સુરત : મુંબઈના બાંદ્રા-કુર્લા કોમ્પ્લેક્સ (BKC), જે ભારતનું હીરા વેપારનું મુખ્ય કેન્દ્ર ગણાય છે, ત્યાંથી એક ચોંકાવનારો કિસ્સો સામે આવ્યો છે. એક જાણીતા હીરા વેપારીએ 52 કરોડ રૂપિયાના હીરા ક્રેડિટ પર લઈને વેચી માર્યા અને ત્યારબાદ નાદારી જાહેર કરીને ફરાર થઈ ગયો. આ ઘટનાએ મુંબઈ અને સુરતના હીરા બજારમાં ખળભળાટ મચાવી દીધો છે, જેના કારણે લેણદારોની રાતની ઊંઘ ઉડી ગઈ છે. વર્ષ 2006 થી BKC માં તૈયાર હીરા,પ્રિસિયસ – સેમી. પ્રિસિયસ સ્ટોન્સ, લેબગ્રોન ડાયમંડનો વેપાર કરનાર નરેશ ક્રેડિટ પર માલ ઉઘરાવી ઊઠી ગયો છે.
આ ઘટનાને વધુ રસપ્રદ બનાવે છે તે એક વિચિત્ર સંજોગ, જેમાં આ વેપારીના મામાએ તેની નાદારીની એટલે કે, ‘ઉઠમણાની એનિવર્સરી’ ઉજવી હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. આ ઘટના એવા સમયે બની છે જ્યારે અમેરિકાએ હીરા ઉદ્યોગ પર 50% ટેરિફ લાદ્યો છે, જેનાથી હીરા બજાર પર વધુ દબાણ વધ્યું છે.
ઉઠમણું કરનાર નરેશ નામનો વેપારી મુંબઈના બાંદ્રા કુર્લા કોમ્પ્લેક્સમાં આવેલા ડાયમંડ ટ્રેડિંગ હબમાં 2 ઓફિસો ધરાવે છે. વેપારી BKCના હીરા બજારમાં પ્રતિષ્ઠિત નામ ધરાવતો હતો. આ વેપારીએ સુરત અને મુંબઈના અનેક હીરા વેપારીઓ પાસેથી 52 કરોડ રૂપિયાના હીરા ક્રેડિટ પર લીધા હતા. આ હીરા તેણે બજારમાં વેચી દીધા, પરંતુ લેણદારોને ચૂકવણી કરવાને બદલે તેણે નાદારી જાહેર કરી અને એકાએક ગાયબ થઈ ગયો. આ ઘટનાએ હીરા બજારમાં ચોંકાવનારો વળાંક લાવ્યો, કારણકે આવા મોટા પાયે ક્રેડિટ પર હીરા લઈને ફરાર થવાની ઘટના અસામાન્ય છે.
આ વેપારીની નાદારીની જાહેરાત બાદ લેણદારો, જેમાં મોટાભાગે સુરત અને મુંબઈના વેપારીઓનો સમાવેશ થાય છે, તેઓ આર્થિક રીતે મુશ્કેલીમાં મૂકાયા છે. આ ઘટનાએ હીરા બજારના વેપારીઓમાં ગભરાટ ફેલાવ્યો છે, કારણકે ક્રેડિટ આધારિત વેપાર આ ઉદ્યોગનો મુખ્ય આધાર છે. લેણદારો હવે તેમના નાણાં પાછા મેળવવા માટે કાનૂની કાર્યવાહીની તૈયારી કરી રહ્યા છે, આ ઘટના ઉઠમણાની એનિવર્સરીની ઘટનાને વધુ રસપ્રદ બનાવે છે તે એક વિચિત્ર ઘટના છે, જેમાં આ વેપારીના મામાએ તેની નાદારીની ‘ઉઠમણાની એનિવર્સરી’ ઉજવી હોવાનું કહેવાય છે.
સૂત્રો અનુસાર, આ મામાએ આ નાદારીને એક ‘ઉજવણી’” તરીકે રજૂ કરી છે, જે હીરા બજારમાં ચર્ચાનો વિષય બન્યો છે. આ ઉજવણીનું સ્વરૂપ અને તેની પાછળનું કારણ હજુ સ્પષ્ટ નથી, પરંતુ આ ઘટનાએ વેપારીઓમાં રોષ અને આશ્ચર્ય ફેલાવ્યું છે. અમેરિકાનો 50% ટેરિફ અને હીરા બજાર પર અસર આ ઘટના એવા સમયે બની છે જ્યારે હીરા ઉદ્યોગ પહેલેથી જ મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહ્યો છે. અમેરિકાએ રશિયન હીરા પર 50% ટેરિફ લાદ્યો છે, જેની સીધી અસર ભારતના હીરા ઉદ્યોગ પર પડી રહી છે, કારણકે ભારત મોટાભાગના હીરાનું પોલિશિંગ અને નિકાસ કરે છે. આ ટેરિફે હીરાના ભાવમાં ઘટાડો અને માંગમાં કમી લાવી છે, જેના કારણે વેપારીઓ પર આર્થિક દબાણ વધ્યું છે. આવા સમયે આ 52 કરોડનું ઉઠમણું હીરા બજાર માટે એક મોટો ફટકો સાબિત થયો છે. આ ઉપરાંત, સુરતનો હીરા ઉદ્યોગ પણ 50 વર્ષની સૌથી મોટી મંદીનો સામનો કરી રહ્યો છે, જેમાં હીરાના ભાવમાં 35-40%નો ઘટાડો થયો છે.
હીરા ઉદ્યોગની વિશ્વસનીયતા અને પારદર્શિતા પર પણ સવાલો ઉભા કર્યા
હીરા બજારમાં વધતી છેતરપિંડીની ઘટનાઓમાં આ ઘટના હીરા બજારમાં છેતરપિંડીના વધતા જતા કિસ્સાઓનું એક ઉદાહરણ છે. તાજેતરમાં સુરતમાં 6.70 કરોડ રૂપિયાના હીરાની છેતરપિંડીનો કેસ સામે આવ્યો હતો, જેમાં 19 વેપારીઓ ભોગ બન્યા હતા.
એ જ રીતે, 8.20 કરોડ રૂપિયાના હીરા ક્રેડિટ પર લઈને ફરાર થયેલા વેપારીની ધરપકડ પણ થઈ હતી. આવી ઘટનાઓથી હીરા બજારના વેપારીઓમાં અસુરક્ષાની ભાવના વધી રહી છે, સુરત મુંબઈના વેપારીઓને શંકા છે કે, હીરા વેચીને મેળવેલા નાણાં વિદેશમાં ટ્રાન્સફર કર્યા હોઈ શકે છે. આ કેસમાં વધુ ખુલાસા થવાની શક્યતા છે. આ ઘટનાએ માત્ર લેણદારોની ઊંઘ જ ઉડાડી નથી, પરંતુ હીરા ઉદ્યોગની વિશ્વસનીયતા અને પારદર્શિતા પર પણ સવાલો ઉભા કર્યા છે. અમેરિકાના ટેરિફ અને વૈશ્વિક મંદીના સમયે આવી ઘટનાઓ ઉદ્યોગ માટે વધુ પડકારો ઊભા કરે છે.
