સુપ્રીમ કોર્ટમાં બિહારમાં ચાલી રહેલી સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન એટલે કે SIR સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો મતદાર યાદી ચકાસણી પર સુનાવણી ત્રીજા દિવસે પણ ચાલુ છે. જસ્ટિસ સૂર્યકાંત અને જસ્ટિસ જોયમલ્યા બાગચીની બેન્ચ આ કેસની સુનાવણી કરી રહી છે.
સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે મૃત, સ્થળાંતરિત અને ડુપ્લિકેટ મતદારોના નામ જાહેર કરવા પર મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા છે. જસ્ટિસ જે. કાંતે ચૂંટણી પંચને પૂછ્યું, ‘જો 22 લાખ લોકો મૃત મળી આવ્યા છે તો બ્લોક અને સબ-ડિવિઝન સ્તરે તેમના નામ કેમ જાહેર ન કરવા જોઈએ?’
આ અંગે કમિશન વતી વરિષ્ઠ વકીલ રાકેશ દ્વિવેદીએ કહ્યું કે આ પ્રક્રિયામાં ફક્ત બૂથ લેવલ ઓફિસર (BLO) જ નહીં પણ બૂથ લેવલ એજન્ટો પણ સામેલ છે. જસ્ટિસ જે. બાગચીએ સૂચન કર્યું કે મૃત, સ્થળાંતરિત અથવા ડુપ્લિકેટ મતદારોના નામ વેબસાઇટ પર કેમ મૂકવામાં આવતા નથી.
આ અંગે ન્યાયાધીશ કાંતે કહ્યું, ‘જો તમે આ માહિતી જાહેર કરશો તો ખોટી વાર્તા આપમેળે સમાપ્ત થઈ જશે અને પારદર્શિતાથી વિશ્વાસ વધશે.’ વરિષ્ઠ વકીલ રાકેશ દ્વિવેદીએ કહ્યું કે રાજ્ય સરકારની વેબસાઇટ પર આ શક્ય નથી. આ અંગે ન્યાયાધીશ જે કાંતે કહ્યું કે રાજ્ય ચૂંટણી પંચની વેબસાઇટ ઉપલબ્ધ છે. દ્વિવેદીએ કહ્યું કે આ પંચાયત ચૂંટણીઓ માટે છે પરંતુ માહિતી રાજ્યોના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારી (CEO) ની વેબસાઇટ પર મૂકવામાં આવી છે. ન્યાયાધીશ કાંતે આ સાથે સંમત થયા હતા.
યુવા મતદારોને SIR થી દૂર રાખવાનો ઇરાદો – અરજદારના વકીલ
સુનાવણી 1 જાન્યુઆરી 2003 ના રોજ ચૂંટણી પંચની મતદાર યાદી સુધારણા પ્રક્રિયાને પડકારતી અરજીથી શરૂ થઈ. અરજદારો વતી વકીલ નિઝામ પાશાએ દલીલ કરી હતી કે મતદાર યાદીમાં કોઈપણ વ્યક્તિનું નામ સમાવવાની પ્રક્રિયા સમાન છે પછી ભલે તે સઘન પુનરાવર્તન હોય કે સારાંશ પુનરાવર્તન.
તેમણે કહ્યું, ‘જો કોઈ પાસે 2025 માં જારી કરાયેલ EPIC કાર્ડ છે તો તે પણ તે જ પ્રક્રિયામાંથી પસાર થયો છે. ૦૧.૦૧.૨૦૦૩ ને બેઝ ડેટ બનાવવાનું કોઈ બંધારણીય સમર્થન નથી.’ પાશાએ આરોપ લગાવ્યો કે આ નોટિસનો આધાર ખોટો છે અને તેના કારણે રાજ્યના યુવાનોને વધારાની દસ્તાવેજીકરણ પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવું પડે છે. આ યુવા મતદારોને બાકાત રાખવા અને સત્તા વિરોધી મત ઘટાડવાના ઇરાદાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. અત્યાર સુધી લગભગ ૬૫ લાખ મતદારોને યાદીમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા છે અને જ્યારે ફોર્મ તપાસવામાં આવશે ત્યારે સ્પષ્ટ થશે કે તેમાં યુવાનોની સંખ્યા વધુ છે.
