ભારત-રશિયા સંબંધો અને સ્વદેશી ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં એક નવું પરિમાણ ઉમેરવાનું છે. સ્વદેશી સરકારી માલિકીની ઉડ્ડયન કંપની, HAL એ રશિયા સાથે સુખોઈ સુપરજેટ (SJ-100) પેસેન્જર વિમાન બનાવવા માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ કરાર પર મંગળવારે (28 ઓક્ટોબર, 2025) મોસ્કોમાં હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) ના CMD ડીકે સુનિલની હાજરીમાં હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
HAL એ એક સત્તાવાર નિવેદન જારી કરીને જણાવ્યું હતું કે UDAN યોજના હેઠળ આ SJ-100 (સુખોઈ સુપરજેટ) વિમાનોનો ઉપયોગ ટૂંકા અંતરની કનેક્ટિવિટી માટે કરવામાં આવશે. જ્યારે HAL એ સ્પષ્ટ કર્યું નથી કે ભારતમાં કેટલા વિમાનોનું ઉત્પાદન કરવા માટે સંમતિ આપવામાં આવી છે અથવા ઉત્પાદન ક્યારે શરૂ થશે. ઉડ્ડયન કંપનીએ જણાવ્યું હતું કે દેશને હાલમાં UDAN યોજના હેઠળ આશરે 200 વિમાનોની જરૂર છે. વધુમાં જો હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસન સ્થળો (જેમ કે શ્રીલંકા અને માલદીવ)નો સમાવેશ કરવામાં આવે તો વધારાના 350 વિમાનોની જરૂર પડશે.
ટ્વીન-એન્જિન SJ-100 વિમાન રશિયન રાજ્ય માલિકીની પબ્લિક જોઈન્ટ સ્ટોક કંપની યુનાઇટેડ એરક્રાફ્ટ કોર્પોરેશન (PHSC-UAC) દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. રશિયામાં 16 કોમર્શિયલ એરલાઇન્સ દ્વારા આવા 200 વિમાનોનો ઉપયોગ સ્થાનિક ફ્લાઇટ્સ માટે થાય છે.
HAL અનુસાર SJ-100 ટૂંકા અંતરની ફ્લાઇટ્સ માટે ગેમ-ચેન્જર સાબિત થશે. વધુમાં HAL અને UAC વચ્ચેની ભાગીદારી પરસ્પર વિશ્વાસનું પરિણામ છે. HAL એ રશિયાના લાઇસન્સ હેઠળ ભારતીય વાયુસેના માટે લગભગ 250 સુખોઈ ફાઇટર જેટ અને 600 MiG-21 ફાઇટર જેટનું ઉત્પાદન કરી ચૂક્યું છે. જો કે રશિયા તરફથી નાગરિક વિમાનો માટે આ પહેલો કરાર છે.
ભારત નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે
આ HAL માટેનું પહેલું નાગરિક વિમાન પણ છે. હાલમાં સ્વદેશી લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ (LCA) તેજસ ઉપરાંત HAL લાઇટ કોમ્બેટ હેલિકોપ્ટર (LCH) પ્રચંડ, એડવાન્સ્ડ લાઇટ હેલિકોપ્ટર (ALH) ધ્રુવ અને HTT (ટ્રેનર) એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન કરે છે. આ બધા લશ્કરી એરક્રાફ્ટ છે. જો કે 1961 માં HAL એ એવરો HS-748 પેસેન્જર એરક્રાફ્ટનું પણ ઉત્પાદન કર્યું હતું પરંતુ 1988 માં આ પ્રોજેક્ટ બંધ કરવામાં આવ્યો હતો.
HAL ના મતે SJ-100 એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન ભારતીય ઉડ્ડયન ઉદ્યોગના ઇતિહાસમાં એક નવા અધ્યાયની શરૂઆત દર્શાવે છે. નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ ના સ્વપ્નને સાકાર કરવા તરફનું એક પગલું છે. ઉત્પાદન ખાનગી ક્ષેત્રને પણ મજબૂત બનાવશે અને ઉડ્ડયન ઉદ્યોગમાં પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગારની તકો ઉભી કરશે.
