સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે (22 ઓગસ્ટ, 2025) બિહાર સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) કેસની સુનાવણી દરમિયાન ભારતીય ચૂંટણી પંચ (ECI) ને નિર્દેશ આપ્યો. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે તેણે SIR પ્રક્રિયામાં 11 દસ્તાવેજો સાથે આધાર કાર્ડ પણ સ્વીકારવું જોઈએ અને આ સમગ્ર પ્રક્રિયાને મતદાર-મૈત્રીપૂર્ણ બનાવવી જોઈએ.
ભારતીય ચૂંટણી પંચે સોમવારે (18 ઓગસ્ટ, 2025) 65 લાખ લોકોના નામ જાહેર કર્યા જેમના નામ બિહાર સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન પ્રક્રિયા (SIR) હેઠળ ડ્રાફ્ટ મતદાર યાદીમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે બિહારમાં સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) દરમિયાન જે મતદારોના નામ દૂર કરવામાં આવ્યા છે તેઓ આધાર કાર્ડ અથવા અન્ય 11 સ્વીકાર્ય દસ્તાવેજો સાથે ઓનલાઈન દાવો સબમિટ કરી શકે છે. કોર્ટે યાદીમાંથી બાકાત રાખવામાં આવેલા મતદારોને ભૌતિક (ઓફલાઇન) તેમજ ઓનલાઈન માધ્યમ દ્વારા તેમના દાવા સબમિટ કરવાની પણ મંજૂરી આપી છે.
કોર્ટે કહ્યું, “અમે એવા લોકોને ઓનલાઈન પોતાનો દાવો નોંધાવવાની મંજૂરી આપીશું જેમને બિહારમાં SIR દરમિયાન મતદાર યાદીમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે.”
ચૂંટણી પંચને કયા નિર્દેશો આપવામાં આવ્યા?
સુપ્રીમ કોર્ટે ચૂંટણી પંચ (ECI) ને રાજકીય પક્ષોના બૂથ લેવલ એજન્ટો (BLA) દ્વારા રજૂ કરાયેલા દાવાઓના બદલામાં રસીદો આપવાનો નિર્દેશ આપ્યો. બિહારના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારી (CEO) ને રાજકીય પક્ષોને કોર્ટ કાર્યવાહીમાં પક્ષ બનાવવા અને દાવાઓ અંગે સ્ટેટસ રિપોર્ટ રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો હતો.
સુપ્રીમ કોર્ટે રાજકીય પક્ષોને બિહારમાં મતદાર યાદીમાંથી બાકાત રાખવામાં આવેલા મતદારોને મદદ કરવા અને તેમના દાવા નોંધાવવા માટે કહ્યું છે. કોર્ટે કહ્યું, “આશ્ચર્યજનક વાત છે કે રાજકીય પક્ષો બિહારમાં મતદાર યાદીના સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) હેઠળ મતદારોના નામ કાઢી નાખવાના મામલાને સુધારવા માટે આગળ આવ્યા નથી. SIR ની સમગ્ર પ્રક્રિયા મતદાર-મૈત્રીપૂર્ણ હોવી જોઈએ, રાજકીય પક્ષોએ આ માટે આગળ આવવું જોઈએ.”
ચૂંટણી પંચે સુપ્રીમ કોર્ટમાં શું દલીલ આપી?
સુનાવણી દરમિયાન ચૂંટણી પંચ (ECI) એ સુપ્રીમ કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે બિહારમાં SIR માં 85 હજાર નવા મતદારોના નામ આવ્યા હતા પરંતુ રાજકીય પક્ષોના બૂથ લેવલ એજન્ટો (BLA) એ ફક્ત બે વાંધા નોંધાવ્યા હતા. પંચે કહ્યું, “વિશ્વાસ રાખો. આ મામલાની સુનાવણી 15 સપ્ટેમ્બરે થશે. અમે બતાવીશું કે કોઈ પણ મતદારને બાકાત રાખવામાં આવ્યો નથી.”
સુપ્રીમ કોર્ટે રાજકીય પક્ષો પૂછ્યું – તમે શું કરી રહ્યા છો?
સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે ચૂંટણી પંચને અનેક પ્રશ્નો પૂછ્યા. ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતે કહ્યું – રાજકીય પક્ષોની નિષ્ક્રિયતા આશ્ચર્યજનક છે. રાજ્યના 12 રાજકીય પક્ષોમાંથી, ફક્ત 3 પક્ષો અહીં કોર્ટમાં આવ્યા છે. તમે મતદારોને મદદ કરવા માટે શું કરી રહ્યા છો. કોર્ટે એ પણ આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું કે રાજકીય પક્ષો પાસે લગભગ 1.6 લાખ બૂથ લેવલ એજન્ટો હોવા છતાં તેમના તરફથી ફક્ત બે વાંધા પ્રાપ્ત થયા છે.
