નવી દિલ્હીઃ સોનાનો ભાવ આકાશને આંબી રહ્યો છે. આ કિંમતી પીળી ધાતું મધ્યમવર્ગીય પરિવારોની પહોંચની બહાર નીકળી ગઈ છે. જોકે, સરકાર એક એવી પોલિસી અમલમાં મુકવા જઈ રહી છે, જેના લીધે સોનું સસ્તું થઈ જાય તેવી સંભાવના છે.
વન નેશન બાદ હવે વન નેશન વન રેટ ચર્ચામાં છે. આખા દેશમાં પ્રોડક્ટ માટે એક જ કિંમત લાગુ કરતી આ પોલિસી છે. કિંમતનો આ મુદ્દો પ્રત્યેક નાગરિક ને સ્પર્શે છે. તેનો અર્થ એ છે કે ટૂંક સમયમાં સમગ્ર દેશમાં સોનાની એક જ કિંમત હશે.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સરકાર એક એવી નીતિ પર કામ કરી રહી છે, જેના અમલીકરણ પછી ગ્રાહકો સમગ્ર દેશમાં એકસમાન કિંમતે સોનું ખરીદી શકશે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે આ નીતિ શું છે અને તેના અમલીકરણ પછી, સોનાના દરો કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવશે અને સોનાના દરમાં શું ફેરફાર થશે.
વન નેશન વન રેટ પોલિસી શું છે?
આ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા પ્રસ્તાવિત યોજના છે અને તેના દ્વારા સમગ્ર દેશમાં સોનાની કિંમત એકસમાન બનાવવાની છે, એટલે કે તેના અમલીકરણ બાદ સમગ્ર દેશમાં સોનું સમાન દરે ઉપલબ્ધ થશે. હાલની સિસ્ટમ મુજબ દેશભરમાં સોનાના દરમાં ફરક છે અને અલગ-અલગ શહેરોમાં સોનાના દર વત્તા ઓછા હોય છે.
જો કે આ તફાવત બહુ નથી પરંતુ સોનાના ભાવમાં 200 થી 500 રૂપિયાનો તફાવત છે. ખાસ વાત એ છે કે જેમ એન્ડ જ્વેલરી કાઉન્સિલે પણ તેને સમર્થન આપ્યું છે. જો કે આ અંગે સરકાર ક્યારે અંતિમ નિર્ણય લેશે તે હજુ સ્પષ્ટ નથી. આ પોલિસી પર લાંબા સમયથી ચર્ચા થઈ રહી છે અને ઘણા જ્વેલરી એસોસિએશનો તેને લાગુ કરવામાં આવશે તેવું કહી રહ્યા છે.
સમાન દરો કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવશે?
આ પોલિસી હેઠળ સરકાર નેશનલ બુલિયન એક્સચેન્જ બનાવી શકે છે, જેના દ્વારા સોનાના ભાવ નક્કી કરવામાં આવશે. આ વિનિમય સોના વગેરેના દરો નક્કી કરશે. જો સામાન્ય ભાષામાં સમજીએ તો તે શેરબજાર જેવું હશે, જેમાં બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ અથવા નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ દ્વારા બજાર નક્કી કરવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે હવે સોનાના ભાવ પણ આના આધારે નક્કી કરવામાં આવશે. આ સાથે જ્વેલર્સ તેમના પોતાના મુજબ સોનાને રેટ કરી શકશે નહીં અને દર અંગે કેન્દ્રિય સિસ્ટમ હશે.
હાલ ભાવ કેવી રીતે નક્કી થાય છે?
હાલમાં બજારમાં કિંમતો મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેન્જ એટલે કે MCX ના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. આ કિંમતો હાજર કિંમતો છે અને દરેક શહેરમાં બુલિયન એસોસિએશનના વેપારીઓ સાથે મળીને બજાર ખોલવાના સમયે ભાવ નક્કી કરે છે. આ કિંમતો માંગ, પુરવઠો, વૈશ્વિક બજાર અને ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખીને નક્કી કરવામાં આવે છે. આ દરો બદલાય છે કારણ કે દરેક શહેરના બુલિયન વેપારીઓ દ્વારા કિંમતો નક્કી કરવામાં આવે છે.
શું સોનું સસ્તું થશે?
નવી પોલિસીના અમલ પછી વિવિધ શહેરોમાં જ્વેલર્સની મનમાની પર અંકુશ આવશે અને જ્વેલર્સ તેમના પોતાના મુજબના દરમાં વધારો કે ઘટાડો કરી શકશે નહીં. એક્સ્ચેન્જ દ્વારા કિંમત નક્કી કરવામાં આવ્યા પછી જ્યાં સોનાના ભાવ હાલમાં સૌથી વધુ છે તે સ્થળોએ દરો ઘટે તેવી શક્યતા છે. ઘણા અહેવાલોમાં એવું માનવામાં આવે છે કે દરેક જગ્યાએ સોનાના સમાન ભાવને કારણે, દર નીચે આવશે અને જે શહેરોમાં સોનું મોંઘું છે ત્યાં વધુ તફાવત હશે.
