દિલ્હીના ગૂંગળામણભર્યા શિયાળાના પ્રદૂષણથી રાહત મેળવવા માટે કેન્દ્ર સરકાર, રાજ્ય સરકાર અને વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા સંયુક્ત પ્રયાસ હવે ટ્રેક પર છે. DGCA એ IIT કાનપુરને 1 ઓક્ટોબરથી 30 નવેમ્બર, 2025 સુધી રાજધાનીમાં ક્લાઉડ સીડિંગ કરવાની મંજૂરી આપી છે. દેશમાં આ પહેલી વાર છે જ્યારે કૃત્રિમ વરસાદ ઔપચારિક રીતે શરૂ થઈ રહ્યો છે.
પર્યાવરણ મંત્રી મનજિન્દર સિંહ સિરસાએ જણાવ્યું હતું કે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને મુખ્યમંત્રી રેખા ગુપ્તાના માર્ગદર્શન હેઠળ DGCA એ IIT કાનપુરને દિલ્હીમાં ક્લાઉડ સીડિંગ કરવાની મંજૂરી આપી છે. આ પહેલ અંગે પર્યાવરણ મંત્રીએ તેને પ્રદૂષણ સામેની ભારતની લડાઈમાં એક ઐતિહાસિક પગલું ગણાવ્યું.
પર્યાવરણ મંત્રી સિરસાએ જણાવ્યું હતું કે વિમાનોને સ્ટેન્ડબાય પર રાખવા માટે સૂચનાઓ આપવામાં આવી છે. હવામાન અને વૈજ્ઞાનિક પરિસ્થિતિઓ અનુકૂળ થતાં જ 1 થી 11 ઓક્ટોબરની વચ્ચે પ્રારંભિક ટ્રાયલ હાથ ધરવામાં આવશે. તેમનું કહેવું છે કે લોકોને પ્રદૂષણથી તાત્કાલિક રાહત આપવી એ સરકારની પ્રાથમિકતા છે.
IIT કાનપુર વિમાન ક્લાઉડ સીડિંગ કરશે
IIT કાનપુરની ટીમ પરમિટ હેઠળ VT-IIT (Cessna 206H) વિમાનનો ઉપયોગ કરશે. DGCA માર્ગદર્શિકા મુજબ ફક્ત લાઇસન્સ પ્રાપ્ત અને અનુભવી પાઇલોટ્સ જ ઉડાન ભરશે. ફ્લાઇટ્સ સલામતી ધોરણો હેઠળ VFR નિયમોનું પાલન કરીને ATC ક્લિયરન્સ સાથે અને એરપોર્ટ ઓથોરિટી સાથે સંકલનમાં કરવામાં આવશે.
DGCA એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે ફ્લાઇટ દરમિયાન પ્રતિબંધિત વિસ્તારો ટાળવા ફરજિયાત રહેશે. કોઈ પણ હવાઈ ફોટોગ્રાફીની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં અને કોઈ વિદેશી ક્રૂ સામેલ રહેશે નહીં. બધી પ્રક્રિયાઓ સલામતી અને ગુપ્તતાના ધોરણોને ધ્યાનમાં રાખીને હાથ ધરવામાં આવશે.
દિલ્હીની સ્વચ્છ હવા વ્યૂહરચનાનો ભાગ
સિરસાએ જણાવ્યું હતું કે ક્લાઉડ સીડિંગ પ્રયાસો દિલ્હીની 24×7 સ્વચ્છ હવા વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય લોકોને બચાવવા અને તેમના સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ કરવાનો છે ખાસ કરીને શિયાળાની ઋતુ દરમિયાન વધતા પ્રદૂષણથી.
નોંધનીય છે કે IIT કાનપુરને અગાઉ ક્લાઉડ સીડિંગ કરવાની પરવાનગી મળી હતી પરંતુ પ્રતિકૂળ હવામાનને કારણે જુલાઈમાં ટ્રાયલ હાથ ધરવામાં આવી શક્યા ન હતા. હવે હવામાનની સ્થિતિમાં સુધારો થતાં નવી સમયમર્યાદામાં ટ્રાયલ પૂર્ણ કરવામાં આવશે.
