નવી દિલ્હી: દેશમાં આ વર્ષે આકરી ગરમી પડી રહી છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી થોડી રાહત મળ્યા બાદ સોમવારે ઉત્તર ભારતના કેટલાક ભાગોમાં ફરી ગરમીનું મોજું ફરી વળ્યું હતું. ગરમી એટલી વધી ગઈ છે કે ઘણા વિસ્તારોમાં તાપમાન 45 ડિગ્રી સેલ્સિયસને પાર કરી ગયું છે.
હવામાન વિભાગ (IMD) એ કહ્યું કે ઉત્તર-પશ્ચિમ અને પૂર્વ ભારતમાં ફરી તીવ્ર ગરમીનો સમયગાળો શરૂ થયો છે. સાથે જ આગામી પાંચ દિવસમાં તાપમાનમાં બેથી ત્રણ ડિગ્રીનો વધારો થવાની સંભાવના છે. સોમવારે પશ્ચિમ બંગાળના ગંગાના મેદાનોના કેટલાક ભાગોમાં હીટ વેવથી લઈને ગંભીર હીટ વેવની સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી હતી.
જ્યારે ઉત્તર પ્રદેશ, દક્ષિણ બિહાર, દિલ્હી અને ઝારખંડના કેટલાક વિસ્તારોમાં પણ હીટ વેવની સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી છે. 46.6 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સાથે દિલ્હીમાં નરેલા સૌથી ગરમ હતું. જ્યારે નજફગઢ 46.3 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સાથે બીજા ક્રમે રહ્યું હતું.
બિહારમાં શાળાઓ બંધ કરાવાઈ
ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને મધ્યપ્રદેશમાં સાત સ્થળોએ તાપમાન 45 ડિગ્રી સેલ્સિયસ કે તેથી વધુ હતું, જેમાં પ્રયાગરાજ 46.3 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સાથે દેશનું સૌથી ગરમ સ્થળ હતું. આ સિવાય બિહારના શિક્ષણ વિભાગે વધતા તાપમાનને જોતા તમામ સરકારી શાળાઓને 15 જૂન સુધી બંધ રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે.
રાજસ્થાન, પંજાબ અને દિલ્હીના ઘણા ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન 42 થી 45 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વચ્ચે રહ્યું. તે જ સમયે, હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશના કેટલાક ભાગોમાં અને બિહાર, ઝારખંડ, ગંગા પશ્ચિમ બંગાળ અને પૂર્વ મધ્ય પ્રદેશના વિવિધ સ્થળોએ સામાન્ય કરતાં વધુ તાપમાન નોંધાયું હતું.
હવામાન વિભાગ (IMD) એ જણાવ્યું હતું કે ગરમીના મોજાની તાજેતરની લહેર જમ્મુ અને કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, પંજાબ, હરિયાણા, દિલ્હી, રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, ઝારખંડ, ઓડિશા અને ગંગા પશ્ચિમ બંગાળના ભાગોને અસર કરી શકે છે.
ભારતમાં આ વર્ષે એપ્રિલ અને મે મહિનામાં ભારે ગરમી અને ગરમ પવનનો અનુભવ થયો હતો, જેના કારણે જનજીવન પર ખરાબ અસર પડી છે. તે જ સમયે ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને ઓડિશા સહિત ઘણા રાજ્યોમાં ગરમી અને હીટ વેવને કારણે મૃત્યુ પણ થયા છે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર આટલી તીવ્ર ગરમીનું કારણ અલ નીનો, દરિયાની સપાટીની ગરમી અને વાતાવરણમાં ગ્રીનહાઉસ વાયુઓમાં ઝડપથી વધારો છે. આ ઉપરાંત ઝડપી શહેરીકરણને કારણે શહેરી વિસ્તારોમાં ગરમીમાં વધુ વધારો થયો છે, જેના કારણે બહારના કામદારો અને ઓછી આવક ધરાવતા પરિવારોને ભારે હાલાકી ભોગવવી પડી રહી છે.
મે મહિનામાં હીટવેવને કારણે, આસામ, ઉત્તરાખંડ, હિમાચલ પ્રદેશ અને અરુણાચલ પ્રદેશના પહાડીઓ સહિત દેશભરમાં ઘણા સ્થળોએ અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ તાપમાન નોંધાયું હતું. રાજસ્થાનમાં પારો 50 ડિગ્રી સેલ્સિયસને પાર કરી ગયો છે અને દિલ્હી અને હરિયાણામાં પણ આ આંકની નજીક પહોંચી ગયો છે.
ઓડિશામાં હીટસ્ટ્રોકના લીધે અત્યાર સુધીમાં 41ના મોત
ઓડિશામાં હીટ સ્ટ્રોકથી અત્યાર સુધીમાં 41 લોકોના મોત થયા છે, ‘વર્લ્ડ વેધર એટ્રિબ્યુશન’, ક્લાઈમેટ સાયન્ટિસ્ટના જણાવ્યા અનુસાર, આવી હીટ વેવ ક્લાઈમેટ એક વખત આવે છે . દર 30 વર્ષે ફેરફારને કારણે તે લગભગ 45 ગણો વધી ગયો છે.
ભારતના 150 મોટા જળાશયોમાં પાણી 22 ટકા ઘટ્યું
સેન્ટ્રલ વોટર કમિશન મુજબ, ભારતમાં 150 મોટા જળાશયોમાં પાણીનો સંગ્રહ આ અઠવાડિયે તેમના વર્તમાન સંગ્રહના માત્ર 22 ટકા જેટલો ઘટીને, ઘણા રાજ્યોમાં પાણીની અછત વધી રહી છે અને હાઇડ્રોપાવર ઉત્પાદનને નોંધપાત્ર રીતે અસર કરી રહી છે.
વીજમાંગ રેકોર્ડ 246 ગીગાવોટ પર પહોંચી
સળગતી ગરમીએ પહેલેથી જ ભારતની વીજ માંગને રેકોર્ડ 246 ગીગાવોટ પર ધકેલી દીધી છે કારણ કે ઘરો અને ઓફિસોમાં એસી અને કુલર સંપૂર્ણ ક્ષમતાથી ચાલે છે.
દેશમાં હીટ સ્ટ્રોકના 25,000 કેસ નોંધાયા
આરોગ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર ભારતમાં માર્ચથી મે સુધીમાં હીટ સ્ટ્રોકના લગભગ 25,000 શંકાસ્પદ કેસ નોંધાયા છે અને 56 લોકોના મોત ગરમી સંબંધિત બીમારીઓને કારણે થયા છે. નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ (NCDC) દ્વારા જારી કરાયેલા આંકડા અનુસાર, એકલા મે મહિનામાં (30 મે સુધી) 46 મૃત્યુ નોંધાયા છે. 1 થી 30 મેની વચ્ચે દેશમાં હીટ સ્ટ્રોકના 19,189 શંકાસ્પદ કેસ નોંધાયા છે. જો કે, આ ડેટામાં ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને દિલ્હીમાં થયેલા મૃત્યુનો સમાવેશ થતો નથી. સતત ત્રણ વર્ષથી, ભારે ગરમીએ ભારતના ઘણા ભાગોમાં મોટી સંખ્યામાં લોકોને અસર કરી છે, જેનાથી આરોગ્ય, પાણીની ઉપલબ્ધતા, કૃષિ, વીજ ઉત્પાદન અને અર્થતંત્રના અન્ય ક્ષેત્રોને અસર થઈ છે.
