રિઝર્વ બેંક( RBI )ના પૂર્વ ગવર્નર ઉર્જિત પટેલને ( URJIT PATEL ) હવે ભારતમાં નવી જવાબદારી મળી છે. આ વખતે તે ખાનગી ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલ છે. બિસ્કિટ ( BISCUIT) અને ડેરી ( DAIRY ) ઉત્પાદનોના ઉત્પાદક બ્રિટાનિયા ઇન્ડસ્ટ્રીઝ (BRITANIA) ) એ ઉર્જિત પટેલને કંપનીના એડિશનલ ડિરેક્ટર તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
પટેલની તાત્કાલિક અસરથી આ પદ પર નિમણૂક કરવામાં આવી છે અને આગામી પાંચ વર્ષ સુધી આ પદ પર ચાલુ રહેશે. બ્રિટાનિયાએ બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેંજને આપેલી માહિતીમાં જણાવ્યું છે કે ઉર્જિત પટેલને કંપનીનો અતિરિક્ત ડાયરેક્ટર (નોન-એક્ઝિક્યુટિવ સ્વતંત્ર ડિરેક્ટરની કેટેગરીમાં) બનાવવામાં આવ્યા છે. તેમનો કાર્યકાળ 30 માર્ચ, 2026 સુધી રહેશે. સેબીના નિયમો હેઠળ, લિસ્ટેડ કંપનીએ આવી નિમણૂક વિશે સ્ટોક એક્સ્ચેંજને જાણ કરવી પડતી હોય છે.
વર્ષ 2016 થી 2018 ની વચ્ચે હતા ગવર્નર
રઘુરામ રાજનના ગયા પછી એનડીએ સરકારે ઉર્જિત પટેલને રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર તરીકે નિયુક્તિ કરી હતી. પટેલે વર્ષ 2016-2018 દરમિયાન બે વર્ષ આરબીઆઈના ગવર્નરની જવાબદારી સંભાળી હતી.
ડો.ઉર્જિત પટેલ રાજ્યપાલ હોતા પહેલા રિઝર્વ બેંકમાં નાયબ રાજ્યપાલ અને નાણાકીય સમિતિના પ્રભારી હતા. તેઓ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પબ્લિક ફાઇનાન્સ એન્ડ પોલિસીના સંચાલક મંડળના અધ્યક્ષ પણ છે. તેમણે ભારત સરકારની સંસ્થાઓમાં જોડાતા પહેલા લગભગ 15 વર્ષ સુધી ખાનગી ક્ષેત્રે સેવા આપી છે.
તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (આઇએમએફ) થી તેમની વ્યાવસાયિક કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. તે વર્ષ 2009 થી 2012 સુધી વોશિંગ્ટનની બ્રૂકિંગ્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટમાં બિન-રહેણાંક વરિષ્ઠ સાથી રહી ચૂક્યો છે. રિઝર્વ બેંકમાંથી રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું
તેમનો કાર્યકાળ પૂરો થયા પહેલા જ ડિસેમ્બર 2018 માં તેમણે રિઝર્વ બેંકમાંથી રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. જોકે ઉર્જિત પટેલે અંગત કારણો ટાંક્યા હતા. પરંતુ તેના વિશે અનેક અટકળો જાહેર થઈ હતી. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે સરકાર રિઝર્વ બેંકની સ્વાયતતાનો અંત લાવવા માંગે છે.
સેક્શનનો ઉપયોગ કરીને સરકારે રિઝર્વ બેંકના રિઝર્વ ફંડનો મોટો હિસ્સો હસ્તગત કરી લીધો હતો. સરકાર દ્વારા સેક્શન 7 નો ઉપયોગ કરવા અને નાના ઉદ્યોગો માટે લોન સરળ બનાવવા વિશે વાત કરવી, દેવા અને ભંડોળની સમસ્યાઓ સાથે સંઘર્ષ કરી રહેલી 11 સરકારી બેંકોને લોન અટકાવવી, એવા કેટલાક મુદ્દાઓ હતા જે ઉર્જિત પટેલના મતથી સરકારના અલગ મત હતા.
નોટબંધીના નિર્ણય પર પણ સવાલો ઉભા થયા હતા
ઉર્જિત પટેલ જ્યારે રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર તરીકે નિયુક્ત થયા તે પછીના 3 મહિનાની અંદર ડિમોનેટાઇઝેશન નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું. આરટીઆઈમાં પાછળથી એવું બહાર આવ્યું છે કે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે મોદી સરકારને નોટબંધીના નિર્ણય અંગે ચેતવણી આપી હતી. ખરેખર, આરબીઆઈ એ દલીલ સાથે સહમત નથી કે કાળા નાણાંનો વ્યવહાર રોકડમાં થાય છે.
