ચીને દલાઈ લામાના એ નિવેદન પર પ્રતિક્રિયા આપી છે જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેમના ઉત્તરાધિકારીનો જન્મ ચીનની બહાર મુક્ત દુનિયામાં થશે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું છે કે સરકાર દ્વારા તેમના ઉત્તરાધિકારીની ઓળખ થઈ ચૂકી છે. ચીને કહ્યું છે કે દલાઈ લામાએ બૌદ્ધ ધર્મમાં પુનર્જન્મ અંગે દેશના નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ.
મંગળવારે પ્રકાશિત થયેલા એક નવા પુસ્તક ‘વોઇસ ફોર ધ વોઇસલેસ’માં તિબેટીયન બૌદ્ધ ધર્મના 89 વર્ષીય આધ્યાત્મિક નેતાએ કહ્યું છે કે નવા દલાઈ લામાનો જન્મ ચીનથી અલગ મુક્ત દુનિયામાં થશે.
આ અંગે ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું, પુનર્જન્મ તિબેટીયન બૌદ્ધ ધર્મની એક ખાસ પરંપરા છે અને કેન્દ્ર સરકારે દલાઈ લામાનું નામ જીવંત બુદ્ધ તરીકે ઓળખાવ્યું હતું. દલાઈ લામાએ દેશના જીવંત બુદ્ધના પુનર્જન્મના નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ.
ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે એમ પણ કહ્યું કે દલાઈ લામાને તિબેટના લોકોનું પ્રતિનિધિત્વ કરવાનો કોઈ અધિકાર નથી.
ઉત્તરાધિકારના પ્રશ્ન પર દલાઈ લામાએ શું લખ્યું?
નવા પુસ્તકમાં દલાઈ લામાએ લખ્યું છે કે પુનર્જન્મનો હેતુ અગાઉના લામાના કાર્યને આગળ ધપાવવાનો હોવાથી, નવા દલાઈ લામાનો જન્મ મુક્ત વિશ્વમાં થશે જેથી દલાઈ લામાનું પરંપરાગત મિશન – વિશ્વમાં કરુણાનો અવાજ, તિબેટીયન બૌદ્ધ ધર્મના આધ્યાત્મિક નેતા અને તિબેટના પ્રતીક – ચાલુ રહી શકે.
બૌદ્ધ ધર્મમાં જીવંત બુદ્ધ (તુલ્કુ) નો અર્થ શું છે?
બૌદ્ધ ધર્મમાં એવું માનવામાં આવે છે કે લામા એટલે કે બૌદ્ધ ધર્મના લોકોને સાચો માર્ગ બતાવનાર વ્યક્તિ પુનર્જન્મ પામે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે લામાઓ તેમના ચોક્કસ ઉપદેશોના વંશને ચાલુ રાખવા માટે પુનર્જન્મ પામે છે. બૌદ્ધ ધર્મના વર્તમાન લામા દલાઈ લામા છે, જે હવે 89 વર્ષના છે અને તેમના ઉત્તરાધિકારી વિશે પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે.
ચીન કહે છે કે તે દલાઈ લામાના ઉત્તરાધિકારીની પસંદગી કરશે પરંતુ દલાઈ લામા કહે છે કે ચીન દ્વારા પસંદ કરાયેલા લામા બૌદ્ધોનું સન્માન મેળવી શકશે નહીં. ચીન તિબેટને દેશનો અભિન્ન ભાગ માને છે. તે સ્વતંત્રતાની હિમાયત કરતી ચળવળો અને તેમની સાથે સંકળાયેલા લોકોને તેની રાષ્ટ્રીય સાર્વભૌમત્વ માટે ખતરો માને છે. 1989માં નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર જીતનાર દલાઈ લામા ચીનના પ્રિય નથી. ચીન તેમને અલગતાવાદી માને છે અને આ જ કારણ છે કે દલાઈ લામા દાયકાઓ પહેલા 1959માં તિબેટથી ભારત ભાગી ગયા હતા.
