લોકસભામાં સરકારે સોમવારે એક સવાલના જવાબમાં કહ્યું હતું કે, છેલ્લા બે વર્ષમાં પણ રૂ .2,000 ની ચલણી નોટો છાપવામાં આવી નથી. દેશના સૌથી વધારે મૂલ્યવાળી આ ચલણી નોટનો જથ્થો ઘટ્યો છે.
લેખિત જવાબમાં નાણા રાજ્યમંત્રી અનુરાગસિંહ ઠાકુરે કહ્યું કે રૂ. 2000 ની 3,362 મિલિયન ચલણી નોટો 30 માર્ચ, 2018ના રોજથી ચલણમાં છે, જે ક્રમના પ્રમાણ અને વેપારની દ્રષ્ટિએ અનુક્રમે 3.27 ટકા અને ચલણનો 37.26 ટકા છે.
26 ફેબ્રુઆરી, 2021 સુધીમાં, રૂ. 2,000 ની નોટોના 2,499 મિલિયન નોટ ચલણમાં હતી, જેની સંખ્યા વોલ્યુમ અને મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ અનુક્રમે 2.01 ટકા અને 17.78 ટકાની નોટ છે.
લોકોની ટ્રાંઝેક્શનલ માગને સરળ બનાવવા માટે ઇચ્છિત ચલણી નોટોનું મિશ્રણ જાળવવા માટે સરકારે આરબીઆઈ સાથે પરામર્શ કરીને ચોક્કસ મૂલ્યની નોટ છાપવાનું નક્કી કર્યું છે.
તેમણે કહ્યું, વર્ષ 2019-20 અને 2020-21 દરમિયાન 2000 રૂપિયાની નોટો છાપવા માટે પ્રેસ સાથે કોઈ વરદી અપાઇ નથી.રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (આરબીઆઈ) એ 2019 માં જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય વર્ષ 2016-17 (એપ્રિલ 2016 થી માર્ચ 2017) દરમિયાન રૂ.2,000 ની 3,542.991 મિલિયન નોટો છાપવામાં આવી હતી.
જો કે, 2017-18માં માત્ર 111.507 મિલિયન નોટો છાપવામાં આવી હતી, જે વર્ષ 2018-19માં વધુ ઘટીને 46.690 મિલિયન નોટો થઈ ગઈ છે. એપ્રિલ 2019 પછી કોઈ નવી 2000 રૂપિયાની ચલણી નોટ છાપવામાં આવી નથી.
આ પગલાને ઉચ્ચ મૂલ્યવાળા ચલણના સંગ્રહખોરી અટકાવવાના પ્રયાસ તરીકે જોવામાં આવે છે અને આમ, કાળા નાણાં પર કાબૂ મેળવવા માટે કરવામાં આવ્યું હોવાની સંભાવના છે.
2000 રૂપિયાની નોટો નવેમ્બર 2016માં રજૂ કરવામાં આવી હતી, સરકારે કાળા નાણાં અને નકલી ચલણોને કાબૂમાં લેવાના પ્રયાસમાં રૂપિયા 500 અને 1000 ની નોટો પાછી ખેંચી લીધી હતી.
જ્યારે 500 રૂપિયાની નવી નોટ છાપવામાં આવી હતી, જ્યારે 1000 રૂપિયાની ચલણી નોટો બંધ કરવામાં આવી હતી. તેના બદલે રૂ .2000 ની નોટ રજૂ કરવામાં આવી હતી.
