પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ પાકિસ્તાન માટે મુશ્કેલીઓ વધી રહી છે. સૌપ્રથમ, ભારતે સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરીને કાર્યવાહી કરી અને અટારી સરહદ બંધ કરવાની સાથે અનેક મોટા નિર્ણયો લીધા. તેના જવાબમાં પાકિસ્તાને ભારતીય વિમાનો માટે પોતાનું હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ કરી દીધું.
હવે ભારત તરફથી જોરદાર વળતો હુમલો કરવામાં આવ્યો છે અને પાકિસ્તાન માટે તેનું હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે. આ નિર્ણય પાકિસ્તાન માટે ઘણી રીતે મોટો આર્થિક ફટકો સાબિત થઈ શકે છે.
પાકિસ્તાન માટે ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્ર 23 મે સુધી બંધ રહેશે
પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી ભારત પાકિસ્તાનને એક પછી એક પ્રહાર કરી રહ્યું છે અને પાકિસ્તાન આનાથી ગભરાયેલું લાગે છે. બુધવારે એરપોર્ટ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (AAI) એ એક NOTAM જારી કર્યો, જે મુજબ ભારતે 23 મે, 2025 સુધી પાકિસ્તાની વિમાનોના ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
આનો અર્થ એ થયો કે પાકિસ્તાનમાં નોંધાયેલા, પાકિસ્તાની એરલાઈન્સ અને ઓપરેટરોની માલિકીના વિમાનો માટે ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્ર ઉપલબ્ધ રહેશે નહીં. આ પ્રતિબંધ પાકિસ્તાની વાણિજ્યિક અને લશ્કરી વિમાનો પર પણ લાગુ પડશે.
આ હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ થવાથી શું અસર પડશે?
‘ટીટ ફોર ટેટ’ ના જવાબમાં ભારતનો એરસ્પેસ બંધ કરવાનો નિર્ણય પાકિસ્તાન માટે મોટો આર્થિક ફટકો સાબિત થઈ શકે છે. એરસ્પેસ પ્રતિબંધ ફ્લાઇટના સમયપત્રકમાં મોટો વિક્ષેપ લાવી શકે છે, ફ્લાઇટના સમયમાં વધારો કરી શકે છે અને સાથે જ PIAના સંચાલન ખર્ચમાં પણ વધારો કરી શકે છે.
ઉડ્ડયન નિષ્ણાતોના મતે ભારતના નિર્ણય પછી ગંતવ્ય સ્થાનના આધારે PIA ની ઘણી ફ્લાઇટ્સ એક થી બે કલાક સુધી લંબાવી શકાય છે. વધારાના ફ્લાઇટ સમય માટે વધુ ઇંધણ અને વધારાની ક્રૂ ડ્યુટીની જરૂર પડશે અને આ સમસ્યાઓ PIA ને કેટલીક સેવાઓ ફરીથી શેડ્યૂલ કરવા અથવા ઘટાડવાની ફરજ પાડશે.
૩૨ વિમાનોનો સાધારણ કાફલો ચલાવતી પાકિસ્તાની એરલાઇન પીઆઈએ પહેલેથી જ દબાણ હેઠળ છે અને પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી ભારત દ્વારા એરસ્પેસ બંધ કરવાની કાર્યવાહી બાદ, પીઆઈએની મુશ્કેલીઓ વધુ વધવાની છે . અહેવાલો સૂચવે છે કે પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી સંભવિત બદલાના ડરથી પાકિસ્તાની વિમાનોએ ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્ર ટાળવાનું શરૂ કરી દીધું હતું અને હવે ઔપચારિક NOTAM અમલમાં આવતાં પાકિસ્તાની એરલાઇન્સ પાસે લાંબા અને વધુ ખર્ચાળ રૂટ પર ઉડાન ભરવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ રહેશે નહીં. પીઆઈએએ હવે ચીન અને શ્રીલંકાના હવાઈ ક્ષેત્રમાંથી તેની ફ્લાઇટ્સનો રૂટ બદલવો પડશે.
અહીં તમને જણાવી દઈએ કે ભારત પાસે પાકિસ્તાન કરતા ઘણો મોટો વિમાન કાફલો છે. અહેવાલો અનુસાર બજેટ કેરિયર ઇન્ડિગો પાસે એકલા 372 વિમાનોનો કાફલો છે, જ્યારે એર ઇન્ડિયા 200 થી વધુ વિમાનોનું સંચાલન કરે છે. જો આપણે ભારતના નિર્ણયથી પાકિસ્તાનને થનારા આર્થિક ફટકા વિશે વાત કરીએ, તો ભારતીય હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ થવાને કારણે પાકિસ્તાની એરલાઇન્સને તેમના સ્થળો સુધી પહોંચવા માટે લાંબા રૂટ લેવા પડશે .
આનાથી ફ્લાઇટ્સનું અંતર અને સમય બંને વધશે અને વિમાનનો ઇંધણ વપરાશ વધશે. આ સમસ્યાને કારણે ઓપરેટિંગ ખર્ચ વધી શકે છે અને એરલાઇન્સ મુસાફરો પર બોજ વધારી શકે છે અને હવાઈ ટિકિટો મોંઘી થઈ શકે છે. જો આવું થાય, તો શક્ય છે કે લોકો હવાઈ મુસાફરીના લાંબા સમય અને ઊંચા ભાડાને કારણે મુસાફરી કરવાથી દૂર રહે અને આ પાકિસ્તાની એરલાઇન્સની આવકને ફટકો પાડશે.
એરસ્પેસ શું છે અને તે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
અહીં એ જાણવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે કોઈપણ દેશનું હવાઈ ક્ષેત્ર શું છે અને તે કેટલું મહત્વપૂર્ણ છે. તો ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે કોઈ આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઇટ એક દેશથી બીજા દેશમાં જાય છે, ત્યારે તે ઘણા દેશો ઉપરથી પસાર થાય છે, જેને તે દેશનું એરસ્પેસ કહેવામાં આવે છે.
ફ્લાઇટ્સ સૌથી ટૂંકો રૂટ શોધે છે અને વચ્ચેના દેશોના હવાઈ ક્ષેત્રમાંથી પસાર થવા માટે સંબંધિત દેશને ઓવરફ્લાઇટ ફી ચૂકવે છે. જ્યારે કોઈપણ દેશનું હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ હોય છે, ત્યારે ફ્લાઇટ તે દેશ ઉપરથી ઉડી શકતી નથી અને તેને ડાયવર્ટ કરીને લાંબો રૂટ લેવો પડે છે.
