ગુજરાતના કચ્છમાં અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ (AGEL) રાજ્યના છેલ્લા ગામ ખાવડામાં વિશ્વનો સૌથી મોટો નવીનીકરણીય ઉર્જા પ્લાન્ટ સ્થાપી રહી છે. આ પ્લાન્ટ 538 ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો છે. આ ઉજ્જડ ભૂમિને ભારતના ઉર્જા ભવિષ્યનું કેન્દ્ર બનાવવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. તેને હાઇબ્રિડ રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે સૌર અને પવન ઉર્જા બંનેનો ઉપયોગ કરીને વીજળી ઉત્પન્ન કરે છે.
આ પ્લાન્ટ 2023 માં શરૂ થયું હતું. બે વર્ષમાં પ્લાન્ટમાં 5000 મેગાવોટ એટલે કે 5 ગીગાવોટનું કામ પૂર્ણ થયું છે. કંપની આગામી 5 વર્ષમાં 30 GW ની ક્ષમતા હાંસલ કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. પછી આમાંથી ઉત્પન્ન થતી વીજળી 1.74 કરોડ ઘરોને પ્રકાશિત કરવા માટે પૂરતી હશે. પ્લાન્ટની સમગ્ર સિસ્ટમ AI આધારિત છે.
આ પ્લાન્ટ તેની 30 ગીગાવોટ ક્ષમતા સુધી પહોંચ્યા પછી વાર્ષિક 87.4 અબજ યુનિટ વીજળી ઉત્પન્ન કરશે. આ 1.74 કરોડ ઘરોને પ્રકાશિત કરવા માટે પૂરતું હશે. વર્લ્ડ પોપ્યુલેશન રિવ્યૂ 2025 મુજબ વિશ્વના 195 દેશોમાંથી 167 એવા છે જ્યાં ઘરોની કુલ વસ્તી 1.7 કરોડથી ઓછી છે. જેથી એવું કહી શકાય કે અહીંથી ઉત્પન્ન થતી વીજળીથી 167 દેશો પ્રકાશિત થઈ શકશે.
પ્લાન્ટના એનર્જી નેટવર્ક ઓપરેશન સેન્ટર (ENOC) માં હાઇ-ટેક મશીનો અને રીઅલ-ટાઇમ ડેટા પ્રદર્શિત કરતી મોટી LED સ્ક્રીનો છે. આના પર હવામાન, વીજ ઉત્પાદન અને ગ્રીડ સંબંધિત બધી માહિતી એક જ જગ્યાએ દેખાશે. સેંકડો ઇજનેરો અને ટેકનિશિયન સૌર-પવન ઊર્જા, ગ્રીડ કનેક્શન અને પાણી રહિત સફાઈ રોબોટ્સનું નિરીક્ષણ કરવા માટે AI-સંચાલિત ENOC સિસ્ટમ્સ પર 24×7 કામ કરે છે.
538 ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો
‘ખાવડા રિન્યુએબલ એનર્જી પ્લાન્ટ – અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ’ આ પ્લાન્ટ કદમાં મુંબઈ જેટલો મોટો અને પેરિસ કરતા લગભગ પાંચ ગણો મોટો છે. તેની વિશાળતાનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે વિશ્વમાં 17 દેશો એવા છે જે કદમાં તેના કરતા નાના છે. અહીં કુલ 6 કરોડ સોલાર પેનલ લગાડવામાં આવશે. તેના એક ભાગથી બીજા ભાગ સુધી પહોંચવા માટે 27 કિલોમીટરની મુસાફરી કરવી પડશે. એક સોલાર પેનલની લંબાઈ 6 ફૂટ છે.
