પહેલગામ હુમલા પછી પાકિસ્તાન સાથેના તણાવ વચ્ચે બુધવારે (7 મે) દેશના 244 વિસ્તારોમાં યુદ્ધમાં બચવાની તકનીકો પર મોક ડ્રીલ યોજાશે. ગૃહ મંત્રાલયે આ વિસ્તારોને નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ તરીકે સૂચિબદ્ધ કર્યા છે. આ સામાન્ય વહીવટી જિલ્લાઓથી અલગ છે. આજે 6 મે ના રોજ પણ દેશમાં અનેક સ્થાનોએ મોકડ્રીલ યોજાઈ હતી. લખનૌ, શ્રીનગર અને મુંબઈમાં, મંગળવારે પોલીસ, SDRF અને અન્ય બચાવ ટીમોને યુદ્ધ દરમિયાન ટકી રહેવાની તાલીમ આપવામાં આવી હતી. અગાઉ રવિવાર-સોમવાર રાત્રે પંજાબના ફિરોઝપુર કેન્ટોનમેન્ટમાં બ્લેકઆઉટ પ્રેક્ટિસ હાથ ધરવામાં આવી હતી. ગામડાંઓ અને શહેરોમાં રાત્રે 9 વાગ્યાથી 9:30 વાગ્યા સુધી વીજળી ગુલ થઈ ગઈ હતી.
નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને તેમની સંવેદનશીલતાના આધારે 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. શ્રેણી-1 સૌથી સંવેદનશીલ છે અને શ્રેણી-3 ઓછી સંવેદનશીલ છે. 5 મેના રોજ ગૃહ મંત્રાલયે તમામ રાજ્યોને મોક ડ્રીલ યોજવાનો આદેશ આપ્યો હતો. આજે દિલ્હીમાં ગૃહ મંત્રાલય ખાતે યોજાયેલી ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકમાં મોક ડ્રીલની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી. તેમાં રાજ્યોના મુખ્ય સચિવો અને નાગરિક સંરક્ષણ વડાઓ સહિત ઘણા ઉચ્ચ કક્ષાના અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.
તમારી સાથે મેડિકલ કીટ, ટોર્ચ અને રોકડ રકમ રાખો
ગૃહ મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર નાગરિકોને તેમના ઘરમાં મેડિકલ કીટ, રાશન, ટોર્ચ અને મીણબત્તીઓ રાખવાની પણ સૂચના આપવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત તમારી સાથે રોકડ રકમ રાખો કારણ કે કટોકટીની સ્થિતિમાં મોબાઇલ અને ડિજિટલ વ્યવહારો નિષ્ફળ જઈ શકે છે.
સાયરન વાગતાની સાથે જ લોકો જમીન પર સુઈ ગયા
લખનૌમાં પોલીસ લાઈનમાં સાયરન વાગતાની સાથે જ લોકો જમીન પર સૂઈ ગયા અને હાથથી કાન ઢાંકી દીધા. નાગરિકોને ગોળી વાગવા કે હુમલો થવાના કિસ્સામાં શું કરવું તેની તાલીમ પણ આપવામાં આવી હતી. ઘાયલ લોકોને હોસ્પિટલ લઈ જવા માટે નાગરિકોને પણ તાલીમ આપવામાં આવી હતી. હુમલા દરમિયાન આગ ફાટી નીકળે તો તેને કેવી રીતે ઓલવવી, ગોળી અને વિસ્ફોટથી ઘાયલોને કેવી રીતે બચાવવા. સ્વયંસેવકોને પણ આ અંગે માહિતી આપવામાં આવી હતી.
ગૃહમંત્રાલયે જિલ્લાઓની યાદી તૈયાર કરી
ગૃહ મંત્રાલયે મંગળવારે એવા જિલ્લાઓની યાદી જાહેર કરી જ્યાં મોક ડ્રીલ યોજાશે. આમાં જિલ્લાઓને રાજ્યવાર સંવેદનશીલતાના આધારે વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. દેશના 25 રાજ્યોમાં કુલ 244 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને શ્રેણી-1 થી 3 વચ્ચે મૂકવામાં આવ્યા છે. ગૃહ મંત્રાલયે દેશના કુલ 35 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ બનાવ્યા છે. આ નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ સામાન્ય વહીવટી જિલ્લાઓ હોવા જરૂરી નથી.
ઉત્તર પ્રદેશમાં કુલ 19 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ બનાવવામાં આવ્યા છે. આમાં કાનપુર, લખનૌ, મથુરા જેવા વહીવટી જિલ્લાઓ અને લખનૌ અને સહારનપુરમાં આવેલા બક્ષી-કા-તલાબ, સરવાસા જેવા વિસ્તારોનો પણ સમાવેશ થાય છે. અહીં એક એરફોર્સ સ્ટેશન છે.
દેશના કુલ 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા
કુલ 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને તેમના મહત્વ અથવા સંવેદનશીલતાના આધારે 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. શ્રેણી 1 માં એવા જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે જે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ છે. આવા કુલ 13 જિલ્લાઓ છે. ઉદાહરણ તરીકે ઉત્તર પ્રદેશમાં ફક્ત 1 જિલ્લો – બુલંદશહેર શ્રેણી 1 માં છે કારણ કે નરોરા ન્યુક્લિયર પ્લાન્ટ અહીં હાજર છે. તેવી જ રીતે શ્રેણી 2 માં 201 જિલ્લાઓ અને શ્રેણી 3 માં 45 જિલ્લાઓ છે.
કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ વધ્યો છે. આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારતે સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરીને અને રાજદ્વારી સંબંધોને ઘટાડીને પાકિસ્તાન સામે કડક કાર્યવાહી કરી હતી. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું છે કે આતંકવાદી હુમલાનો ચોક્કસપણે બદલો લેવામાં આવશે અને તેમની સરકાર તેના માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
1971ના પાકિસ્તાન યુદ્ધના 54 વર્ષ પછી નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ
દેશમાં છેલ્લી વખત આવી મોકડ્રીલ 1971માં યોજાઈ હતી. ત્યારબાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું. આ મોક ડ્રીલ યુદ્ધ દરમિયાન થઈ હતી. આ વખતે 7 મેના રોજ દેશભરમાં નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ દ્વારા યુદ્ધની સ્થિતિમાં સામાન્ય લોકોની સુરક્ષા માટેની તૈયારીઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવશે.
