કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર એક્સાઇઝ ડ્યુટીમાં પ્રતિ લિટર 2 રૂપિયાનો વધારો કર્યો છે. જોકે અડધા કલાક પછી એ પણ સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું કે આનાથી પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં વધારો થશે નહીં. આ ખર્ચ પેટ્રોલિયમ કંપનીઓ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે. હાલમાં સરકાર પેટ્રોલ પર પ્રતિ લિટર ૧૯.૯૦ રૂપિયા અને ડીઝલ પર પ્રતિ લિટર ૧૫.૮૦ રૂપિયા એક્સાઇઝ ડ્યુટી વસૂલ કરી રહી છે. આ વધારા પછી, પેટ્રોલ પર પ્રતિ લિટર 21.90 રૂપિયા અને ડીઝલ પર પ્રતિ લિટર 17.80 રૂપિયા ડ્યુટી લાગશે.
પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ જણાવ્યું હતું કે ક્રૂડ ઓઇલના ઘટેલા ભાવ સાથે ડ્યુટીને સમાયોજિત કરવામાં આવશે. જો ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં વધુ ઘટાડો થતો રહેશે તો પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.
કિંમતો કેવી રીતે ગોઠવવામાં આવશે?
પેટ્રોલિયમ બજારના નિષ્ણાત નરેન્દ્ર તનેજાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘વધેલી એક્સાઇઝ ડ્યુટી તેલ કંપનીઓએ તેમની કમાણીમાંથી ચૂકવવી પડશે.’ કંપનીઓ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ વધારીને સામાન્ય લોકો પાસેથી આ વસૂલ કરશે નહીં.
સરકારે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર એક્સાઇઝ ડ્યુટી એવા સમયે વધારી છે જ્યારે ક્રૂડ ઓઇલ 4 વર્ષમાં સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગયું છે. ગયા અઠવાડિયે બ્રેન્ટ ક્રૂડ 12% ઘટ્યું હતું. સોમવારે પણ બ્રેન્ટ ક્રૂડ 4% ઘટીને $64 ની નીચે આવી ગયું. આવી સ્થિતિમાં નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આગામી દિવસોમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.
જૂન 2010 સુધી પેટ્રોલની કિંમત સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવતી હતી અને દર 15 દિવસે તેમાં ફેરફાર કરવામાં આવતો હતો. 26 જૂન 2010 પછી સરકારે પેટ્રોલના ભાવ નક્કી કરવાનું કામ તેલ કંપનીઓ પર છોડી દીધું. તેવી જ રીતે ઓક્ટોબર 2014 સુધી ડીઝલના ભાવ પણ સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવતા હતા. 19 ઓક્ટોબર 2014 થી સરકારે આ કામ પણ તેલ કંપનીઓને સોંપી દીધું. હાલમાં તેલ કંપનીઓ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ, વિનિમય દર, કર, પેટ્રોલ અને ડીઝલના પરિવહન ખર્ચ અને અન્ય ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને દરરોજ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ નક્કી કરે છે.
