નોબેલ પુરસ્કાર 2024 માટેના વિજેતાઓની જાહેરાત આજથી એટલે કે સોમવાર 7 ઓક્ટોબરથી શરૂ થઈ ગઈ છે. આજે મેડિસિન કે ફિઝિયોલોજી ક્ષેત્રે નોબેલ પુરસ્કારની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. 2024નું મેડિસિનનું નોબેલ પુરસ્કાર વિક્ટર એમ્બ્રોસ અને ગેરી રુવકુનને એનાયત કરવામાં આવ્યું છે. તેમને માઇક્રો RNAની શોધ માટે આ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો છે.
માઇક્રો RNA દર્શાવે છે કે શરીરમાં કોષો કેવી રીતે રચાય છે અને કાર્ય કરે છે. બંને જિનેટિસ્ટોએ 1993માં માઇક્રો RNAની શોધ કરી હતી. માનવ જનીનો ડીએનએ અને RNAથી બનેલા છે. માઇક્રો આરએનએ મૂળભૂત આરએનએનો ભાગ છે. તે છેલ્લા 500 મિલિયન વર્ષોમાં બહુકોષીય સજીવોના જીનોમમાં વિકસ્યું છે. અત્યાર સુધી મનુષ્યોમાં વિવિધ પ્રકારના માઇક્રો આરએનએના એક હજારથી વધુ જનીનો શોધાયા છે.
વિક્ટર એમ્બ્રોસે સી. એલિગન્સમાં વિકાસના સમયના આનુવંશિક નિયંત્રણ પર સંશોધન કર્યું છે. સજીવો કેવી રીતે વિકસિત થાય છે અને કાર્ય કરે છે તે સમજવા માટે આ શોધ મૂળભૂત રીતે મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ રહી છે. આપણા શરીરના તમામ કોષો એક જ જનીન ધરાવતા હોવા છતાં, વિવિધ પ્રકારના કોષો, જેમ કે સ્નાયુ અને ચેતા કોષો, વિવિધ કાર્યો કરે છે. આ જનીન નિયમનને કારણે શક્ય છે, જે કોષોને ફક્ત તેમને જરૂરી જનીનો “ચાલુ” કરવાની મંજૂરી આપે છે. એમ્બ્રોઝ અને રુવકુનની માઇક્રોઆરએનએની શોધે આ નિયમન માટે નવી રીત જાહેર કરી છે. એમ્બ્રોસ હાલમાં યુનિવર્સિટી ઓફ મેસેચ્યુસેટ્સ મેડિકલ સ્કૂલમાં નેચરલ સાયન્સના પ્રોફેસર છે. રુવકુનનું સંશોધન મેસેચ્યુસેટ્સ જનરલ હોસ્પિટલ અને હાર્વર્ડ મેડિકલ સ્કૂલમાં હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું જ્યાં તેઓ જિનેટિક્સના પ્રોફેસર છે.
જ્યારે ગેરી રુવકુનને નોબેલ પુરસ્કાર વિશે માહિતી આપવા માટે ફોન આવ્યો ત્યારે તે ગાઢ નિંદ્રામાં હતા. નોબેલ કમિટીએ તેમને ઊંઘમાંથી જગાડ્યા અને પુરસ્કાર મેળવવાની જાણકારી આપી. જણાવી દઈએ કે 7 ઓક્ટોબરથી 14 ઓક્ટોબર સુધી વિજ્ઞાન, અર્થશાસ્ત્ર, સાહિત્ય અને શાંતિ જેવા ક્ષેત્રોમાં ઉત્કૃષ્ટ કામગીરી કરનારા લોકોને નોબેલ પુરસ્કાર આપવામાં આવશે. આ ઈનામો સ્વીડનના સ્ટોકહોમમાં આપવામાં આવી રહ્યા છે. નોબેલ પુરસ્કારમાં 11 મિલિયન સ્વીડિશ ક્રોનર એટલે કે અંદાજે 8.90 કરોડ રૂપિયાનું રોકડ પુરસ્કાર આપવામાં આવશે.
- માઇક્રો RNA વિશે 3 મોટી બાબતો
- માઇક્રો આરએનએ વિના માનવ શરીરમાં કોષો અને પેશીઓનો વિકાસ થઈ શકતો નથી.
- માઇક્રો આરએનએમાં અસામાન્ય ફેરફારોને કારણે કેન્સર અને ડાયાબિટીસ જેવા રોગો થઈ શકે છે.
- માઇક્રો આરએનએના જનીન કોડિંગમાં પરિવર્તનને કારણે, માનવ શરીરની સાંભળવાની ક્ષમતા, આંખો અને શારીરિક બંધારણમાં સમસ્યાઓ છે.
આજથી શરૂઆત થઈ
નોબેલ પુરસ્કારોની જાહેરાત ચિકિત્સા ક્ષેત્રે નોબેલ પુરસ્કારથી શરૂ થઈ ગઈ છે. હવે મંગળવારે ભૌતિકશાસ્ત્ર, બુધવારે રસાયણશાસ્ત્ર અને ગુરુવારે સાહિત્ય ક્ષેત્રે નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતાના નામની જાહેરાત કરવામાં આવશે. આ સિવાય નોબેલ શાંતિ પુરસ્કારની જાહેરાત શુક્રવારે કરવામાં આવશે અને અર્થશાસ્ત્રના ક્ષેત્રમાં આ પુરસ્કાર વિજેતાની જાહેરાત 14 ઓક્ટોબરે કરવામાં આવશે.
