અમેરિકા: અમેરિકી સ્પેસ એજન્સી નાસાના (NASA) જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપે (James Webb Space Telescope) ફરી એકવાર પોતાના કામથી વૈજ્ઞાનિકોને ચોંકાવી દીધા છે. આ વખતે ટેલિસ્કોપે પ્રથમ વખત તારાના (Star) મૃત્યુની (Death) તસવીર (Picture) લીધી છે. સુપરનોવા (Supernova) મૃત્યુ પામતા તારામાં વિસ્ફોટ (Blast) કરવાનું વલણ ધરાવે છે. જેને સામાન્ય ભાષામાં તારાનું મૃત્યુ કહેવામાં આવે છે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ શોધથી સંશોધનનો નવો યુગ શરૂ થયો છે. તેની વિજ્ઞાન કામગીરી શરૂ કર્યાના થોડા જ દિવસો બાદ, જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપના NIRCam કેમેરાએ પૃથ્વીથી 3-4 અબજ પ્રકાશ-વર્ષના અંતરે ઝળહળતો પ્રકાશ જોયો છે.
આ પ્રકાશ Galaxy SDSS.J141930.11+5251593 માં જોવા મળ્યો છે. પાંચ દિવસમાં, આ તેજસ્વી પ્રકાશ ઝાંખો પડી ગયો, જે સુપરનોવા માનવામાં આવે છે, જે વિસ્ફોટ પછી જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપે રેકોર્ડ કરી હતી. આ શોધ દરેક માટે આશ્ચર્યજનક છે. કારણ કે જેમ્સ વેબ એ એક ટેલિસ્કોપ છે તેને સુપરનોવા શોધવા માટે બનાવવામાં આવ્યો નથી હતા. સર્વે ટેલિસ્કોપ દ્વારા આવા કામ મોટા પાયે હાથ ધરવામાં આવે છે, જે દરેક ટૂંકા અંતરાલમાં જગ્યાને સ્કેન કરે છે.
પ્રથમ અઠવાડિયામાં ફોટો મોકલ્યો
આ તસવીર જેમ્સ વેબના લોન્ચિંગના પહેલા સપ્તાહમાં સામે આવી હતી. ખગોળશાસ્ત્રીઓ માને છે કે તેમની પાસે સુપરનોવા શોધવાની સેંકડો તકો છે. આ સાથે, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે જેમ્સ વેબ ટેલિસ્કોપ નિયમિતપણે સુપરનોવાની શોધ કરી શકે છે, જે ખૂબ જ રોમાંચક છે. આ કારણે જ બ્રહ્માંડની શરૂઆતમાં રચાયેલી તારાવિશ્વોને શોધવા માટે વેબની રચના કરવામાં આવી હતી. જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપ નાસાના જૂના હબલ ટેલિસ્કોપથી અલગ છે. તે ઇન્ફ્રારેડ કેમેરા અને મિડ-ઇન્ફ્રારેડ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટનો ઉપયોગ કરે છે. જેની મદદથી આપણે ગેલેક્સીની આસપાસ રહેલી કોસ્મિક ધૂળને પણ જોઈ શકીએ છીએ.
સુપરનોવા કેવી રીતે થાય છે?
જ્યારે તારાનું પરમાણુ બળતણ સમાપ્ત થાય છે, ત્યારે તે વિસ્ફોટ થાય છે. પરંતુ આ જ ઘટનાને કેપ્ચર કરવી એ જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપ માટે એક મોટી સિદ્ધિ છે. જેમ્સ વેબને કંઈક બીજું માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ આ વખતે તેણે આ પ્રકારની શોધ કરી છે. સુપરનોવા વિશે વાત કરવી, તેમને શોધવાનું મુશ્કેલ કામ છે. કારણ કે આમાં વિસ્ફોટ માત્ર થોડીક સેકન્ડ ચાલે છે. દરમિયાન, વિસ્ફોટ પછી હાજર ધૂળ અને ગેસની ચમક પણ થોડા દિવસો પછી ધીમે ધીમે ઓછી થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, યોગ્ય સમયે ટેલિસ્કોપથી યોગ્ય દિશામાં જોવું જરૂરી છે.
ગેલેક્સીની તસવીર પણ લીધી
અગાઉ જેમ્સ વેબે સુંદર સર્પાકાર ગેલેક્સી મેસિયર 74 (અથવા NGC 628)નો ફોટોગ્રાફ લીધો હતો, જે આપણાથી 32 મિલિયન પ્રકાશ-વર્ષના અંતરે સ્થિત છે. 100 અબજ તારા સમાવે છે. આ સર્પાકાર આકાશગંગાનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે. જેમ્સ વેબ ટેલિસ્કોપે NIR કેમેરા (નિયર ઈન્ફ્રારેડ કેમેરા)નો ઉપયોગ કરીને આ દૂરની આકાશગંગાની તસવીર લીધી છે. વૈજ્ઞાનિકોને ગેલેક્સીના ચિત્રમાં રસ નથી કારણ કે તે ખૂબ જ સુંદર છે. તેના બદલે, તેઓને રસ છે કારણ કે તેઓ માને છે કે તેના કેન્દ્રમાં બ્લેક હોલ છે. 22 જુલાઈના રોજ ગેલેક્સીની તસવીર શેર કરીને નાસાએ તેના બ્લોગ પોસ્ટમાં તેના વિશે માહિતી આપી છે.
