છેલ્લા અઠવાડિયાથી દિલ્હીમાં વિમાનોને તેમના GPS સિગ્નલો પર ખોટા સંકેતો મળી રહ્યા છે. આને GPS સ્પૂફિંગ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. પાઇલટ્સને ખોટા સ્થાન અને નેવિગેશન ડેટા ચેતવણીઓ મળી રહી છે. એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આવી ઘટનાઓ દિલ્હીના 100 કિલોમીટરના ત્રિજ્યામાં બની છે. ફ્લાઇટ રેગ્યુલેટર, ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ સિવિલ એવિએશન (DGCA) ને જાણ કરવામાં આવી છે.
સ્પૂફિંગ એ એક પ્રકારનો સાયબર હુમલો છે જે નેવિગેશન સિસ્ટમને ગેરમાર્ગે દોરવા માટે ખોટા GPS સિગ્નલ મોકલે છે. તેનો ઉપયોગ ઘણીવાર યુદ્ધ ઝોનમાં દુશ્મનના ડ્રોન અને વિમાનોને નષ્ટ કરવા માટે થાય છે.
પાઇલટે કહ્યું- લેન્ડિંગ દરમિયાન નકલી ચેતવણી
એક એરલાઇન પાયલોટે અહેવાલ આપ્યો કે તેણે ગયા અઠવાડિયે છ દિવસ ઉડાન ભરી હતી અને દર વખતે GPS સ્પૂફિંગનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. પાઇલટના જણાવ્યા અનુસાર એકવાર ફ્લાઇટ દિલ્હી એરપોર્ટ પર ઉતરી ત્યારે તેની કોકપીટ સિસ્ટમ આગળ ખતરો દર્શાવતી ચેતવણી પ્રદર્શિત કરતી હતી. વાસ્તવમાં આવી કોઈ ઘટના નહોતી. અન્ય ફ્લાઇટ્સ સાથે સમાન ઘટનાઓ બની જેના કારણે વિલંબ થયો.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે ભારત-પાકિસ્તાન સરહદ પર GPS સ્પૂફિંગ સામાન્ય છે પરંતુ દિલ્હી પર આવી ઘટનાઓ અસામાન્ય છે. પાઇલટ્સ અને ATCO ને દિલ્હી નજીક કોઈપણ સૈન્ય કવાયતની સલાહ આપવામાં આવી ન હતી જેના કારણે તેમને સાવચેતી રાખવાની જરૂર હતી.
નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે GPS સ્પૂફિંગ વિમાન સલામતી માટે ખતરો નથી કારણ કે ફ્લાઇટમાં એક ઇનર્શિયલ રેફરન્સ સિસ્ટમ પણ શામેલ છે જેનો ઉપયોગ નેવિગેશન માટે થાય છે. જો પ્રાથમિક GPS અને નેવિગેશન સિસ્ટમ નિષ્ફળ જાય તો પણ પાંચ કલાક સુધી કોઈ અસર થશે નહીં.
