મહારાષ્ટ્ર અને ગોવા બાર કાઉન્સિલ દ્વારા આયોજિત રાજ્ય સ્તરના વકીલ સંમેલનમાં ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) જસ્ટિસ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈ (BR ગવઈ)નો ભવ્ય સન્માન સમારોહ યોજાયો હતો. આ પ્રસંગે જસ્ટિસ ગવઈ ભાવુક થઈ ગયા અને કહ્યું કે તેઓ બધાના પ્રેમ અને આદરથી અભિભૂત થઈ ગયા છે.
તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 40 વર્ષથી તેમને જે પ્રકારનો સ્નેહ મળ્યો છે તે આજના સમારંભમાં ચરમસીમાએ હતો અને આ ક્ષણ તેમના માટે અવિસ્મરણીય બની ગઈ છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યા પછી તેઓ પહેલી વાર મહારાષ્ટ્ર પહોંચ્યા હતા. આ દરમિયાન CJI એ રાજ્યના ઉચ્ચ અધિકારીઓની ગેરહાજરી અંગે મહારાષ્ટ્રના પ્રોટોકોલ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી.
આ સમારંભમાં તેમણે મહારાષ્ટ્રની લોકશાહી, વહીવટ અને ન્યાયિક વ્યવસ્થાની પ્રશંસા કરતા કહ્યું કે આ રાજ્ય માત્ર ન્યાયિક રીતે મજબૂત નથી પણ સમાવેશી પણ છે. તેમણે રાજ્યના ઉચ્ચ અધિકારીઓની ગેરહાજરી પર પણ નારાજગી વ્યક્ત કરી. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ પહેલી વાર રાજ્યની મુલાકાત લે છે અને રાજ્યના મુખ્ય સચિવ, પોલીસ મહાનિર્દેશક અને મુંબઈ પોલીસ કમિશનર હાજર રહે છે પણ તેઓ હાજર નથી, ત્યારે તે માત્ર પ્રોટોકોલનો વિષય નથી પણ બંધારણીય સંસ્થાઓ માટે પરસ્પર આદરનો વિષય પણ છે.
પોતાના જીવનના સંઘર્ષો શેર કરતા મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું કે તેઓ અમરાવતીની ઝૂંપડપટ્ટીમાં રહેતા હતા અને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન સ્કૂલમાંથી શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. વકીલ બનવાનું તેમનું સ્વપ્ન નહોતું, તેમને સ્થાપત્યમાં રસ હતો પરંતુ તેમના પિતા જે આંબેડકર ચળવળ સાથે સંકળાયેલા હતા ઇચ્છતા હતા કે તેઓ કાયદાનો અભ્યાસ કરે. તે પોતે પરીક્ષા આપી શક્યા ન હતા પરંતુ તે ઇચ્છતા હતા કે તેમનો પુત્ર પણ આ માર્ગ પર ચાલે અને તેમણે તે જ સ્વપ્ન આગળ ધપાવ્યું.
તેમણે કહ્યું કે બાળપણથી જ તેમનો બંધારણ પ્રત્યેનો પ્રેમ વિકસ્યો હતો કારણ કે તેમના પિતા બંધારણનો ખૂબ આદર કરતા હતા. તેમની કારકિર્દીની શરૂઆતથી અત્યાર સુધી તેમણે દરેક પગલે બંધારણ અને સામાજિક ન્યાયને પ્રાથમિકતા આપી. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે કાયદાનો અભ્યાસ કરતી વખતે તેમને દરેક ક્ષણે તેમના પિતાની ગેરહાજરીનો અનુભવ થતો હતો પરંતુ વરિષ્ઠ વકીલોની દલીલો સાંભળીને તેઓ શીખ્યા અને આગળ વધ્યા.
CJI એ નાગપુર બેન્ચનો હવાલો સંભાળવા વિશે વાત કરી
મુખ્ય ન્યાયાધીશે ગર્વથી કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટ બિલ્ડીંગ કમિટીમાં સેવા આપતી વખતે તેમણે ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરની પ્રતિમા સ્થાપિત કરવાનું સૂચન કર્યું હતું જે આજે સાકાર થયું છે. નાગપુર બેન્ચમાં આ પદ સંભાળવાના તેમના નિર્ણય અંગે તેમણે કહ્યું કે તે સમયે સરકારી વકીલોના પગાર ખૂબ ઓછા હતા, જેના કારણે તેઓ ખચકાટ અનુભવતા હતા પરંતુ હવે તેઓ ખુશ છે કે તેમણે તે તક સ્વીકારી.
તેમણે એ પણ શેર કર્યું કે એક સમયે એવી ચર્ચા હતી કે SC/ST સમુદાયનો વ્યક્તિ ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ન બની શકે, પરંતુ તેમના સાથીદારો અને વરિષ્ઠ લોકોએ તેમને પ્રેરણા આપી અને ટેકો આપ્યો. તેમણે કહ્યું કે એકવાર જ્યારે નાગપુરમાં ગેરકાયદેસર મકાનો તોડી પાડવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો ત્યારે તેમને ગરીબોના ઘરો બચાવવાની તક મળી અને તેમણે ખાતરી કરી કે કોઈનું ઘર છીનવાઈ ન જાય.
મને આ વર્ષે CJI બનવાની તક મળી, તે મારા માટે સૌભાગ્યની વાત છે- CJI
બંધારણના 75 વર્ષની સફરનો ઉલ્લેખ કરતા તેમણે કહ્યું કે આ વર્ષે તેમને દેશના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બનવાની તક મળી જે તેમના માટે ખૂબ જ ભાગ્યની વાત છે. તેમણે ખાતરી આપી કે લોકશાહીના ત્રણેય સ્તંભો, ન્યાયતંત્ર, વિધાનસભા અને કારોબારી, દેશને સામાજિક અને રાજકીય ન્યાય પ્રદાન કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે.
