર પ્રતિબંધ મૂકે છે. જો કે તેનો ક્યારેય સંપૂર્ણ અમલ થયો નથી. તેના પર રશિયન અને અમેરિકન બંને પ્રમુખો દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા પરંતુ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા તેને ક્યારેય બહાલી આપવામાં આવી ન હતી. મંગળવારે એક ટોચના રશિયન રાજદ્વારીએ જણાવ્યું હતું કે મોસ્કો પોતાને યુ.એસ.ની સમકક્ષ લાવવા માટે સંધિમાંથી બહાર નીકળી જશે, પરંતુ તે પરમાણુ પરીક્ષણ ફરી ત્યારે જ શરૂ કરશે જ્યારે વોશિંગ્ટન પહેલા આવું કરશે.
