ઓનલાઈન મની ગેમિંગ પર પ્રતિબંધ મૂકતા બિલને સંસદની મંજૂરી મળ્યા બાદ રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ પણ લીલી ઝંડી આપી દીધી છે જેના પછી હવે તે કાયદો બની ગયો છે. આ કાયદા હેઠળ બધી ઓનલાઈન મની ગેમિંગ સેવાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે અને આવી રમતો પૂરી પાડનારાઓને ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ અને એક કરોડ રૂપિયા સુધીના દંડની જોગવાઈ છે. નવા કાયદામાં ઓનલાઈન મની ગેમિંગ પ્લેટફોર્મની જાહેરાત કરવા બદલ બે વર્ષ સુધીની સજા અને 50 લાખ રૂપિયા સુધીના દંડની જોગવાઈ છે. ઓનલાઈન ગેમિંગ પ્રમોશન અને રેગ્યુલેશન બિલ અગાઉ સંસદના બંને ગૃહો, લોકસભા અને રાજ્યસભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.
ઓનલાઈન ગેમિંગ પ્રમોશન અને રેગ્યુલેશન બિલ, 2025 હવે રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી પછી કાયદાનું સ્વરૂપ લઈ ચૂક્યું છે. આ કાયદાના અમલીકરણ સાથે ભારતના ઓનલાઈન ગેમિંગ લેન્ડસ્કેપમાં મોટો ફેરફાર થયો છે. શુક્રવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલા આ બિલને પોતાની મંજૂરી આપી.
આ માટે કેન્દ્ર સરકાર ઓનલાઈન ગેમિંગ ઓથોરિટી નામની એક નવી રાષ્ટ્રીય સંસ્થા બનાવશે. તે ઓનલાઈન ગેમ્સનું વર્ગીકરણ અને નોંધણી કરશે. તે નક્કી કરશે કે કઈ રમત પ્રતિબંધિત ‘મની ગેમ’ છે. ફરિયાદોના નિવારણ અને નિયમોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરશે. બિલના અમલીકરણ પર દેખરેખ રાખવા માટે એક નવી સત્તાની સ્થાપના કરવામાં આવશે. તેનો પ્રારંભિક ખર્ચ આશરે ₹ 50 કરોડ અને વાર્ષિક ખર્ચ ₹ 20 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે જેને ભારતના સંકલિત ભંડોળમાંથી ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવશે.
રીઅલ મની ગેમ શું છે?
ઓનલાઈન રીઅલ-મની ગેમિંગ એ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મનો ઉલ્લેખ કરે છે જ્યાં ખેલાડીઓ રમતોમાં ભાગ લેવા માટે ચૂકવણી કરે છે અને રોકડ ઇનામ જીતી શકે છે. આમાં રોકડ બેટ્સ અને નાણાકીય જીત સાથેની બધી ઓનલાઈન રમતોનો સમાવેશ થાય છે.
- ઓનલાઈન ગેમિંગ સંબંધિત નવા કાયદા હેઠળ શું પ્રતિબંધિત કરવામાં આવશે?
- કૌશલ્ય પર આધારિત હોય કે નસીબ પર આધારિત હોય તેવી બધી ઓનલાઈન મની ગેમ્સ.
- આમાં ઓનલાઈન ફેન્ટસી રમતો અને લોટરીનો પણ સમાવેશ થશે.
- આવી રમતો સંબંધિત બેંકો અથવા ચુકવણી એપ્લિકેશનો દ્વારા જાહેરાતો, પ્રમોશન અને વ્યવહારો પર પણ પ્રતિબંધ છે.
કઈ ઓનલાઈન રમતોને પ્રોત્સાહન મળશે?
ઈ-સ્પોર્ટ્સને કાયદેસર રમતનો દરજ્જો મળશે. સરકાર તાલીમ એકેડેમી, સંશોધન અને સત્તાવાર સ્પર્ધાઓને સમર્થન આપશે. સામાજિક અને શૈક્ષણિક રમતોની નોંધણી અને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે, જેથી બાળકો અને યુવાનો સલામત અને વય-યોગ્ય રમતો દ્વારા મનોરંજન અને કૌશલ્ય વિકાસ મેળવી શકે.
- નવા કાયદામાં કડક સજાની જોગવાઈ
- મની ગેમ્સ ઓફર કરવા બદલ મહત્તમ 3 વર્ષની જેલ અને 1 કરોડ રૂપિયા સુધીનો દંડ. જાહેરાત કરવા બદલ 2 વર્ષની જેલ અને 50 લાખ રૂપિયાનો દંડ.
- વારંવાર ઉલ્લંઘન કરવા બદલ 3 થી 5 વર્ષની જેલ અને 2 કરોડ રૂપિયા સુધીનો દંડ થશે.
- મુખ્ય ગુનાઓને ગંભીર અને બિન-જામીનપાત્ર તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યા છે.
ઈ-સ્પોર્ટ્સ ગેમ્સ કઈ ગણવામાં આવશે?
ઈ-સ્પોર્ટ્સને માન્ય નિયમો અને ધોરણો સાથે વર્ચ્યુઅલ એરેનામાં રમાતી સ્પર્ધાત્મક કૌશલ્ય-આધારિત રમતો તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. સરકારે 2022 માં ઈ-સ્પોર્ટ્સને મલ્ટી-સ્પોર્ટ ઇવેન્ટ તરીકે માન્યતા આપી હતી. ચેસ સહિત અન્ય વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત ઈ-સ્પોર્ટ્સ હવે યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રાલયના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવે છે. આ સાથે સરકાર એનિમેશન, વિઝ્યુઅલ ઇફેક્ટ્સ, ગેમિંગ અને કોમિક્સ (AVGC) ક્ષેત્રને પણ પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. આ ક્ષેત્રને મજબૂત બનાવવા માટે મુંબઈમાં ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ક્રિએટિવ ટેકનોલોજીની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. સોફ્ટવેર ટેકનોલોજી પાર્ક્સ ઓફ ઇન્ડિયા (STPI) હેઠળ વિવિધ સેન્ટર્સ ઓફ એક્સેલન્સ પણ ખોલવામાં આવ્યા છે. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે એક તરફ આ પગલું દેશમાં ઇ-સ્પોર્ટ્સ અને ક્રિએટિવ ગેમિંગ સેક્ટરને વેગ આપશે. બીજી તરફ ગેરકાયદેસર અને જોખમી ઓનલાઈન મની-ગેમિંગ પ્રવૃત્તિઓને રોકી શકાય છે.
