દેશના અનેક શહેરોમાં પેટ્રોલ 100 રૂપિયાને પાર કરી ગયું છે. શનિવારે દિલ્હીમાં પેટ્રોલ લગભગ 91 રૂપિયા (90.58 રૂપિયા) પર પહોંચ્યું હતું. ઘણા શહેરોમાં ડીઝલના ભાવ પણ રેકોર્ડ પર છે. આવી સ્થિતિમાં ફરી એકવાર સવાલો ઉભા થઈ રહ્યા છે કે સરકાર ટેક્સમાં ઘટાડો કરીને કેમ ભાવને કાબૂમાં કરી શકતી નથી. ચાલો આપણે જાણીએ કે આ પાછળ મોદી સરકારની શું મજબૂરી હોઈ શકે છે.
પીએમ મોદીનું નિવેદન
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે, જો અગાઉની સરકારોએ ક્રૂડ ઓઇલ પરની દેશની નિર્ભરતા ઓછી કરી હોત, તો દેશને મોંઘા તેલનો ભાર સહન કરવો પડ્યો ન પડત. લાગે છે કે સરકાર હજી ટેક્સ ઘટાડવાના મૂડમાં નથી.
આજે પેટ્રોલ અને ડીઝલની રેકોર્ડ કિંમતો ચાલવાનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે તેમના પરનો ટેક્સ ખૂબ વધારે છે. દેશની અંદર પેટ્રોલ અથવા ડીઝલની કિંમતો નક્કી કરવા અમે દિલ્હીનું ઉદાહરણ લઈએ છીએ. પ્રથમ, બેઝ પ્રાઈસ પેટ્રોલના ભાવમાં ઉમેરવામાં આવે છે.
કેન્દ્ર સરકારે એક્સાઈઝ ડ્યુટી લગાવી
દિલ્હીમાં, 16 ફેબ્રુઆરી 2021 સુધી, બેઝ કિંમત પ્રતિ લિટર રૂ. 31.82 હતી. તે પછી, તેમાં 28 પૈસા ટ્રાન્સપોર્ટ ઉમેર્યું. આ પછી ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ આ તેલ ડીલરોને 32.10 રૂપિયાના ભાવે વેચે છે. આ પછી, કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલના દરેક લિટર પર 32.90 રૂપિયા એક્સાઈઝ ડ્યુટી (એક્સાઇઝ) લગાવી છે. આ રીતે પેટ્રોલની કિંમત એક જ સ્ટ્રોકમાં 65 રૂપિયા થઈ જાય છે.
સામાન્ય માણસ ઉપર બોજો
આ ઉપરાંત, પેટ્રોલ પમ્પ ડીલર દરેક લિટર પેટ્રોલ પર 3.68 રૂ નું કમિશન ઉમેરશે. આ પછી, રાજ્ય સરકાર દ્વારા વસૂલવામાં આવતા વેટ અથવા વેચાણ વેરાને પેટ્રોલના વેચાણમાં જ્યાં વેચવામાં આવે છે તેના ભાવમાં ઉમેરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, દિલ્હીમાં વેટના 20.61 રૂપિયા ઉમેરવામાં આવ્યા છે. આ રીતે, અંતે, સામાન્ય માણસને એક લિટર પેટ્રોલ માટે દિલ્હીમાં 89.29 રૂપિયા ચૂકવવા પડતાં હોય છે.
સરકારને મોટી કમાણી
તેલ પરના ટેક્સથી સરકાર મોટા પ્રમાણમાં કમાણી કરે છે: સરકારને ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરની એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાંથી 3.49 લાખ કરોડ રૂપિયા મળશે. જે વર્ષ 2020-21ના રૂ. 2.49 લાખ કરોડના અંદાજપત્રના અંદાજ કરતાં 39.3 ટકા અથવા આશરે 97,600 કરોડ રૂપિયા હશે. એટલે કે, કોરોના અવધિ હોવા છતાં આ વર્ષે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરનો ટેક્સ સરકારને જંગી નફો મળશે.
પેટ્રોલ-ડીઝલ વપરાશમાં ઘટાડો
આ જ રીતે આ વર્ષના સુધારેલા અંદાજ મુજબ કોર્પોરેટ ટેક્સ કલેક્શન 34.5 ટકા ઘટીને 4.46 લાખ કરોડ થઈ શકે છે. તેવી જ રીતે, આવકવેરાની વસૂલાત પણ અંદાજથી 27 ટકા ઘટાડીને ફક્ત 4.59 લાખ કરોડ રૂપિયા કરી શકાય છે. કોરોના સમયગાળા દરમિયાન પેટ્રોલ અને ડીઝલ વપરાશમાં તીવ્ર ઘટાડો હોવા છતાં એક્સાઇઝ ડ્યુટી કલેક્શનમાં વધારો થયો છે.
સરકાર પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરનો ટેક્સ ઘટાડવાના મૂડમાં નથી
તો કદાચ આ જ કારણ છે કે સરકાર પેટ્રોલ અને ડીઝલ પરનો ટેક્સ ઘટાડવાના મૂડમાં નથી. એટલે કે, પેટ્રોલ અને ડીઝલના ટેક્સથી જીએસટી અને અન્ય ટેક્સ વસૂલાતની ખામીને સરકાર ભરપાઈ કરવા માંગે છે. પેટ્રોલિયમ પ્રધાન ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને પણ સંસદમાં સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર ટેક્સ ઘટાડવા હાલમાં સરકારની કોઈ દરખાસ્ત નથી.
