ભારતીય રેલ્વે ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતા મુસાફરોની સલામતી અને સુવિધાઓ માટે તમામ પ્રયાસો કરી રહી છે, ત્યારે હવે રેલ્વેએ એક નિયમ (રેલ્વે નિયમ) કડક રીતે લાગુ કરવાની તૈયારી કરી છે, જે બિલકુલ વિમાનમાં મુસાફરી કરતા મુસાફરો જેવો જ હશે. રેલ્વે હવે એરલાઇન્સની જેમ ટ્રેનમાં લગેજનો નિયમ લાગુ કરી સામાનની હેરફેરને નિયંત્રિત કરશે. જોકે આ નિયમ પહેલાથી જ છે, પરંતુ તેનો સંપૂર્ણ અમલ થઈ શક્યો નથી.
હવે મુસાફરો ભારતીય રેલ્વેમાં મુસાફરી કરતી વખતે નિર્ધારિત ધોરણો અનુસાર સામાન પોતાની સાથે લઈ જઈ શકશે. દેશના કેટલાક મુખ્ય રેલ્વે સ્ટેશનો પર સામાનની વજન મર્યાદા કડક રીતે લાગુ કરવામાં આવશે. એરલાઇન્સની જેમ ટ્રેન મુસાફરી માટે પણ આ નિયમોને સંપૂર્ણપણે લાગુ કરવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. નિયમ મુજબ મુસાફરીની વિવિધ શ્રેણીઓ માટે મફત સામાનની મંજૂરી આપવામાં આવતી રકમ અલગ અલગ હોય છે.
ઉદાહરણ તરીકે, ફર્સ્ટ ક્લાસ એસી કોચમાં મુસાફરી કરનારાઓને 70 કિલો સુધીનો સામાન લઈ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. એસી સેકન્ડ ક્લાસના મુસાફરો માટે આ મર્યાદા 50 કિલો અને થર્ડ એસી અને સ્લીપર ક્લાસના મુસાફરો માટે આ મર્યાદા 40 કિલો સુધીની રહેશે. જો આપણે જનરલ ટિકિટ પર મુસાફરી કરતા મુસાફરો વિશે વાત કરીએ તો તેઓ જે સામાન લઈ જઈ શકે છે તેનું વજન 35 કિલો સુધી હોઈ શકે છે.
રેલવેએ કહ્યું કે વધારાનો સામાન વહન કરવું જોખમી
હાલ પૂરતું ઉત્તર રેલવે અને ઉત્તર મધ્ય રેલવેએ લખનૌ અને પ્રયાગરાજ વિભાગના મુખ્ય સ્ટેશનોથી આ સિસ્ટમ શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. જે રેલ્વે સ્ટેશનોની ઓળખ કરવામાં આવી છે તેમાં પ્રયાગરાજ, મિર્ઝાપુર, કાનપુર અને અલીગઢ જંકશનનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત લખનૌ ચારબાગ, બનારસ, પ્રયાગરાજ છોકી, સુબેદારગંજ, મિર્ઝાપુર, ટુંડલા, અલીગઢ, ગોવિંદપુરી અને ઇટાવા પણ આ યાદીમાં સામેલ છે.
રેલ્વે અધિકારીઓનું કહેવું છે કે રેલ મુસાફરોની સલામતી અને સુવિધા બંને માટે આ નિયમો જરૂરી છે, કારણ કે ઘણી વખત મુસાફરો પોતાની સાથે વધુ પડતો સામાન લઈ જાય છે, જેના કારણે કોચમાં બેસવામાં અને ચાલવામાં સમસ્યા સર્જાય છે. તેમણે વધારાના સામાનને સુરક્ષા જોખમ ગણાવ્યું છે.
જો બેગનું વજન વધી જાય તો પણ દંડ થશે
એરપોર્ટની જેમ જ રેલવે સ્ટેશન પર પણ સામાન બુક કરાવવાની સુવિધા શરૂ કરવામાં આવી છે. જો બેગ કે બ્રીફકેસનું વજન નિર્ધારિત મર્યાદા કરતાં વધુ હોય અને તે બોર્ડિંગ સ્પેસમાં અવરોધ ઊભો કરે તો તેમના પર પણ દંડ લાદવાની જોગવાઈ છે.
રેલવેના જણાવ્યા અનુસાર, જો ચેકિંગ દરમિયાન નિર્ધારિત મર્યાદા કરતાં વધુ અને બુકિંગ વગરનો સામાન મળી આવે તો સામાન્ય દર કરતાં વધુ ચાર્જ ચૂકવવો પડશે. મુસાફરોને 10 કિલો સુધીનો વધારાનો સામાન લઈ જવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે તેનાથી વધુ માટે સામાન બુક કરાવવો પડશે.
ઇલેક્ટ્રોનિક મશીનોથી સામાનની તપાસ
ભારતીય રેલ્વે મુસાફરોના સામાન અંગેના નિયમો લાગુ કરવા અને તેને સરળતાથી ચલાવવા માટે સ્ટેશનો પર ઇલેક્ટ્રોનિક લગેજ મશીનો પણ સ્થાપિત કરશે. રેલ્વે પ્લેટફોર્મ પર પ્રવેશતા પહેલા મુસાફરોના બેગનું વજન અને કદ તપાસવામાં આવશે.
બીજી ખાસ વાત એ છે કે મુસાફરોના સામાનનું વજન જ નહીં પરંતુ તેમની મુસાફરી બેગનું કદ પણ આ મર્યાદામાં રાખવામાં આવશે. અર્થ સ્પષ્ટ છે કે જો બેગનું કદ જરૂરિયાત કરતા મોટું હોય તો દંડ લાદવામાં આવી શકે છે. ભલે વજન મર્યાદા કરતા ઓછું હોય. લખનૌ ઉત્તર રેલ્વેના સિનિયર ડીસીએમ કુલદીપ તિવારીના જણાવ્યા અનુસાર મુસાફરોની સુવિધા માટે આ પગલું લેવામાં આવી રહ્યું છે.
