ભારતની કેન્દ્રીય બેંક (RBI) એટલે કે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે યુનાઇટેડ કિંગડમમાંથી (UK) લગભગ 100 ટન અથવા 1 લાખ કિલો સોનું ભારતમાં પાછું ખસેડ્યું છે. આગામી મહિનાઓમાં વધુ સોનું ભારત પરત લાવવાનો ઈરાદો છે. ભારતે 1991 પછી પહેલીવાર આટલી મોટી માત્રામાં સોનું પરત મંગાવ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે RBIને વર્ષ 1991માં આકરી ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો જ્યારે દેશમાં વિદેશી મુદ્રા સંકટને કારણે તેણે પોતાના સોનાના ભંડારનો એક ભાગ ગીરવે રાખવો પડ્યો હતો.
ભારતમાં સોનું ક્યાં સંગ્રહિત છે
મીડિયા રિપોર્ટ અનુસાર લોજિસ્ટિક કારણો સિવાય સ્ટોરેજની વિવિધતાના કારણે ભારત દ્વારા આ પહેલ કરવામાં આવી છે. સ્થાનિક રીતે મુંબઈના મિન્ટ રોડ અને નાગપુરમાં આરબીઆઈની જૂની ઓફિસ બિલ્ડિંગમાં આવેલી તિજોરીઓમાં સોનાનો સંગ્રહ કરવામાં આવે છે. રિપોર્ટ અનુસાર એક અધિકારીનું કહેવું છે કે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે થોડા વર્ષો પહેલા સોનું ખરીદવાનું શરૂ કર્યું હતું. તે સોનું ક્યાં સંગ્રહ કરવા માંગે છે તેની સમીક્ષા કરવાનું પણ નક્કી કર્યું. આ સમય સમય પર કરવામાં આવે છે. વિદેશમાં સ્ટોક એકઠો થતો હોવાથી તેમાંથી અમુક સોનું ભારતમાં લાવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું.
એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે વિદેશમાં સ્ટોકનું સંચય અર્થતંત્રની મજબૂતાઈ અને આત્મવિશ્વાસ દર્શાવે છે જે 1991ની સ્થિતિથી તદ્દન વિપરીત છે. ઘણી કેન્દ્રીય બેંકો માટે બેંક ઓફ ઈંગ્લેન્ડ પરંપરાગત રીતે ભંડાર તરીકે સેવા આપે છે અને ભારત પણ તેનો અપવાદ નથી, તેના કેટલાક સોનાના ભંડાર આઝાદી પહેલાથી લંડનમાં સંગ્રહિત છે. ડેટા દર્શાવે છે કે માર્ચના અંતે આરબીઆઈ પાસે 822.1 ટન સોનું હતું જેમાંથી 413.8 ટન વિદેશમાં સંગ્રહિત હતું.
રિઝર્વ બેંક એ કેન્દ્રીય બેંકોમાં સામેલ છે જેણે તાજેતરના વર્ષોમાં સોનું ખરીદ્યું છે જેમાં ગયા નાણાકીય વર્ષમાં 27.5 ટનનો ઉમેરો થયો છે. ભારતમાં તાજેતરમાં RBIની સોના માટેની ભૂખ પણ વધી છે. આનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે સેન્ટ્રલ બેંકે સમગ્ર 2023ની સરખામણીએ જાન્યુઆરી-એપ્રિલ 2024માં 1.5 ગણું વધુ સોનું ખરીદ્યું છે. ભારતમાં સોનાનો વાર્ષિક વપરાશ 700-800 ટન છે.
