ભારતનું મ્યુચ્યુઅલ ફંડ માર્કેટ રેકોર્ડ ગતિએ વધી રહ્યું છે પરંતુ આ ચોંકાવનારા આંકડાઓ પાછળ એક કઠોર વાસ્તવિકતા છુપાયેલી છે જેણે સેબીના ચેરમેન તુહિન કાંત પાંડેને પણ ચિંતામાં મૂકી દીધા છે. તેમણે સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું કે લોકો રોકાણ કરી રહ્યા છે પરંતુ તેઓ સમજી શકતા નથી કે તેમના પૈસા ક્યાં અને કેવી રીતે રોકાણ કરવામાં આવી રહ્યા છે. વધતી જતી ડિજિટલ દુનિયામાં આ અજ્ઞાનતા એક મોટો ખતરો બની રહી છે.
પુડુચેરીમાં NSE દ્વારા આયોજિત પ્રાદેશિક રોકાણકાર જાગૃતિ સેમિનારમાં તુહિન કાંત પાંડેએ કહ્યું કે નાણાકીય સાક્ષરતા હવે માત્ર એક વિકલ્પ નથી પરંતુ એક જરૂરિયાત છે. તેમણે ભાર મૂક્યો કે નાણાકીય નિર્ણયો લોકોના રોજિંદા જીવનમાં પહેલા કરતાં વધુ ઊંડાણપૂર્વક જોડાયેલા છે તેથી માહિતી વિના રોકાણ કરવું એ રોકાણ નથી પરંતુ એક જોખમ છે.
તુહિન કાંત પાંડેએ સમજાવ્યું કે પુડુચેરી જેવા નાના કેન્દ્રમાં પણ બજાર ભાગીદારી ઝડપથી વધી છે. નાણાકીય વર્ષ 2015 માં ફક્ત 22,000 રોકાણકારોથી આ સંખ્યા હવે લગભગ 124,000 સુધી પહોંચી ગઈ છે. વધુ આવક, 85% થી વધુ સાક્ષરતા અને ડિજિટલ અપનાવવામાં વધારો થવાથી બજારને ઉર્જા મળી છે. રાષ્ટ્રીય ચિત્ર વધુ આશાસ્પદ છે. ઓક્ટોબર 2025 સુધીમાં દેશમાં 210 મિલિયનથી વધુ ડીમેટ ખાતા થયા અને દરરોજ લગભગ 100,000 નવા ખાતા ખોલવામાં આવી રહ્યા છે. મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગ 10 વર્ષમાં સાત ગણો વધ્યો છે જે હવે ₹80 ટ્રિલિયનને વટાવી ગયો છે.
સેબી ચેરમેનની ચેતવણી
પરંતુ આ તેજી વચ્ચે સેબી ચેરમેનની ચેતવણી આઘાતજનક છે. સેબી ઇન્વેસ્ટર સર્વે 2025 મુજબ ફક્ત 36% રોકાણકારોને શેરબજારનું પૂરતું જ્ઞાન છે જ્યારે 62% હજુ પણ રોકાણ સલાહ માટે મિત્રો, સંબંધીઓ અથવા સોશિયલ મીડિયા પર આધાર રાખે છે. તુહિન કાંત પાંડેએ કહ્યું કે જાગૃતિ અને સમજણ સમાન નથી. માહિતી વિના ભાગીદારી લોકોને બિનજરૂરી જોખમોમાં મૂકે છે.
