ગઈ તા. 5 ઓગસ્ટ, 2025ના રોજ ઉત્તરાખંડના ઉત્તરકાશી જિલ્લામાં આવેલા ભયાનક પૂરે ધારાલી અને હર્ષિલ ગામોને તબાહ કરી દીધા હતા. ભારે વરસાદને કારણે આવેલા આ અચાનક પૂરમાં ઘરો, ઇમારતો, પુલો, રસ્તાઓ વહી ગયા હતા અને ઘણા લોકોના જીવ ગયા હતા. હવે નેશનલ રિમોટ સેન્સિંગ સેન્ટર (NRSC) અને ISRO એ સેટેલાઇટ ઈમેજની મદદથી નુકસાનનું ઝડપથી મૂલ્યાંકન કર્યું છે.
ઉત્તરકાશીમાં ગઈ તા. 5 ઓગસ્ટના રોજભારે વરસાદ પડ્યો, જેના કારણે ધારાલી અને હર્ષિલમાં અચાનક પૂર આવ્યું. પૂર એટલું તીવ્ર હતું કે તેણે કાદવ, ખડકો અને કાટમાળ વહન કરીને બધું જ તબાહ કરી દીધું. ઘરો નીચે જમીન ધસી ગઈ, રસ્તાઓ તૂટી પડ્યા અને ઘણા લોકો ગુમ થઈ ગયા. આ ઘટનાથી સમગ્ર વિસ્તાર અલગ થઈ ગયો, જેના કારણે રાહત કામગીરી મુશ્કેલ બની ગઈ.
સેટેલાઇટે વિનાશનું રહસ્ય ખોલ્યું
નેશનલ રિમોટ સેન્સિંગ સેન્ટર (NRSC) અને ISRO એ ભારતના કાર્ટોસેટ-2S ઉપગ્રહમાંથી હાઈ-રિઝોલ્યુશન ઈમેજનો ઉપયોગ કર્યો. તેમણે 7 ઓગસ્ટ, 2025 (આપત્તિ પછી) ની ઈમેજની તુલના 13 જૂન, 2024 (આપત્તિ પહેલા) ની ઈમેજ સાથે કરી. આ વિશ્લેષણમાં ઘણી આશ્ચર્યજનક બાબતો બહાર આવી.
અચાનક પૂરના સંકેતો: સેટેલાઇટ ઈમેજમાં નદીઓના પ્રવાહ પહોળા થવા, તેમનો આકાર બદલાવા અને માનવ જીવન અને માળખાગત સુવિધાઓને નુકસાન થતું દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
ધારાલીમાં કાટમાળનો ઢગલો: ખીર ગઢ અને ભાગીરથી નદીના સંગમ પર ધારલી ગામમાં લગભગ 20 હેક્ટર (750 મીટર X 450 મીટર) વિસ્તારમાં માટી અને કાટમાળનો પંખા જેવો ઢગલો જમા થયો છે.
ઇમારતોનો વિનાશ: ઘણી ઇમારતો સંપૂર્ણપણે નાશ પામી હતી અથવા કાદવના પ્રવાહમાં ડૂબી ગઈ હતી. ધારાલી ગામમાં, ઘણા ઘરો પર કાદવ અને કાટમાળ જમા થઈ ગયા છે, જેના કારણે તેઓ સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યા છે.
મદદ: આ તસવીરો રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં મદદ કરી રહી છે. આ ડેટાનો ઉપયોગ ફસાયેલા લોકો સુધી પહોંચવા અને કપાયેલા રસ્તાઓને જોડવા માટે થઈ રહ્યો છે.
હિમાલયની વધતી જતી અસુરક્ષા
આ ઘટના દર્શાવે છે કે હિમાલયના પ્રદેશોમાં વસાહતો વધુ અસુરક્ષિત બની રહી છે. વૈજ્ઞાનિકો આ પૂરના કારણોને સમજવા માટે સંશોધન કરી રહ્યા છે . આમાંથી કયા કારણો જવાબદાર છે તેની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે. ભારે વરસાદ, હિમનદીઓનું પીગળવું કે ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય માળખામાં ફેરફાર. આબોહવા પરિવર્તન અને માનવ પ્રવૃત્તિઓ પણ આનું કારણ હોઈ શકે છે.
રાહત અને ભવિષ્ય માટે તૈયારી
સેટેલાઇટ ઈમેજમાંથી મળેલી માહિતીની મદદથી, સેના અને રાહત ટીમો ફસાયેલા લોકોને શોધવા અને રસ્તાઓ પુનઃસ્થાપિત કરવામાં વ્યસ્ત છે. પરંતુ આ ઘટના આપણને ચેતવણી આપે છે કે હિમાલય જેવા સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં સાવચેતી રાખવી પડશે. ભવિષ્યમાં આવી આફતો ટાળવા માટે બિનઆયોજિત બાંધકામ અને વનનાબૂદી બંધ કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.
