નવી દિલ્હી: ફાંસી (Hanging) જેવો શબ્દ સાંભળીને કોઈ પણ વ્યક્તિને દિવસે તારા દેખાવા લાગે છે અને જીવન-મરણ વચ્ચેનું અંતર ડરવા લાગે છે. બરાબર 40 વર્ષ પહેલા દિલ્હીની તિહાડ જેલમાં (Tihar Jail) 20મી સદીની ફાંસી ઈતિહાસના પાનામાં નોંધાઈ ગઈ છે, જ્યારે દોષી ફાંસી પછી 2 કલાક સુધી જીવતો રહ્યો હતો. તેનો શ્વાસ ચાલુ રહ્યો અને તેનું હૃદય ધબકતું રહ્યું. હા, 40 વર્ષ પહેલા, 31 જાન્યુઆરી 1982ના રોજ, ગીતા ચોપરા બળાત્કાર (rape) અને હત્યા કેસ (murder case) માં દોષિત રંગા (Ranga) (કુલજીત સિંહ) અને બિલ્લા (Birla) (જસબીર સિંહ), જેમને સુપ્રીમ કોર્ટે (supreme court ) ફાંસીની સજા ફટકારી હતી, તેમને તિહાર જેલમાં એકસાથે ફાંસી આપવામાં આવી હતી. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે બે કલાક લટક્યા પછી જ્યારે ડોક્ટરોએ નિયમ મુજબ તેની તપાસ કરી તો બદલા મરી ગયો હતો, પરંતુ રંગાની નાડી ચાલી રહી હતી. દિલ્હીની તિહાર જેલના પૂર્વ કાયદા અધિકારી સુનીલ ગુપ્તા અને પત્રકાર સુનેત્રા ચૌધરીએ લખેલા પુસ્તક ‘બ્લેક વોરંટ’માં આ સહિત ઘણી બાબતોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
ડોક્ટરે આ વાત તિહાર જેલના ઉચ્ચ અધિકારીઓને જણાવી તો તેઓ ચોંકી ગયા અને હોબાળો મચી ગયો. આ દરમિયાન બંને જલ્લાદ ફકીરા અને કલ્લુ પણ ત્યાં હાજર હતા અને બંનેને એ જાણીને પણ આશ્ચર્ય થયું કે રંગા 2 કલાક પછી પણ જીવિત છે. ભયંકર કેદી રંગા ફાંસી ગૃહમાં જીવતો મળી આવ્યો હોવાના સમાચાર ફેલાતાં જ જેલ સ્ટાફ, જલ્લાદ અને અધિકારીઓમાં ખળભળાટ મચી ગયો હતો. આ પછી, જલ્લાદએ ફરીથી રંગાના ગળામાં ફાંસો ખેંચ્યો, જેના કારણે તેનું મૃત્યુ થયું. આ જ કારણ છે કે ફાંસી આપતા પહેલા દોષિતોના વજન જેટલી ડમી બનાવવામાં આવે છે અને તેના પર ઘણી વખત પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.
ફાંસી પછી રંગા અને બિલ્લાના મૃત્યુ પર કોઈ શંકા નહોતી
પુસ્તક અનુસાર, 31 જાન્યુઆરી, 1982ના રોજ સવારે રંગા અને બિલ્લાને ફાંસી અપાયા બાદ, જેલના સત્તાવાળાઓ સાથે ત્યાં હાજર જલ્લાદ (ફકીરા અને કલ્લુ)એ પણ માની લીધું હતું કે રંગા-બિલ્લાને નિર્ધારિત સમય સુધી ફાંસી પર લટકાવવામાં આવ્યા પછી. બંને મૃત્યુ પામ્યા છે. ફાંસી અંગે એટલી નિશ્ચિતતા હતી કે આ પછી અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ અને જલ્લાદ સહિત તમામ લોકો ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા, કારણ કે આ પછીની પ્રક્રિયા 2 કલાક પછી થવાની હતી.
એક મૃત્યુ પામ્યો, બીજો 2 કલાક જીવતો હતો
તે જ સમયે, ‘બ્લેક વોરંટ’ પુસ્તક મુજબ, રંગા અને બિલ્લાને ફાંસી આપ્યાના બે કલાક પછી, નિયમ મુજબ, જ્યારે તબીબો પોસ્ટમોર્ટમ પહેલા બંનેના મૃતદેહની તપાસ કરવા માટે ફાંસી ગૃહમાં ગયા, ત્યારે એક આશ્ચર્યજનક વાત સામે આવી.. નાડી તપાસ્યા પછી ડૉક્ટરે જોયું કે બિલા મરી ગયો હતો, પરંતુ જ્યારે રંગાની નાડી તપાસવામાં આવી ત્યારે તે ચાલતી હતી અને તે જીવતો હતો. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે તિહાર જેલના અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ અને કુશળ જલ્લાદની હાજરીમાં ફાંસી આપ્યા પછી પણ રંગા જીવતો હતો.
ફાંસી પહેલાં ખૂબ જ અસ્વસ્થતા ભયાવહ ગુનેગાર
રંગા અને બિલ્લા ફાંસી આપતા પહેલા ખૂબ જ અસ્વસ્થ હતા. બંને એ પણ જાણતા હતા કે તેઓએ જે ગુનો કર્યો છે તેને ફાંસી મળવાની છે. આવી સ્થિતિમાં 31 જાન્યુઆરી 1982ના રોજ સવારે જ્યારે ચા આપવામાં આવી ત્યારે બંનેએ નિરાંતે પીધું. તેણે તેની ઇચ્છા છોડવાની પણ ના પાડી. ત્યારબાદ 31 જાન્યુઆરી 1982ના રોજ ફાંસીના દિવસે ફાંસીની દોરીમાં તેમના ચહેરા ઢાંકી દેવામાં આવ્યા હતા અને ગળામાં ફાંસી લગાવવામાં આવી હતી. બ્લેક વોરંટ પુસ્તક અનુસાર, રંગાએ મરતા પહેલા ‘જો બોલે સો નિહાલ, સત શ્રી અકાલ’ ઉચ્ચાર્યું જ્યારે બિલ્લા રડ્યો. તે જ સમયે, જલ્લાદના લીવર ખેંચ્યાના લગભગ બે કલાક પછી, તેના મૃતદેહની તપાસ કરનારા ડોકટરોને જાણવા મળ્યું કે રંગાની નાડી ચાલી રહી હતી. આ પછી એક ગાર્ડને કૂવામાં નીચે ઉતારવામાં આવ્યો જ્યાં રંગાનું શરીર લટકતું હતું. ગાર્ડે નીચે ઉતરીને રંગાના પગ ખેંચ્યા. આ પછી રંગા અને બિલ્લાને ફાંસી આપવાની પ્રક્રિયા પૂરી થઈ.
જણાવી દઈએ કે દિલ્હીની તિહાર જેલમાં વર્ષો સુધી સજા ભોગવી રહેલા સુનીલ ગુપ્તાએ પોતાના પુસ્તક ‘બ્લેક વોરંટ’માં રંગા-બિલ્લાની ફાંસી સાથે જોડાયેલા આ કેસનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. અહીં વાંચો ‘બ્લેન્ક વોરંટ’ પુસ્તકની ખાસ વાતો. પુસ્તકમાં સુનીલ ગુપ્તાના કહેવા પ્રમાણે, રંગા-બિલ્લાને ફાંસી પર લટકાવ્યાના બે કલાક પછી, જ્યારે ડૉક્ટર ફાંસી પર તપાસ કરવા આવ્યા ત્યારે રંગાની નાડી ચાલી રહી હતી. આ પછી રંગાની ફાંસો નીચેથી ખેંચાઈ ગઈ અને તે મૃત્યુ પામ્યો. તે જ સમયે બિલ્લાનું ફાંસીથી મોત થયું હતું. 1978 માં, ગીતા ચોપરા (બહેન) અને સંજય ચોપરા (ભાઈ)ના અપહરણ તેમજ ગીતા પર સામૂહિક બળાત્કાર અને હત્યા માટે રંગા અને બિલાને સુપ્રીમ કોર્ટે મૃત્યુદંડની સજા ફટકારી હતી.
રંગા અને બિલ્લા ખૂબ જ ભયંકર ગુનેગારો હતા
ઘણા વર્ષો સુધી તે લૂંટ, મારપીટ સહિતની તમામ ઘટનાઓને અંજામ આપતો રહ્યો. આ એપિસોડમાં, વર્ષ 1978માં રંગા અને બિલાએ ખંડણી માટે દિલ્હીમાં બહેન-ભાઈનું અપહરણ કર્યું હતું. તેમાં ભાઈ સંજય ચોપરા સાથે બહેન ગીતા ચોપરા, જે ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો પર પ્રોગ્રામ આપવા જઈ રહી હતી. બંનેને લિફ્ટ આપ્યા બાદ રંગા અને બિલાને ખબર પડી કે ગીતા અને સંજય ચોપરા ભાઈઓ એક નેવલ ઓફિસરના બાળકો છે. પકડાઈ જવાના ડરથી રંગા અને બિલ્લા બંનેને મારી નાખે છે. ત્યારે નમ્રતાની હદ થઈ ગઈ, જ્યારે હત્યા પહેલા ગીતા ચોપરા પર પણ બળાત્કાર થયો હતો. આ પછી લાંબી કાયદાકીય લડાઈ બાદ સુપ્રીમ કોર્ટે કુલજીત સિંહ ઉર્ફે રંગા ખુશ અને જસબીર સિંહ ઉર્ફે બિલ્લાને પણ ફાંસીની સજા સંભળાવી. આ પછી, તમામ ઔપચારિકતાઓ પછી, ઘટનાના 4 વર્ષ પછી, બંનેને ફાંસી આપવામાં આવી. રંગા અને બિલ્લાને ફાંસી આપવા માટે તિહાર પ્રશાસન દ્વારા ફરીદકોટ અને મેરઠ જેલમાંથી બે જલ્લાદ ફકીરા અને કાલુને બોલાવવામાં આવ્યા હતા.
