ભારતીય સેનાના ડેપ્યુટી ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ (કેપેબિલિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ સસ્ટેનેબલ) લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે શુક્રવારે નવી દિલ્હીમાં FICCI દ્વારા આયોજિત ‘ન્યુ એજ મિલિટરી ટેક્નોલોજીસ’ કાર્યક્રમમાં ભારત-પાકિસ્તાન સરહદી તણાવ અને ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન સામનો કરવામાં આવેલા પડકારો પર ખુલ્લેઆમ વાત કરી. તેમણે કહ્યું કે આ ઓપરેશનમાં ફક્ત પાકિસ્તાન જ નહીં પરંતુ ચીન અને તુર્કીએ પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી, જેના કારણે ભારતે તેની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીને વધુ મજબૂત બનાવવાની જરૂરિયાત અનુભવી છે.
ડેપ્યુટી ચીફ ઓફ આર્મી સ્ટાફ લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે શુક્રવારે કહ્યું – ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન એક સરહદ અને ત્રણ દુશ્મનો હતા. પાકિસ્તાન મોરચે હતું. તેના લશ્કરી હાર્ડવેરનો 81% ચીની છે. ચીન પાકિસ્તાનને દરેક શક્ય રીતે મદદ કરી રહ્યું હતું. તેણે ભારતનો શસ્ત્રોના પ્રયોગશાળા પરીક્ષણ તરીકે ઉપયોગ કર્યો.
તુર્કીએ બેરેક્ટર સહિત અન્ય ડ્રોન પણ આપ્યા. ઓપરેશન સિંદૂરએ અમને ઘણા મહત્વપૂર્ણ પાઠ શીખવ્યા. તે એક એવો સંઘર્ષ હતો જે આધુનિક યુદ્ધની મુશ્કેલીઓને પ્રકાશિત કરતો હતો. ડેપ્યુટી સીઓએએસે કહ્યું- ડીજીએમઓ સ્તરે વાતચીત દરમિયાન પાકિસ્તાનને આપણા મહત્વપૂર્ણ વેક્ટર્સ વિશે લાઇવ અપડેટ્સ મળી રહ્યા હતા. તેથી હવે આપણને વધુ મજબૂત હવાઈ સંરક્ષણની જરૂર છે. લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહ નવી દિલ્હીમાં FICCIના ‘ન્યૂ એજ મિલિટરી ટેક્નોલોજીસ’ કાર્યક્રમમાં લશ્કરી કામગીરી દરમિયાન હવાઈ સંરક્ષણ અને ટેકનોલોજી પ્રગતિ વિશે વાત કરી.
લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે પાકિસ્તાન અને પીઓકેમાં આતંકવાદી ઠેકાણાઓ પર ચોક્કસ હુમલા કરવા બદલ ભારતીય સશસ્ત્ર દળોની પણ પ્રશંસા કરી. લક્ષ્ય પસંદગી અને આયોજન ઉપરાંત તેમણે વ્યૂહાત્મક સંદેશાઓ, ટેકનોલોજી અને માનવ બુદ્ધિમત્તાના ઉપયોગ વિશે પણ વાત કરી.
તેમણે કહ્યું- ઓપરેશન સિંદૂરમાંથી કેટલાક પાઠ શીખવા મળ્યા છે. નેતૃત્વનો સંદેશ સ્પષ્ટ હતો. થોડા વર્ષો પહેલા આપણે જે રીતે સહન કર્યું હતું તે રીતે પીડા સહન કરવાનો કોઈ અવકાશ નહોતો. લક્ષ્યોનું આયોજન અને પસંદગી ઘણા બધા ડેટા પર આધારિત હતી. તેથી કુલ 21 લક્ષ્યોની ઓળખ કરવામાં આવી. છેલ્લી ક્ષણે 9 ને લક્ષ્ય બનાવવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો.
આપણે આગામી સમય માટે તૈયાર રહેવું પડશે
ડેપ્યુટી સીઓએએસે કહ્યું- સમગ્ર ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન હવાઈ સંરક્ષણ અને તેનું સંચાલન કેવી રીતે કરવામાં આવ્યું તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતું. આ વખતે આપણા વસ્તી કેન્દ્ર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું ન હતું પરંતુ આગલી વખતે આપણે તેના માટે તૈયાર રહેવું પડશે. અને આ માટે વધુને વધુ હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ, કાઉન્ટર-રોકેટ આર્ટિલરી ડ્રોન અને આવી અન્ય સિસ્ટમો તૈયાર કરવી પડશે. આપણે ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધવું પડશે.
આપણે ઇઝરાયલ તરફ જોઈ રહ્યા છીએ. તેમની પાસે આયર્ન ડોમ છે. અન્ય હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ છે. આપણી પાસે આવી સુવિધાઓ નથી કારણ કે આપણો દેશ વિશાળ છે. અને આવી વસ્તુઓ પર ઘણા પૈસા ખર્ચવામાં આવે છે. તેથી આપણે ફરીથી આપણી તૈયારી અને સુરક્ષા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે.
લેફ્ટનન્ટ જનરલ સિંહે કહ્યું કે ભારતને પાંચમી પેઢીના યુદ્ધ માટે તૈયાર રહેવાની જરૂર છે. તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે ભવિષ્યના યુદ્ધોમાં એક કમ્પ્યુટર નિષ્ણાત સામેલ થઈ શકે છે જે કદાચ દેશના એક ભાગમાં બેસીને આખી વસ્તુને નિયંત્રિત કરી શકશે.
રાહુલ આર સિંહે કહ્યું કે ભારતીય સેનામાં ડ્રોનની ખૂબ જરૂર છે. સેના સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર સુધીમાં ડ્રોન ફ્રેમવર્ક બહાર પાડશે. હજુ પણ ઘણા તત્વો આયાત કરવાના બાકી છે. આપણે ગુપ્ત ટેકનોલોજી, એન્જિન સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છીએ. આપણે આ બાબતોમાં રોકાણ કરવું પડશે.
ચીનની ભૂમિકા શું હતી?
લેફ્ટનન્ટ જનરલ રાહુલ આર સિંહે ખુલાસો કર્યો હતો કે ઓપરેશન સિંદૂર દરમિયાન પાકિસ્તાન ચીન પાસેથી વાસ્તવિક સમયની ગુપ્ત માહિતી મેળવી રહ્યું હતું. તેમણે કહ્યું, “જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ડીજીએમઓ (ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સ) સ્તરની વાટાઘાટો ચાલી રહી હતી ત્યારે પાકિસ્તાનને આપણી મહત્વપૂર્ણ લશ્કરી પ્રવૃત્તિઓ વિશે લાઈવ માહિતી મળી રહી હતી. આ માહિતી ચીન તરફથી આવી રહી હતી.” તેમણે એ પણ નિર્દેશ કર્યો કે પાકિસ્તાનના 81% લશ્કરી સાધનો ચીની છે અને આ ઓપરેશનથી ચીનને તેના શસ્ત્રોનું પરીક્ષણ કરવા માટે ‘લાઇવ લેબ’ મળી.
