વાયનાડના ખેડૂત રોય એન્ટોની રબરની ઘટતી આવક સામે રોય સિલેકશન નામક તેમનો કોફી પ્લાન્ટ છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં એક મોટું આકર્ષણ બની ગયો છે કારણ કે વાવેતરકારોમાં રબરનાં વાવેતરમાં આંતર-પાક તરીકે તેની ઉપયોગિતાના સમાચાર ચર્ચામાં છે. તે સમયે રબરના વૃક્ષો વચ્ચે આંતર-પાકની ચર્ચા થઈ રહી હતી જેથી ઉત્પાદક વધુ આવક મેળવી શકે તેમ છે. એન્ટની ઇચ્છે છે કે ઉત્પાદકો તેમની શોધનો ઉપયોગ કાયમી આવકના સાધન તરીકે કરે અને ઉત્પાદનની ઊંચી કિંમત અને રબરમાંથી ઓછી કિંમતોની ઉપજને કારણે તેમની ઘટતી જતી આવકને પૂરક બનાવે. અબુ ધાબીના શાસકોએ તેમના ફાર્મહાઉસમાં રોપવા માટે અરેબિકા કોફીના છોડની વિવિધતાની માંગ કરી છે. વાયનાડના ખેડૂત રોય એન્ટોનીને એ વાતનો આનંદ છે કે અબુ ધાબીના શાસકોએ તેમનાં ફાર્મહાઉસમાં રોપવા માટે અરેબિકા કોફીના છોડની વિવિધતાની પસંદગી કરી છે.
અબુ ધાબીમાં ફાર્મહાઉસ માટે, તેઓને 7 વર્ષ જૂનાં અરેબિકા છોડ જોઈએ છે જેના થકી તેમની મનપસંદ કોફી બનાવવા માટે ફળ આપવાનું શરૂ કર્યું છે. ત્યાં કોઈ રબરના વાવેતર નથી પરંતુ તેઓ પ્લાન્ટના સારા વિકાસ માટે ઠંડું વાતાવરણ બનાવવાનું આયોજન કરી રહ્યા છે. એન્ટનીનું ફાર્મહાઉસ વિશ્વનાં વિવિધ ભાગોમાં કોફી તેમજ અન્ય છોડનું સોર્સિંગ કરે છે. ખુશી છે કે રાજ્ય દેશમાં ખેડૂતોની વિવિધ પ્રકારની કોફી માટે પ્રખ્યાત થઈ ગયું છે અને તેને ન્યૂનતમ ચૂકવણી પર પ્રદાન કરવાની યોજના ધરાવે છે.
દેશની બહારથી આવેલો પ્રથમ ખરીદ ઓર્ડર એન્ટની માટે એવોર્ડ જેવો છે!
લગભગ એક દાયકા પહેલાં, એન્ટોનીએ તમિલનાડુના ગુડાલુરમાં તેમના કોફી પ્લાન્ટેશનમાં ઝાડની નીચે છાંયડામાં ઊગતાં અરેબિકા કોફીના છોડની ઉપેક્ષા કરી હતી, તે સમયે રબરના વૃક્ષો વચ્ચે આંતર-પાકની ચર્ચા થઈ રહી હતી જેથી ઉત્પાદક વધુ આવક મેળવી શકે કારણ કે તે છાયામાં સારી ઉપજ આપતું હતું. એન્ટોનીએ તેને વાયનાડના પુલપલ્લી ખાતેના તેમના રબરનાં વાવેતરમાં કોફીને આંતર-પાક તરીકે અજમાવવાનું નક્કી કર્યું. તેમનો પ્રયાસ સફળ રહ્યો. આ કોફી પ્લાન્ટની વિશિષ્ટતા એ છે કે તેને વૃદ્ધિ માટે 30% થી 80% શેડની જરૂર છે, ત્રીજા વર્ષથી ઉપજ આપે છે અને મર્યાદિત ઊંચાઈ સુધી વધે છે.
આ તમામ વિશેષતાઓ તેને રબરનાં વૃક્ષો વચ્ચે આંતર-પાક તરીકે ખેતી માટે આદર્શ બનાવે છે. તે અન્ય ફળોના ઝાડ વચ્ચે આંતર-પાક તરીકે પણ ઉગાડી શકાય છે જે છાયા આપે છે! અન્ય કોફીના છોડથી વિપરીત આ વિવિધતામાં મૂળ હોય છે તે તંતુમય નથી. આથી તેને વૃદ્ધિ માટે સીમિત વિસ્તારની જરૂર પડે છે અને તે પાણીની અછતવાળા વિસ્તારોમાં વિકાસ કરી શકે છે. કોફી પ્લાન્ટ પર લાગુ કરાયેલ ખાતર રબરના વૃક્ષોને પણ ફાયદો પહોંચાડી શકે છે જેને કોઈ વધારાની જરૂર નથી, આમ રબર ઉત્પાદક માટે નાણાંની બચત થાય છે. વિવિધતાની બીજી વિશેષતા એ છે કે તે અન્ય અરેબિકા પ્રજાતિઓ કરતાં વધારે રોગ પ્રતિરોધક છે. આ ઉપરાંત, રબર ઉત્પાદકને રબર એસ્ટેટમાં નીંદણ દૂર કરવા માટે પૈસા ખર્ચવાની જરૂર નથી કારણ કે રોય સિલેકશન પ્લાન્ટ નીંદણના વિકાસને ફેલાતા અટકાવે છે.
ભારતમાં કોફી હબ તરીકે પ્રખ્યાત કર્ણાટકમાં જંતુના હુમલા માટે સંવેદનશીલ અરેબિકા છોડ ઘણી જગ્યાએ મજબૂત રોબસ્ટા કોફીના છોડને માર્ગ આપે છે. રબર ઉત્પાદકને ફાયદો થાય છે કારણ કે અરેબિકા રોબસ્ટા કોફી કરતાં ઊંચી કિંમત મેળવે છે. જે ભારતમાં ઉત્પાદિત કોફીમાં લગભગ 70% ભાગ ધરાવે છે. રબરના વાવેતરમાં 1 એકરમાં લગભગ 1500 થી 1800 કોફીના રોપાઓ વાવી શકાય છે. એક છોડ 3 વર્ષ પછી ઓછામાં ઓછી 1 Kg કોફી પેદા કરે છે, જેનો અર્થ થાય છે કે ઉત્પાદકને એક એકરમાંથી 1500 Kg અથવા તેથી વધુ મળવાની સંભાવના રહે છે.
અરેબિકા કોફીની કિંમત આશરે રૂ. 120 પ્રતિ કિલો છે, તો રબર ઉત્પાદક રૂ.1.5 થી 2 લાખની કમાણી કરે છે, ઉપરાંત તેની રબરમાંથી આવક પણ થાય છે. વાયનાડમાં કોફી સિવાય રબર, મરી અને નાળિયેરનું વાવેતર ધરાવતા એન્ટની કહે છે કે ભવિષ્યમાં ફકત રબર એસ્ટેટની આવકથી ટકી રહેવું મુશ્કેલ છે. આંતર-પાકને કામચલાઉ નહીં પરંતુ કાયમી આવક તરીકે વિચારવું પડશે. કેરળમાં રબરનું પ્રત્યારોપણ ધીમું પડી રહ્યું છે જ્યારે ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોમાં તે ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યું છે.
એન્ટોનીએ રોપાઓ પૂરા પાડવા માટે નર્સરી શરૂ કરી છે કારણ કે તેઓ નથી ઈચ્છતા કે વચેટિયાઓ તેમના છોડની જાતોને મંદ કરે. કેરળ, તમિલનાડુ, કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર અને આસામના અનેક રબર ઉત્પાદકો કેટલીક કોર્પોરેટ સંસ્થાઓ સિવાય રોય સિલેક્શન ખરીદવા માટે તેમની પાસે સીધા જ પહોંચે છે. કારણ કે મોટાભાગની ખરીદી છેલ્લાં 2-3 વર્ષ દરમ્યાન કરવામાં આવી હતી, માત્ર થોડીક જ ફળ વધારાના તબક્કામાં પહોંચી છે. ઈલિયાસ જોસેફે કોટ્ટાયમ જિલ્લામાં કંજીરાપ્પલ્લી ખાતેની તેમની રબર એસ્ટેટમાં લગભગ 1400 રોય સિલેક્શન પ્લાન્ટ્સ ઉગાડ્યા છે. તેમણે ગયા ઑક્ટોબરમાં તેનું વાવેતર કર્યું હતું અને અત્યાર સુધી વૃદ્ધિ સારી છે.
તેની એસ્ટેટમાં તેમના પિતા દ્વારા ઉગાડવામાં આવેલા રોબસ્ટા કોફીના છોડ વેરવિખેર થયા છે. એટલા ઊંચા થઈ ગયા છે કે તેમના બેરી તોડવા માટે સીડીનો ઉપયોગ કરવો પડશે. જો યોગ્ય સમયે તોડવામાં ન આવે તો પક્ષીઓ તેમાં ચાંચ મારે છે અથવા પાકેલા બેરી ખરી પડે છે અને છોડની નીચેથી અંકુર ફૂટવા લાગે છે. રોય સિલેક્શન બે સ્તરની કાપણી પછી સરેરાશ વ્યક્તિની ઊંચાઈ સુધી વધે છે જેથી જમીન પર ઊગેલા બેરી તોડવા માટે સહેલા છે. એસ્પિનવોલ ગ્રુપે નિલામ્બુરમાં પુલનગોડ એસ્ટેટમાં તેના રબરના વાવેતરમાંથી 10 એકરમાં રોય સિલેકશનનું વાવેતર કર્યું છે. તેમની પાસે એસ્ટેટમાં લગભગ 10000 છોડ છે અને રોપ્યાને માત્ર 1 વર્ષથી વધુ સમય થયો છે. તેના વિશે પૂછપરછ કરી અને તેને અજમાવવાનું નક્કી કર્યું હતું.
ત્રાવણકોર રબર એન્ડ ટી કંપની અન્ય કોર્પોરેટ એન્ટિટી છે જે તેના રબર એસ્ટેટમાં કોફીની વિવિધતા અજમાવી રહી છે. કેરળ સરકાર કેરળ એગ્રીકલ્ચર યુનિવર્સિટીની ભલામણ પર કોલ્લમ જિલ્લામાં સ્ટેટ ફાર્મિંગ કોર્પોરેશન રબર એસ્ટેટમાં રોય સિલેક્શન પ્લાન્ટ્સ ઉગાડી રહી છે. રબર બોર્ડના સંશોધન નિર્દેશક જેસીએ પોતાનો મત દર્શાવ્યો હતો. રબર બોર્ડ પણ કેરળનાં રાન્નીમાં તેની સાથે ટ્રાયલ કરી રહ્યું છે. ઉત્પાદકો તેને આંતર-પાક તરીકે વાવેતર કરી રહ્યા છે, એવા તબક્કે પહોંચ્યા નથી જ્યાં ખેડૂતોને તેની ભલામણ કરી શકાય. તેને માત્ર 2 વર્ષ થયા છે અને હજી પણ તેનું મૂલ્યાંકન થઇ રહ્યું છે.
રબર બોર્ડ રોબસ્ટા કોફી અને કોકોને આંતર-પાક તરીકે ભલામણ કરી રહ્યું છે કારણ કે સામાન્ય રીતે અરેબિકા વધુ ઊંચાઈએ ઉગાડવામાં આવે છે. અરેબિકા જાતને રબરના વાવેતરમાં આંતર-પાક તરીકે વધુ સફળતા મળી નથી. જ્યાં સુધી તે વિકસિત કોફી ન સાબિત થાય ત્યાં સુધી, કોફી બોર્ડ જેવી સરકારી સંસ્થાઓ સામાન્ય રીતે ખેડૂત દ્વારા વિકસિત વિવિધતાને પ્રમાણિત કરતી નથી. એક હકીકતનો સ્વીકાર કરવો પડશે કે સંઘર્ષ કરતાં રબર ઉત્પાદકો કમાણી વધે તે રસ્તે આગળ વધતાં જશે તેમ આંતર પાક વ્યવસ્થાને પ્રમાણ માની લેશે!
