ઓનલાઈન ટિકિટ બુકિંગ સિસ્ટમના દુરુપયોગને રોકવા માટે ભારતીય રેલ્વેએ એક મોટો નિર્ણય લીધો છે. ભારતીય રેલ્વે કેટરિંગ એન્ડ ટુરિઝમ કોર્પોરેશન (IRCTC) ના 2.5 કરોડથી વધુ યુઝર આઈડી ડીએક્ટિવેટ કરવામાં આવ્યા છે. શંકાસ્પદ બુકિંગ પેટર્ન અને નકલી યુઝર્સની ઓળખ કર્યા પછી આઈડી નિષ્ક્રિય કરવામાં આવ્યા છે. સંસદમાં સાંસદ એ.ડી. સિંહ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નના જવાબમાં સરકારે આ માહિતી આપી છે.
આ એકાઉન્ટ્સ નિષ્ક્રિય થયા પહેલા તત્કાલ ટિકિટ બુક કરવામાં ઘણી સમસ્યાઓ થતી હતી. ઘણીવાર એવું જોવા મળતું હતું કે તત્કાલ બુકિંગ વિન્ડો ખુલ્યાની થોડીવારમાં ટિકિટ બુક થઈ જતી હતી, કારણ કે એજન્ટો બોટ્સનો ઉપયોગ કરીને બધી ટિકિટ બુક કરી લેતા હતા, જેના કારણે સામાન્ય મુસાફર ટિકિટ બુક કરી શકતો ન હતો. જોકે, હવે ફેરફાર પછી રેલ્વે મુસાફરોને મોટી રાહત મળી છે.
સરકારે શું માહિતી આપી?
સંસદમાં સરકારે જણાવ્યું હતું કે ટિકિટ બુકિંગ સિસ્ટમમાં અનિયમિતતાઓને રોકવા માટે IRCTC એ તાજેતરમાં 2.5 કરોડથી વધુ યુઝર આઈડી નિષ્ક્રિય કર્યા છે. કારણ કે આ યુઝર આઈડી શંકાસ્પદ મળી આવ્યા હતા. સરકારે જણાવ્યું હતું કે ભારતીય રેલ્વેએ કન્ફર્મ ટિકિટ બુકિંગ અને ડિજિટલને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેટલાક વધુ ફેરફારો કર્યા છે.
રેલ્વેએ આ નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે
- આરક્ષિત ટિકિટો ઓનલાઈન અથવા કોમ્પ્યુટરાઈઝ્ડ પેસેન્જર રિઝર્વેશન સિસ્ટમ (PRS) કાઉન્ટર પર ‘પહેલા આવો પહેલા સેવા’ ના ધોરણે બુક કરાવી શકાય છે. જોકે, કુલ ટિકિટોમાંથી લગભગ 89% ટિકિટો ઓનલાઈન મોડ દ્વારા બુક થઈ રહી છે.
- પીઆરએસ કાઉન્ટર પર ડિજિટલ માધ્યમથી ચુકવણીની સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી છે.
- 1 જુલાઈ, 2025થી તત્કાલ યોજના હેઠળ ટિકિટ ફક્ત આધાર ચકાસાયેલ યુઝર્સ દ્વારા જ IRCTC વેબસાઇટ અથવા એપ્લિકેશન દ્વારા બુક કરાવી શકાશે.
- તત્કાલ રિઝર્વેશન ખુલ્યાના પહેલા 30 મિનિટ દરમિયાન એજન્ટોને તત્કાલ ટિકિટ બુક કરાવવા પર પ્રતિબંધ છે.
- ટ્રેનોની વેઇટિંગ લિસ્ટની સ્થિતિનું નિયમિત ધોરણે નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે અને વધારાની માંગને પહોંચી વળવા માટે ભારતીય રેલ્વે ખાસ ટ્રેનો ચલાવી રહી છે.
ઇમરજન્સી ક્વોટામાં પણ ફેરફાર
સરકારે ઇમરજન્સી ક્વોટામાં પણ ફેરફાર કર્યા છે. પહેલા ઇમરજન્સી ક્વોટા હેઠળ ટિકિટ બુક કરાવવા માટે અરજી મુસાફરીના દિવસે જ કરી શકાતી હતી, પરંતુ હવે ઇમરજન્સી ક્વોટા માટે 1 દિવસ અગાઉ અરજી કરવી પડે છે. આ ક્વોટા સાંસદો, ઉચ્ચ અધિકારીઓ, તબીબી કટોકટી અને વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે છે.
