ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં કોવિડ-19 રોગચાળાએ ફરી માથું ઉંચક્યું છે. 2019 થી 2022 સુધી વિશ્વભરમાં તબાહી મચાવ્યા બાદ વાયરસ ધીમે ધીમે એશિયામાં પાછો ફરી રહ્યો છે. સિંગાપોર અને હોંગકોંગમાં છેલ્લાં કેટલાંક અઠવાડિયામાં સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા છે. ભારતમાં પણ તાજેતરમાં દેશના વિવિધ ભાગોમાં NB.1.8.1 અને LF.7 વેરિઅન્ટના કેસોમાં વધારો જોવા મળ્યો છે.
સરકારના મતે આ રોગ હજુ પણ સ્થાનિક છે અને (હાલમાં) કોઈ તાત્કાલિક ખતરો નથી. તેમ છતાં પ્રશ્ન એ છે કે આ નવા વેરિએન્ટના લક્ષણો શું છે અને તે અન્ય પ્રકારોથી કેવી રીતે અલગ છે? જ્યારે JN.1 વેરિઅન્ટમાં અગાઉના ઓમિક્રોન સબ-વેરિઅન્ટ સાથે ઘણી સમાનતાઓ છે, ત્યારે તેમાં બે ખાસ લક્ષણો છે જે તેને અન્ય કરતા અલગ બનાવે છે. જયપુરના ચિકિત્સક ડૉ. અનિલ શર્માએ આ નવા વાયરસના નવા લક્ષણો વિશે વિસ્તૃત માહિતી આપી.
JN.1 COVID-19 વેરિએન્ટ શું છે?
JN.1 વાસ્તવમાં ઓમિક્રોનનો એક પેટા વેરિએન્ટ છે. તે BA.2.86 વેરિઅન્ટમાંથી બન્યું છે, જેને પાયરોલા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે સૌપ્રથમ 2023 માં લક્ઝમબર્ગમાં જોવા મળ્યું હતું અને ત્યારથી તે ધીમે ધીમે વિશ્વના અન્ય ભાગોમાં ફેલાઈ ગયું છે. હવે ભારતમાં પણ તે પહોંચી ગયું છે.
JN.1 અગાઉના વેરિએન્ટ કરતાં વધુ ઝડપથી ફેલાતું હોવાનું કહેવાય છે. આનું કારણ એ છે કે તેના સ્પાઇક પ્રોટીનમાં કેટલાક ખાસ ફેરફારો (પરિવર્તન) થયા છે, જેના કારણે તે સરળતાથી મનુષ્યો સાથે જોડાઈ શકે છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો તે આપણને પહેલા કરતાં વધુ સરળતાથી ચેપ લગાવી શકે છે.
JN.1 ની સામાન્ય લાક્ષણિકતા
- તાવ અથવા શરદી
- સુકી ઉધરસ
- ગળામાં દુ:ખાવો
- થાક
- માથાનો દુઃખાવો
- વહેતું અથવા બંધ નાક
- સ્નાયુઓમાં દુખાવો
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ (ગંભીર કિસ્સાઓમાં)
કોવિડમાં બે નવા અનોખા લક્ષણો દેખાયા
સતત લો-ગ્રેડ તાવઃ જ્યારે અગાઉના કોવિડ વેરિઅન્ટ્સમાં ઉંચો તાવ, પરસેવો અને શરદી સામાન્ય હતી, ત્યારે JN.1 ચેપ ઘણીવાર સતત હળવો તાવ લાવે છે. તે સામાન્ય રીતે 37.6 સે. થી 38.1 સે. (99.6−100.5 ફે.) ની વચ્ચે હોય છે. આ તાવમાં દર્દીને ઝડપી શ્વાસ લેવા અથવા સ્પર્શ કરવામાં આવે ત્યારે શરીર ખૂબ ગરમ લાગવા જેવા લક્ષણો દેખાશે નહીં. થોડા દિવસો માટે હળવી ગરમી લાગી શકે છે, પરંતુ કોવિડના પહેલાના મોજાની જેમ તાવ ઝડપથી વધઘટ થશે નહીં.
આ લક્ષણને સરળતાથી અવગણી શકાય છે અથવા હળવો થાક અથવા અન્ય કોઈ નાની બીમારી સમજી શકાય છે. પરંતુ આ સતત હળવો તાવ સૂચવે છે કે શરીર વાયરસ સામે લડી રહ્યું છે. પહેલા કરતા ઓછા જોશથી. તેને ઓળખવું મહત્વપૂર્ણ છે જેથી તમે ઝડપથી પરીક્ષણ કરાવી શકો અને તેને અન્ય લોકોમાં ફેલાતા અટકાવી શકો.
જઠરાંગ્નિની સમસ્યાઓ: JN.1 નું બીજું એક લક્ષણ જે તેને અન્ય લોકોથી અલગ પાડે છે તે છે પેટની સમસ્યાઓ છે. આમાં ઉબકા (ઉબકા), ભૂખ ન લાગવી, પેટમાં અસ્વસ્થતા અને ઝાડાનો સમાવેશ થાય છે. જોકે અગાઉના COVID-19 પ્રકારોમાં પેટના લક્ષણો જોવા મળ્યા છે, તે ઓછા સામાન્ય હતા અને ઘણીવાર હળવા હતા. આ લક્ષણો JN.1 માં વધુ સ્પષ્ટ છે અને વધુ દર્દીઓમાં જોવા મળે છે.
જયપુરના ફિઝિશિયન ડૉ. અનિલ શર્મા માને છે કે આ શરીરમાં વાયરસની કાર્ય કરવાની રીતમાં ફેરફાર અથવા આંતરડાની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સાથેની તેની પ્રતિક્રિયાને કારણે હોઈ શકે છે. પેટના લક્ષણો ક્યારેક શ્વસન લક્ષણો જેમ કે ઉધરસ અને ગળામાં દુખાવો પહેલાં અથવા તેની સાથે દેખાઈ શકે છે, જે અગાઉના તાણથી અલગ છે. સારી વાત એ છે કે આ સ્ટ્રેનમાં અત્યાર સુધી કોઈ મોટી શ્વસન સમસ્યાઓ જોવા મળી નથી.
સાવચેત રહો, ગભરાશો નહીં
કોવિડ-૧૯ હવે મોસમી વાયરસની જેમ વર્તી રહ્યું છે, પરંતુ તેના નવા પ્રકારો હજુ પણ ઝડપથી ફેલાઈ શકે છે. તેથી ગભરાયા વિના સાવચેત રહો.
જરૂર પડે ત્યારે માસ્ક પહેરો: જોખમ ઘટાડવા માટે ભીડવાળી જગ્યાએ અથવા જ્યાં ઓછું વેન્ટિલેશન હોય ત્યાં માસ્ક પહેરો. ખાસ કરીને જ્યારે રોગ ફેલાઈ રહ્યો હોય અથવા તમે પોતે બીમાર અનુભવતા હોવ.
સફાઈ હજુ પણ જરૂરી છે: દર્દીએ વારંવાર હાથ ધોવા. લોકો સાથે નજીકના સંપર્કથી દૂર રહેવું. આ સરળ પદ્ધતિઓ રોગના ફેલાવાને રોકવામાં મદદ કરે છે.
સુરક્ષા વધારો: રસીકરણ અને બૂસ્ટર ડોઝ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, ખાસ કરીને એવા લોકો માટે જેમને પહેલાથી જ કોઈ રોગ છે.
જો તમને કોઈ શંકા હોય તો ટેસ્ટ કરાવો: જો લક્ષણો દેખાય તો તાત્કાલિક ટેસ્ટ કરાવો જેથી પોતાને કોરોન્ટીન કરી શકાય અને રોગને વધુ ફેલાતો અટકાવી શકાય.
વેન્ટિલેશન: કાર્યસ્થળો, શાળાઓ અને જાહેર સ્થળોએ હંમેશા સારી વેન્ટિલેશન અને સ્વચ્છતા હોવી જોઈએ.
માહિતગાર રહો, જવાબદારીપૂર્વક કાર્ય કરો: જાહેર આરોગ્ય સલાહનું પાલન કરો અને કોવિડ થાકને બેદરકારીમાં ફેરવા ન દો. વાયરસને નિયંત્રિત કરવો એ આપણી સહિયારી જવાબદારી છે.
