શુક્રવાર 23 મેના રોજ લાઇબેરિયન કાર્ગો જહાજ MSC એલ્સા 3 કેરળના વિઝિંઝમ બંદરથી કેરળના કોચી બંદર માટે રવાના થયું. ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડના જણાવ્યા અનુસાર 25 મેના રોજ જહાજનો હોલ્ડ ઝડપથી પાણીથી ભરાવા લાગ્યો જેના કારણે તે પલટી ગયું અને ડૂબી ગયું. માલવાહક જહાજમાં 1 રશિયન કેપ્ટન, 1 યુક્રેનિયન, 2 જ્યોર્જિયન અને ફિલિપાઇન્સના 20 લોકો હતા.
કેરળના કોચીમાં 25 મેના રોજ ડૂબી ગયેલું લાઇબેરિયન જહાજ 640 કન્ટેનર લઈને જઈ રહ્યું હતું. આમાંથી કેટલાક કન્ટેનર કિનારા તરફ વહી ગયા છે. ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડના જણાવ્યા અનુસાર 25 મેના રોજ જહાજનો હોલ્ડ ઝડપથી પાણીથી ભરવા લાગ્યો જેના કારણે તે પલટી ગયું અને ડૂબી ગયું. આ પછી ભારતીય સંરક્ષણ મંત્રાલયે 25 મેના રોજ ટ્વિટ કર્યું કે કોચીમાં ડૂબી ગયેલા જહાજમાં 640 કન્ટેનર હતા જેમાંથી 13 કન્ટેનર ખતરનાક રસાયણોથી ભરેલા હતા. 13 માંથી 12 કન્ટેનર કેલ્શિયમ કાર્બાઇડથી ભરેલા હતા. આ રસાયણો ઉપરાંત જહાજના ટેન્કોમાં 84.44 મેટ્રિક ટન ડીઝલ અને 367.1 મેટ્રિક ટન ફર્નેસ ઓઇલ પણ હતું.
કેરળ રાજ્ય આપત્તિ વ્યવસ્થાપન સત્તામંડળ એટલે કે KSDMA એ દરિયા કિનારાના વિસ્તારોમાં ચેતવણી જાહેર કરી છે અને માછીમારોને દરિયા કિનારાના વિસ્તારોથી દૂર રહેવા ચેતવણી આપવામાં આવી છે. કન્ટેનરમાં રહેલા રસાયણો પાણીમાં ભળી જવાનો ભય છે જેના કારણે ગમે ત્યારે મોટી દુર્ઘટના સર્જાઈ શકે છે. લોકોને અપીલ કરવામાં આવી છે કે તેઓ દરિયા કિનારે ઉડેલા કન્ટેનર કે તેલને સ્પર્શ ન કરે અને તાત્કાલિક પોલીસને જાણ કરે.
કન્ટેનરમાં ખતરનાક રસાયણો
જહાજના 12 કન્ટેનરમાં કેલ્શિયમ કાર્બાઇડ હતું જે ગ્રે કે બ્લેક સોલિડ છે અને પાણીમાં ભળીને એસિટિલિન ગેસ અને કેલ્શિયમ હાઇડ્રોક્સાઇડ બનાવે છે. એસિટિલિન ખૂબ જ જ્વલનશીલ છે અને હવામાં વિસ્ફોટ કરી શકે છે. આ ગેસ નાની તણખા કે ગરમીને કારણે આગ પકડી શકે છે જેના કારણે દરિયામાં વિસ્ફોટ થઈ શકે છે. જો કન્ટેનરમાં રહેલું કેલ્શિયમ કાર્બાઇડ દરિયાના પાણી સાથે ભળી જાય તો તે ઝડપથી એસિટિલિન ગેસ ઉત્પન્ન કરશે.
કાચી કેરીથી ભરેલા રૂમમાં કેલ્શિયમ કાર્બાઇડનો એક નાનો ટુકડો મૂકો. આમાંથી નીકળતા ખતરનાક એસિટિલિન ગેસથી 2-3 દિવસમાં આખા રૂમમાં કેરીઓ પાકી જશે. કેલ્શિયમ કાર્બાઇડથી ભરેલા 12 વિશાળ કન્ટેનર જેનો એક ટુકડો ખૂબ જ ઘાતક છે, ભારત નજીક સમુદ્રમાં પડી ગયા છે. 25 મેના રોજ ડૂબી ગયેલા લાઇબેરિયન જહાજમાં વિવિધ રસાયણો અને તેલ ધરાવતા 640 કન્ટેનર હતા. આમાંના કેટલાક કન્ટેનર તો તરતા કિનારા સુધી પહોંચી ગયા છે.
આ જહાજમાં 84.44 મેટ્રિક ટન દરિયાઈ ગેસ તેલ અથવા ડીઝલ પણ હતું જેનો ઉપયોગ જહાજ ચલાવવા માટે થાય છે. તે હાઇડ્રોકાર્બનથી બનેલું છે, જેમાં આલ્કેન અને સુગંધિત સંયોજનો હોય છે. તે પાણીની સપાટી પર તરે છે, ઓક્સિજન ઘટાડે છે અને દરિયાઈ જીવનને અસર કરે છે. તે લાંબા સમય સુધી દરિયામાં રહી શકે છે અને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં જમા થાય છે. વાસ્તવમાં ડીઝલ પાણીની સપાટી પર એક પાતળું પડ બનાવે છે જે સૂર્યપ્રકાશ અને ઓક્સિજનને પાણીમાં પ્રવેશતા અટકાવે છે. INCOIS મુજબ તે 36 થી 48 કલાકમાં અલાપ્પુઝા, કોલ્લમ, એર્નાકુલમ અને તિરુવનંતપુરમ પહોંચી શકે છે.
જણાવી દઈએ કે MSC Elsa 3 નું નિર્માણ 1997 માં થયું હતું. તેનું સંચાલન MSC દ્વારા કરવામાં આવે છે જે વિશ્વની સૌથી મોટી કન્ટેનર શિપિંગ કંપની છે અને તે સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડના જીનીવામાં સ્થિત છે. આ 28 વર્ષ જૂના જહાજનું છેલ્લું પોર્ટ સ્ટેટ કંટ્રોલ નિરીક્ષણ 19 નવેમ્બર 2024 ના રોજ મેંગ્લોરમાં કરવામાં આવ્યું હતું જ્યારે તેમાં 5 ખામીઓ મળી આવી હતી. આ કાર્ગો જહાજ 183 મીટર લાંબુ અને 25 મીટર પહોળું છે. એટલે કે તે કદમાં બે ફૂટબોલ મેદાન જેટલું મોટું છે.
