પુરી રથયાત્રાના ત્રણ પૈડા સંસદ પરિસરમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. શ્રી જગન્નાથ મંદિર પ્રશાસને શનિવારે આ વાતની પુષ્ટિ કરી. મંદિર સમિતિએ જણાવ્યું હતું કે લોકસભા અધ્યક્ષ ઓમ બિરલાએ તાજેતરમાં પુરીની મુલાકાત લીધી હતી. મંદિર સમિતિ દ્વારા તેમને આ પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો જેને તેમણે સ્વીકારી લીધો છે.
આ ત્રણ પૈડા ભગવાન જગન્નાથ, દેવી સુભદ્રા અને બલભદ્રના રથમાંથી કાઢવામાં આવશે. ભગવાન જગન્નાથના રથને નંદીઘોષ કહેવામાં આવે છે, દેવી સુભદ્રાના રથને દર્પદલન કહેવામાં આવે છે અને ભગવાન બલભદ્રના રથને તાલધ્વજ કહેવામાં આવે છે. આ ત્રણ રથમાંથી એક પૈડા દિલ્હી મોકલવામાં આવશે. તેમને ઓડિશાની સંસ્કૃતિ અને વારસાના કાયમી પ્રતીક તરીકે સંસદમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
સંસદમાં રથયાત્રાના પૈડા સ્થાપિત થયા પછી આ પરિસરમાં સ્થાપિત સંસ્કૃતિ સંબંધિત બીજું પ્રતીક હશે. બે વર્ષ પહેલા લોકસભામાં સેંગોલ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું. મે 2023 માં પીએમ મોદીએ સંસદમાં સ્પીકરની ખુરશીની બાજુમાં સેંગોલ સ્થાપિત કર્યું. સેંગોલ જેને રાજદંડ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે અંગ્રેજો દ્વારા 14 ઓગસ્ટ 1947 ની રાત્રે સત્તાના હસ્તાંતરણ તરીકે પંડિત નેહરુને સોંપવામાં આવ્યું હતું. 1960 પહેલા તે આનંદ ભવનમાં અને પછી 1978 થી અલ્હાબાદ સંગ્રહાલયમાં રાખવામાં આવ્યું હતું. 75 વર્ષ પછી રાજદંડ સંસદમાં પ્રવેશ્યો.
હાલમાં પુરીના રથયાત્રાના કયા પૈડા સંસદ પરિસરમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે તેની માહિતી જાહેર કરવામાં આવી નથી. આ વર્ષે રથયાત્રા 27 જૂને કાઢવામાં આવી હતી. રથયાત્રા પછી દર વર્ષે ત્રણેય રથ તોડી પાડવામાં આવે છે. નંદીઘોષ રથના મુખ્ય સુથાર વિજય મહાપાત્રાના જણાવ્યા અનુસાર કેટલાક મુખ્ય ભાગો સિવાય દર વર્ષે રથના નિર્માણમાં નવા લાકડાનો ઉપયોગ થાય છે.
રથના તોડી નાખેલા ભાગોને એક ગોદામમાં સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે અને તેમાંથી કેટલાક જેમાં પૈડા પણ શામેલ છે, તેની હરાજી કરવામાં આવે છે. દર વર્ષે ત્રણ 45 ફૂટ ઊંચા રથ 200 થી વધુ લોકો દ્વારા ફક્ત 58 દિવસમાં બનાવવામાં આવે છે. આ રથ સંપૂર્ણપણે 5 પ્રકારના ખાસ લાકડાનો ઉપયોગ કરીને હાથથી બનાવવામાં આવે છે. લાકડાને માપવા માટે કોઈ સ્કેલનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો નથી, તેના બદલે 45 ફૂટ ઊંચા અને 200 ટન વજનવાળા રથ એક જ લાકડીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવે છે.
