ભારત-ચીન સરહદ પરના ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાંથી સૈનિકોને હટાવવાની પ્રક્રિયા બુધવારે પૂર્ણ થઈ હતી. ગુરુવારે દિવાળીના દિવસે ચીન અને ભારતના સૈનિકો એકબીજાને મીઠાઈ ખવડાવશે. પેટ્રોલિંગને લઈને ગ્રાઉન્ડ કમાન્ડરના અધિકારીઓ વચ્ચે ટૂંક સમયમાં વાતચીત થશે. ગ્રાઉન્ડ કમાન્ડરોમાં બ્રિગેડિયર અને તેનાથી નીચેના રેન્કના અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે.
LAC પર પેટ્રોલિંગને લઈને ભારત અને ચીન વચ્ચેના કરાર પર વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે 27 ઓક્ટોબરે કહ્યું હતું કે સૈનિકોને પાછા હટાવવા એ પહેલું પગલું છે. આગળનું પગલું તણાવ ઘટાડવાનું છે. આ તણાવ ત્યારે જ ઘટશે જ્યારે ભારતને ખાતરી થશે કે ચીન પણ એવું જ ઈચ્છે છે. તણાવ ઓછો કર્યા બાદ સરહદનું સંચાલન કેવી રીતે કરવું તે અંગે ચર્ચા કરવામાં આવશે.
LAC પરથી સૈનિકો સંપૂર્ણપણે ખસી ગયા હોવાની માહિતી ભારતીય સેનાના સૂત્રોએ બુધવારે શેર કરી અને બાદમાં પત્રકારોને સંબોધતા ભારતમાં ચીનના રાજદૂત ઝુ ફેઈહોંગે કહ્યું કે બંને દેશોએ પરસ્પર સહમતિથી આ મુદ્દાને ઉકેલી લીધો છે. “અમે પરસ્પર સમજૂતીના તબક્કે પહોંચી ગયા છીએ,” તેમણે કહ્યું. પાડોશી હોવાને કારણે અમારી વચ્ચે કેટલીક સમસ્યાઓ હશે પરંતુ ગયા અઠવાડિયે રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની રશિયામાં બ્રિક્સ સમિટ દરમિયાન થયેલી બેઠક બાદ બંને દેશો સંબંધોને મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. અમે ટૂંક સમયમાં ભારત અને ચીન વચ્ચે સીધી ફ્લાઈટ ફરી શરૂ કરીશું.
બીજી બાજુ સેનાના સૂત્રોએ કહ્યું કે પૂર્વી લદ્દાખના બે સંઘર્ષ બિંદુઓથી સૈનિકો પાછા ખેંચવા પર સ્થાનિક કમાન્ડર સ્તરે વાતચીત ચાલુ હતી. હાલમાં પૂર્વી લદ્દાખના બે સંઘર્ષ બિંદુઓ પર સૈનિકોને પાછા ખેંચવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. આ પછી ટૂંક સમયમાં પૂર્વ લદ્દાખના ડેમચોક, ડેપસાંગમાં પેટ્રોલિંગ શરૂ થશે. ભારત અને ચીન વચ્ચેની મહત્વની સમજૂતી બાદ બંને દેશોએ પૂર્વી લદ્દાખના ડેમચોક અને ડેપસાંગમાં મુકાબલાના સ્થળોએથી સૈનિકો હટાવવાનું શરૂ કર્યું હતુ.
18 ઑક્ટોબરે ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાંથી પીછેહઠની માહિતી બહાર આવી હતી. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે અહીંથી બંને સેના એપ્રિલ 2020 થી તેમની પાછલી સ્થિતિ પર પાછા આવશે. ઉપરાંત તે એ જ વિસ્તારોમાં પેટ્રોલિંગ કરશે જ્યાં તે એપ્રિલ 2020 પહેલા પેટ્રોલિંગ કરતી હતી. આ સિવાય કમાન્ડર સ્તરની બેઠકો ચાલુ રહેશે.
2020માં ભારત અને ચીનના સૈનિકો વચ્ચે ગલવાન અથડામણ બાદ ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં તણાવ હતો. લગભગ 4 વર્ષ બાદ 21 ઓક્ટોબરે બંને દેશો વચ્ચે નવા પેટ્રોલિંગ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે કહ્યું હતું કે તેનો ઉદ્દેશ્ય લદ્દાખમાં ગલવાન જેવી અથડામણોને રોકવા અને પહેલા જેવી સ્થિતિને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો છે.
ઑક્ટોબર 25 થી ભારત અને ચીનની સેનાએ પૂર્વ લદ્દાખ સરહદેથી પીછેહઠ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. બંને સેનાઓએ પૂર્વી લદ્દાખના ડેમચોક અને ડેપસાંગ પોઈન્ટમાં પોતાના કામચલાઉ ટેન્ટ અને શેડ હટાવી લીધા છે. વાહનો અને લશ્કરી સાધનો પણ પાછા લેવામાં આવ્યા છે. પેટ્રોલિંગ માટે મર્યાદિત સંખ્યામાં સૈનિકો નક્કી કરવામાં આવ્યા છે. આ સંખ્યા કેટલી છે તે અંગેની માહિતી હજુ સુધી સામે આવી નથી. ગલવાન વેલી અને ગોગરા હોટ સ્પ્રિંગ્સ પર પેટ્રોલિંગ કરવા અંગે હજુ સુધી કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી.
ભારતીય સેનાના જણાવ્યા અનુસાર સૈનિકો હવે પેટ્રોલિંગ માટે ડેપસાંગમાં પેટ્રોલિંગ પોઇન્ટ 10, 11, 11-A, 12 અને 13 પર જઈ શકશે. જ્યારે ડેમચોકમાં પેટ્રોલિંગ પોઈન્ટ-14 એટલે કે ગલવાન વેલી, ગોગરા હોટ સ્પ્રિંગ્સ એટલે કે PP-15 અને PP-17 એ બફર ઝોન છે. અહીં પેટ્રોલિંગ પર પછીથી વિચારણા કરવામાં આવશે. બફર ઝોનનો અર્થ એવો થાય છે કે જ્યાં બંને સેનાઓ સામસામે ન આવી શકે. આ ઝોન વિરોધી દળોને અલગ કરે છે.
