રાજપીપળા: ગુજરાતની જીવાદોરી સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમને (Sardar Sarovar Narmada Dam) ઉનાળામાં ખાલી કરી રાજ્યભરનાં તળાવો, જળાશયો ભરવા અને ખેડૂતોને 2 મહિના સુધી સિંચાઈ માટે પાણી આપવા સાથે SSNNL દ્વારા 1986 પછી સૌ પ્રથમવાર ડેમની 16000 ચોરસ મીટર સપાટીનું વોટર પ્રૂફિંગ લીકેજ સમારકામની 6 તબક્કામાં પ્રક્રિયા હાથ ધરાઈ હતી. જીવાદોરીના ઘટેલા જળ કે વિલંબિત ચોમાસુ સરદાર સરોવર માટે કોઈ સમસ્યા નહીં હોવાનું સત્તાધીશો જણાવી રહ્યા છે. ડેમ સત્તાધીશો મુજબ હજી ચોમાસું બેઠાને 26 દિવસ થયા છે અને 15 ઓક્ટોબર સુધી ચોમાસું ચાલશે. જે જોતાં ડેમ તેની સર્વોચ્ચ સપાટી (The surface of the dam) 138.68 મીટરને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના (PM Modi) જન્મદિવસ 17 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં સર કરી લેશે. ઉનાળામાં નર્મદા ડેમમાં પ્રથમ વખત સપાટીની સારવાર લેવામાં આવતાં જળસ્તરમાં ઘટાડો થયો હતો. સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમના સત્તાધીશો મુજબ, ઉનાળા દરમિયાન ડેમને લીકેજની મરામતની મંજૂરી આપવા હેતુથી ડ્રેઇન ખાલી કરવામાં આવ્યો હતો. જેની સાથે રાજ્યનાં તળાવો, જળાશયો ભરી દઈ ખેડૂતોને 3 મહિના સિંચાઈ માટે અવિરત નર્મદાના નીર કચ્છ સુધી વહેડાવવામાં આવ્યા હતા.
નર્મદા ડેમ વર્ષ 1986માં નિર્માણ થયા બાદ પ્રથમ વખત લીકેજ માટે આ ઉનાળામાં લીકેજ અટકાવવા સપાટીની સારવાર માટે સમારકામ હાથ ધરાયું હતું. સોમવારે નર્મદા ડેમમાં 116.09 મીટર પાણી નોંધાયું છે. ઉનાળા દરમિયાન આ ડેમને લીકેજ સમારકામ માટે હેતુસર પાણીનો જથ્થો ખાલી કરાયો હતો. ચોમાસુ વિલંબિત હોવાથી ચિંતાજનક સમસ્યા નથી. SSNL ના સત્તાધીશો મુજબ જળ વર્ષ 1 જુલાઇથી શરૂ થાય છે, અને ચોમાસાની ગણતરી 31 ઓક્ટોબર સુધી થાય છે. તેથી, આપણે પાણીના વર્ષ અને ચોમાસાની ગણતરીના માત્ર 24 જ દિવસ હજી પસાર થયા છે. ચોમાસાની રીતનાં પરિવર્તનને ધ્યાનમાં રાખીને, 15 ઓક્ટોબર સુધી વરસાદ પડી શકે છે.
ઉપરવાસના કેચમેન્ટ વિસ્તારોમાં 38 રેઈન ગેજ સ્ટેશનમાંથી 26માં છેલ્લા 24 કલાકમાં વરસાદ પડ્યો છે. કેટલાક નંબરો ખૂબ નોંધપાત્ર નથી પરંતુ તેમાંના મોટાભાગનામાં સારો વરસાદ થયો છે. આમાંથી 34 સ્ટેશનો મધ્યપ્રદેશમાં છે. જોકે તે પેહલા જ નિગમે ડેમના બંધારણ અને જાળવણી સમારકામની કામગીરી હાથ ધરવાની તક લઈ લીધી હતી.
વર્ષ 1986 માં પ્રથમ વખત નિર્માણ થયા બાદ, દેશના ત્રીજા સૌથી મોટા કોંક્રીટ ડેમનું લીકેજનું સમારકામ કરાયું હતું. ઉનાળા દરમિયાન સિંચાઈ માટે પાણી છોડીને ડેમને ખાલી કરાયો હતો. જેનો હેતુ ડેમની અપસ્ટ્રીમ સપાટી અથવા જળાશયની બાજુની ડેમ સ્ટ્રક્ચરને લીકેજ પ્રૂફ ટ્રીટમેન્ટમાંથી પસાર થવા દેવાનો હતો. ડેમની સરફેસ રચનાને મજબૂત કરવા અને લિકેજ બંધ કરવા માટે 16,000 ચોરસ મીટરના ક્ષેત્રને રસાયણોથી સારવાર આપવામાં આવી છે. આ પહેલીવાર છે જ્યારે ડેમની સંપૂર્ણ પહોળાઈ માટે લિકેજની સારવાર હાથ ધરવામાં આવી રહી છે.
લીકેજ રિપેરની 6 પગલાંની પ્રક્રિયામાં સફાઈ, વી-ગ્રુવ ગેપ બનાવવી, તેને રસાયણોથી સારવાર આપવી અને પછી પેઇન્ટના 3 સ્તરોનો કોટિંગ શામેલ છે. વધુમાં SSNNL તરફથી માહિતી મળી હતી કે, MP મધ્યપ્રદેશમાં તાવા અને ઓમકારેશ્વર ડેમોમાં પાણીનું સ્તર ગયા વર્ષ કરતાં ઘણા વધારે છે, અને વિલંબ થતાં ચોમાસા સાથે નર્મદામાં ડેમ જળાશયનું સ્તર જલદી વધશે. ગત 5 જુલાઈએ ડેમની સપાટી 113.12 મીટર હતી. જે આજે 26 જુલાઈએ 116.09 મીટર છે.
