ક્યૂઆર કોડ (QR CODE) છેલ્લા કેટલાક સમયથી સાયબર ક્રિમીનલ્સના હથિયાર તરીકે કામ કરી રહ્યો છે. તમે ક્યુઆર કોડ સ્કેન (SCAN) કરીને પેટ્રોલ પમ્પ (PETROL PUMP) અથવા દુકાનદારને ઓનલાઇન પૈસા આપ્યા હોવું જોઈએ. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ક્યૂઆર કોડ સ્કેન કરીને તમે છેતરપિંડીનો (FRAUD) પણ ભોગ બની શકો છો.
ક્વિક રિસ્પોન્સ (ક્યૂઆર) પ્રથમ જાપાનમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. હવે તેનો ઉપયોગ ભારતમાં આડેધડ રીતે કરવામાં આવે છે. પરંતુ જો તમે તેના ઉપયોગમાં સાવચેતી ન રાખશો તો તમે પણ છેતરપિંડીનો ભોગ બની શકો છો. અમે તમને જણાવીએ છીએ કે ક્યૂઆર કોડ ફિશિંગ શું છે અને તમે તેને કેવી રીતે ટાળી શકો.જેમ જેમ લોકો ડિજિટલ ટ્રાંઝેક્શન ( DIGITAL TRANSECTION) તરફ આગળ વધ્યા છે, તેમ તેમ લોકો સાથે છેતરપિંડીની ઘટનાઓ પણ વધી રહી છે. સંપર્ક વિનાની ચુકવણી કરતી વખતે, ઘણા લોકો ક્યૂઆર કોડ સ્કેન કરે છે અને પૈસા ટ્રાન્સફર કરે છે.
ફ્રોડસ્ટર તેનો લાભ લે છે. તેઓ ક્યૂઆર કોડને બદલો. જેના કારણે પેમેન્ટ છેતરપિંડી કરનારના ખાતામાં જાય છે. બીજો ક્યૂઆર કોડ દાખલ કરવા માટે સમાન ક્યુઆર કોડ બદલવાને ક્યુઆર કોડ ફિશિંગ કહેવામાં આવે છે. જેથી તમારા પૈસા દુકાનદાર પાસે ન જાય અને ફ્રોડસ્ટરના ખાતામાં જાય.ક્યૂઆર કોડ્સ ફિશિંગની વિવિધ પદ્ધતિઓ હોઈ શકે છે. આ માટે, સ્કેમેર તમને સંદેશ અથવા ઇમેઇલ દ્વારા ક્યૂઆર કોડ મોકલી શકે છે. જેમાં તમે કહી શકો કે 10,000 ની લોટરી જરૂરી છે. જેમાં તમને યુપીઆઈ પિન (PUI PIN) આપીને તમારા બેંક ખાતામાં પૈસા લેવાનું કહેવામાં આવશે.
જલદી તમે તે કોડ સ્કેન કરો. તમને યુપીઆઈ પિન માટે પૂછવામાં આવશે. તમને લાગશે કે તમારા ખાતામાં પૈસા આવશે. પરંતુ યુપીઆઈ પિન આપ્યા પછી તમારા પૈસા સ્કેમરના ખાતામાં જશે.તેવી જ રીતે, ત્યાં સંભાવના છે કે તમે ત્યાં સ્થાપિત ક્યુઆર કોડને પેટ્રોલ પંપ અથવા કોઈ દુકાનદાર સાથે સ્કેન કરો અને તેને ચૂકવો. ત્યાં સ્કેમર મૂળ ક્યૂઆર કોડને તેના ક્યુઆર કોડથી બદલી શકે છે. જેના કારણે ક્યૂઆર કોડ દ્વારા સ્કેન કરાયેલ ચુકવણી સ્કેમેરના ખાતામાં સ્થાનાંતરિત થાય છે.
આ પ્રકારની છેતરપિંડીથી બચવા માટે, જ્યારે પણ તમે ક્યુયાર કોડ સ્કેન કરો છો અને ચૂકવણી કરો છો ત્યારે સાવચેત રહો. ક્યૂઆર કોડને સ્કેન કર્યા પછી, રીસીવરનું તેમાં નામ આવે છે, કૃપા કરીને તેની પુષ્ટિ કરો. સંદેશ અથવા ઇમેઇલમાં મળતા કોઈપણ અજાણ્યા અથવા નવા ક્યૂઆર કોડને સ્કેન કરવાનું ટાળો.ફોનના કેમેરાથી સીધા ક્યૂઆર કોડને સ્કેન કરવાને બદલે એક એપ્લિકેશન સાથે કરો, જે ક્યૂઆર કોડની વિગતો પણ કહે છે. બેંકમાં કોઈપણ ખોટા વ્યવહાર પર તાત્કાલિક કાર્યવાહી કરો. જો તમે છેતરપિંડીનો શિકાર છો, તો તમે તેના વિશે સાયબર સેલમાં ફરિયાદ કરી શકો છો
