અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 1 ઓગસ્ટ, 2025 ના રોજ એક મોટો નિર્ણય લીધો છે, જેણે વિશ્વનું ધ્યાન ખેંચ્યું છે. તેમણે ‘લોકોને બચાવવા’ માટે વ્યૂહાત્મક સ્થળોએ બે પરમાણુ સબમરીન તૈનાત કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ પગલું રશિયાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ દિમિત્રી મેદવેદેવના નિવેદનોના જવાબમાં લેવામાં આવ્યું છે.
સબમરીન શા માટે તૈનાત કરવામાં આવી?
ટ્રમ્પે કહ્યું કે મેદવેદેવના “ઉશ્કેરણીજનક” નિવેદનો પછી તેમને આ પગલું ભરવું પડ્યું. તેમણે પોતાના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર લખ્યું કે આ સબમરીનને “યોગ્ય વિસ્તારોમાં” મોકલવામાં આવી રહી છે જેથી જો મેદવેદેવના શબ્દોમાં કોઈ ગંભીર ખતરો હોય તો અમેરિકા તૈયાર છે.
જ્યારે પત્રકારોએ પૂછ્યું કે આ પગલું કેમ લેવામાં આવ્યું, ત્યારે ટ્રમ્પે કહ્યું કે આપણે આમ કરવું પડશે. આપણે સાવચેત રહેવું પડશે. રશિયાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિએ ધમકી આપી હતી, અને આપણે આપણા લોકોનું રક્ષણ કરવું પડશે.
રશિયન સાંસદ વોડોલાત્સ્કીએ કહ્યું કે જે બે અમેરિકન સબમરીન મોકલવામાં આવી છે તે પહેલાથી જ અમારા નિશાના પર છે. હવે અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચે એક મજબૂત કરારની જરૂર છે જેથી ત્રીજા વિશ્વયુદ્ધ જેવી ચર્ચાઓ બંધ થઈ શકે અને સમગ્ર વિશ્વ શાંતિપૂર્ણ બની શકે.
પરંતુ ટ્રમ્પે “પરમાણુ સબમરીન” નો અર્થ શું છે તે સ્પષ્ટ કર્યું નહીં – શું આ સબમરીન પરમાણુ સંચાલિત છે કે તેમાં પરમાણુ મિસાઇલો સ્થાપિત છે. સામાન્ય રીતે યુએસ સૈન્ય સબમરીનની જમાવટ અને સ્થાન વિશે ખુલ્લેઆમ વાત કરતું નથી, કારણ કે તે પરમાણુ નિવારણનો સંવેદનશીલ ભાગ છે. યુએસ નેવી અને પેન્ટાગોને આ અંગે કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી.
ટ્રમ્પ અને મેદવેદેવ વચ્ચે તણાવ
છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ટ્રમ્પ અને મેદવેદેવ વચ્ચે ઉગ્ર બોલાચાલી ચાલી રહી છે. ટ્રમ્પે રશિયાને ચેતવણી આપી હતી કે જો 8 ઓગસ્ટ સુધીમાં યુક્રેનમાં યુદ્ધવિરામ નહીં થાય તો રશિયા અને તેનું તેલ ખરીદનારા દેશો પર ભારે ટેરિફ (કર) લાદવામાં આવશે. આ સમયમર્યાદા હવે ફક્ત 6 દિવસ દૂર છે. આનો જવાબ મેદવેદેવે આપ્યો.
31 જુલાઈના રોજ મેદવેદેવે કહ્યું હતું કે ટ્રમ્પે યાદ રાખવું જોઈએ કે રશિયા પાસે પરમાણુ હુમલો કરવાની ક્ષમતા છે. મેદવેદેવે એમ પણ કહ્યું હતું કે ટ્રમ્પની દરેક નવી ચેતવણી રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે નહીં પણ રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચે યુદ્ધ તરફ દોરી શકે છે.
રશિયાનું વલણ અને પુતિનનું નિવેદન
રશિયાએ ટ્રમ્પની સમયમર્યાદા પૂરી કરવાનો કોઈ ઈરાદો દર્શાવ્યો નથી. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને 1 ઓગસ્ટના રોજ કહ્યું હતું કે તેઓ યુક્રેન સાથે શાંતિ વાટાઘાટોની આશા રાખે છે પરંતુ યુદ્ધની શક્યતા તેમના પક્ષમાં છે. તેમણે ટ્રમ્પની સમયમર્યાદાનો ઉલ્લેખ પણ કર્યો ન હતો. પુતિને પહેલા પણ શાંતિ વિશે વાત કરી છે, પરંતુ તેમની શરતો યુક્રેનને સ્વીકાર્ય નથી.
ટ્રમ્પ જેમણે પહેલા પુતિન સાથે સારા સંબંધો હોવાનો દાવો કર્યો હતો. હવે તેઓ તેમનાથી ગુસ્સે છે. તેમણે પુતિન પર “ડોળ” કરવાનો આરોપ લગાવ્યો અને યુક્રેન પર રશિયાના તાજેતરના હુમલાઓને “ઘૃણાસ્પદ” ગણાવ્યા. ટ્રમ્પે તેને “અસ્વીકાર્ય” ગણાવ્યું. ખાસ કરીને જ્યારે રશિયાએ કિવ જેવા શહેરો પર રોકેટ છોડ્યા.
આ વિવાદ ક્યાંથી શરૂ થયો?
જુલાઈમાં ટ્રમ્પે રશિયાને યુક્રેન સાથે યુદ્ધવિરામ કરવા માટે 50 દિવસનો સમય આપ્યો હતો નહીં તો કડક ટેરિફ લાદવામાં આવશે. પરંતુ જ્યારે રશિયાએ કોઈ કાર્યવાહી ન કરી ત્યારે તેણે સમયમર્યાદા ઘટાડીને 10 દિવસ કરી. આ પગલું યુક્રેન યુદ્ધ રોકવાના તેમના વચનનો એક ભાગ છે, જે તેમણે ચૂંટણી દરમિયાન કર્યું હતું. પરંતુ ટ્રમ્પ રશિયાના સતત હુમલાઓ અને પુતિનની ઉદાસીનતાથી ગુસ્સે છે.
મેદવેદેવે ટ્રમ્પના દબાણને નાટકીય ગણાવ્યું અને કહ્યું કે રશિયાને તેની કોઈ પરવા નથી. આ દરમિયાન મેદવેદેવે પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉલ્લેખ કરીને તણાવ વધાર્યો, જેના જવાબમાં ટ્રમ્પે સબમરીન ખસેડવાનો નિર્ણય લીધો.
શું આ ખરેખર પરમાણુ યુદ્ધની શરૂઆત છે?
નિષ્ણાતો કહે છે કે આ પગલું કોઈ મોટી લશ્કરી કાર્યવાહી કરતાં વધુ શબ્દયુદ્ધ છે. અમેરિકા પાસે પહેલેથી જ પરમાણુ સબમરીન તૈનાત છે જે રશિયા પર હુમલો કરી શકે છે. ટ્રમ્પનું નિવેદન કદાચ રશિયાને ડરાવવા માટે છે પરંતુ તેનાથી પરમાણુ યુદ્ધ શરૂ થવાની શક્યતા ઓછી છે.
છતાં આવી બાબતો વિશ્વ માટે ચિંતાનો વિષય છે. કારણ કે અમેરિકા અને રશિયા પાસે સૌથી વધુ પરમાણુ શસ્ત્રો છે. કેટલાક લોકો કહે છે કે ટ્રમ્પ પુતિન પર પોતાનું વચન પૂરું કરવા દબાણ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે, પરંતુ અન્ય લોકો માને છે કે તે રશિયાને ગંભીરતાથી લેવાનો સંકેત છે. મેદવેદેવ પોતે પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરવાની શક્તિ ધરાવતા નથી, પરંતુ તેમના નિવેદનો પુતિનની નીતિઓનો ભાગ હોઈ શકે છે.
