જ્યાં સુપ્રીમ કોર્ટે ( supreme court) ખાનગી ક્ષેત્રમાં રસીકરણને ( vaccination) લગતી સિસ્ટમ અંગે નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. તે જ સમયે, દેશની આ ખાનગી હોસ્પિટલોમાં સમાન પ્રકારની રસીના જુદા જુદા ભાવો પણ સામે આવ્યા છે. દરેક હોસ્પિટલ માત્ર રસીના ( vaccine) ભાવ તેની પોતાની સમજૂતી પ્રમાણે નક્કી કરતી નથી પરંતુ સર્વિસ ચાર્જ ( service charge) વગેરે પણ પોતાની સમજૂતી પ્રમાણે જ લોકો પાસેથી વસૂલતી હોય છે. ગંભીર બાબત એ છે કે 1 મે પહેલા આ હોસ્પિટલોમાં રસી લેવાની સર્વિસ ફી માત્ર ડોઝ દીઠ 100 રૂપિયા હતી, પરંતુ હવે આ રકમ ત્રણ ગણી વધી ગઈ છે. મોટાભાગની હોસ્પિટલોમાં રસી માટે ઓછામાં ઓછું 250 થી 300 રૂપિયાનું સર્વિસ ચાર્જ લેવામાં આવે છે.
કોવિન વેબસાઇટ પર હાજર દેશના 455 ખાનગી કેન્દ્રોની તપાસ કરી, ત્યારે વાસ્તવિકતા સામે આવી. જ્યારે વેબસાઇટની મુલાકાત લઈને ખાનગી કેન્દ્રોની સૂચિ રાજ્ય અને જિલ્લાવાર બહાર કાઢવામાં આવી હતી, ત્યારે ડોઝ દીઠ રસીના ભાવ પણ ત્યાં લખાયેલા હતા. તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે દેશના લગભગ 50 ટકા કેન્દ્રોમાં કોવિશિલ્ડની રસી ( covishield vaccine) ઓછામાં ઓછી એક હજાર રૂપિયા આપવામાં આવી રહી છે. તે જ સમયે, 30 ટકા કેન્દ્રો પર, કિંમત 1200 થી 1400 ની વચ્ચે જોવા મળી હતી.
આટલું જ નહીં, દિલ્હી, પંજાબ, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, તમિળનાડુ અને કર્ણાટક સહિત નવ રાજ્યોમાં પણ 20 ખાનગી કેન્દ્રો મળી આવ્યા હતા જ્યાં આખા દેશની તુલનામાં સૌથી મોંઘી રસી આપવામાં આવી રહી છે. તેની ટોચ પર નવી દિલ્હીમાં ઇસ્ટ વેસ્ટ મેડિકલ સેન્ટર છે જ્યાં કોવિશિલ્ડને ડોઝ દીઠ રૂ. 1,800 લેવામાં આવી રહ્યા છે, જ્યારે સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઇન્ડિયા ( serum insitute of india) કહે છે કે ખાનગી દવાખાનાઓને ડોઝ દીઠ 600 રૂપિયામાં રસી આપવામાં આવી રહી છે. આ પર 5% નો અલગ જીએસટી ચાર્જ છે. જો કે, કોવિન વેબસાઇટ ( covin website) પર ઉપલબ્ધ માહિતીથી સ્પષ્ટ છે કે દેશના ખાનગી આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં સમાન રસી માટે વિવિધ ભાવો છે, જેની ચૂકવણી લોકોએ કરવી પડે છે કારણ કે રાજ્ય સરકારો પાસે પૂરતી રસી નથી.
દર મહિને રસીનું 50 ટકા અને 25 ટકા રસી રાજ્ય સરકારને આપવામાં આવી રહી છે. માત્ર 25 ટકા રસી ખાનગી હોસ્પિટલોમાં આવી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં જો જોવામાં આવે તો સરકાર પાસે 75 ટકા રસી છે. તો પછી ખાનગી હોસ્પિટલોમાં વધુ રસી કેવી રીતે રાખી શકાય? સર્વિસ ચાર્જ અને ડોઝ દીઠ ભાવ અંગે સરકારે કંઇ નિર્ણય લીધો નથી. કેટલીક હોસ્પિટલો એવી પણ છે જે કોવિશેલ્ડને સમાન કિંમતે (રૂ. 650) ઓફર કરી રહી છે, કેમ કે સીરમ અથવા ભારત બાયોટેક કંપનીએ તેમને આજ ભાવે રસી આપી છે.
ડો. ગિરધર જ્ઞાની, મહાનિર્દેશક, અસોસિએશન ઓફ હેલ્થકેર પ્રોવાઈડર
એક દેશ, રસી ઘણા ખર્ચ
ખાનગી કેન્દ્ર ડોઝ દીઠ કિંમત
255 800-1000
131 1200-1400
21 600-800
20 600 કરતા ઓછા
15 1000-1200
07 1400 થી વધુ
