સુપ્રીમ કોર્ટે ગુરુવારે વકફ (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 ની માન્યતાને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી કર્યા પછી ત્રણ મુખ્ય મુદ્દાઓ પર વચગાળાના આદેશો અનામત રાખ્યા હતા. આમાં પરંપરાગત ઉપયોગના આધારે અથવા વકફનામા હેઠળ અદાલતો દ્વારા વકફ તરીકે જાહેર કરાયેલી મિલકતોને ડિનોટિફાઇ કરવાની સત્તા સંબંધિત મુદ્દો શામેલ છે.
મુખ્ય ન્યાયાધીશ બી. આર. ગવઈ અને ન્યાયાધીશ ઓગસ્ટિન જ્યોર્જ મસીહની બેન્ચે વચગાળાનો આદેશ અનામત રાખતા પહેલા સુધારેલા વક્ફ કાયદા વિરુદ્ધ અરજદારોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા વરિષ્ઠ વકીલો કપિલ સિબ્બલ, રાજીવ ધવન અને અભિષેક મનુ સિંઘવીની દલીલો લગભગ ત્રણ દિવસ સુધી સાંભળી. કેન્દ્ર સરકાર વતી સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ સરકારનો પક્ષ રજૂ કર્યો.
કેન્દ્રએ આ કાયદાનો મજબૂત રીતે બચાવ કરતા કહ્યું છે કે વક્ફ એક “ધર્મનિરપેક્ષ ખ્યાલ” છે અને તેને રોકી શકાતો નથી કારણ કે સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલ કોઈપણ કાયદો બંધારણીય માનવામાં આવે છે.
અરજદારો વતી હાજર રહેલા કપિલ સિબ્બલે કાયદાને “ઐતિહાસિક કાનૂની અને બંધારણીય સિદ્ધાંતોથી સંપૂર્ણ વિચલન” ગણાવ્યો અને કહ્યું કે તે “બિન-ન્યાયિક પ્રક્રિયા દ્વારા વકફ મિલકતો પર કબજો મેળવવાનું” એક માધ્યમ છે. તેમણે કહ્યું, “આ વકફ મિલકતોના આયોજનબદ્ધ કબજાનો મામલો છે. સરકાર નક્કી કરી શકતી નથી કે કયા મુદ્દાઓ ઉઠાવી શકાય.
- અરજદારોએ વચગાળાની રાહત માંગી છે
- પરંપરાગત ઉપયોગના આધારે અથવા વકફનામા હેઠળ અદાલતો દ્વારા વકફ તરીકે જાહેર કરાયેલી મિલકતોને ડિનોટિફાઇ કરવાની સત્તા.
- રાજ્ય વકફ બોર્ડ અને સેન્ટ્રલ વકફ કાઉન્સિલની રચના જેમાં અરજદારો કહે છે કે ફક્ત મુસ્લિમોની નિમણૂક થવી જોઈએ, સિવાય કે પદાધિકારી સભ્યો. આમાં એવી જોગવાઈ છે કે જો કલેક્ટરને તપાસ પછી ખબર પડે કે મિલકત સરકારી જમીન છે તો તેને વકફ મિલકત તરીકે ગણવામાં આવશે નહીં.
- 25 એપ્રિલના રોજ કેન્દ્રીય લઘુમતી બાબતોના મંત્રાલયે સુધારેલા વક્ફ અધિનિયમ, 2025 ની તરફેણમાં 1,332 પાનાનું પ્રારંભિક સોગંદનામું દાખલ કર્યું હતું, અને કોર્ટને કાયદા પર “સંપૂર્ણ સ્ટે” લાદવાનો ઇનકાર કરવા વિનંતી કરી હતી. 5 એપ્રિલે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુની સંમતિ મળ્યા બાદ કેન્દ્ર સરકારે એપ્રિલમાં વકફ (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 ને સૂચિત કર્યું. આ બિલ લોકસભામાં 288 સભ્યોના સમર્થનથી પસાર થયું હતું, જ્યારે 232 સાંસદોએ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. રાજ્યસભામાં 128 સભ્યો તેના પક્ષમાં હતા અને 95 સભ્યો તેની વિરુદ્ધ હતા.
