ભારતે અમેરિકા સાથે 31 પ્રિડેટર ડ્રોન ખરીદવાનો કરાર કર્યો છે. બંને દેશો વચ્ચે આ ડીલ પર બંને પક્ષોએ હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. એક અધિકારીએ આ માહિતી આપી હતી. આ ડીલને લઈને બંને દેશો વચ્ચે લાંબા સમયથી વાતચીત ચાલી રહી હતી. આ ડીલ 32 હજાર કરોડ રૂપિયાની છે. આનાથી સમુદ્રથી સપાટી અને આકાશ સુધી ભારતની સ્ટ્રાઇક અને સર્વેલન્સ ક્ષમતામાં અસરકારક રીતે વધારો થશે. સંરક્ષણ પરની કેબિનેટ સમિતિએ ગયા અઠવાડિયે જ આ ડીલને મંજૂરી આપી દીધી હતી. ભારતમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં બંને દેશોના ઉચ્ચ અધિકારીઓ અને સૈન્ય અધિકારીઓની હાજરીમાં આ ડીલ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
ચીન જે રીતે હિંદ મહાસાગરમાં પોતાનો પ્રભાવ વધારવાની કોશિશ કરી રહ્યું છે તે જોઈને ભારતીય નૌકાદળ પણ પોતાની ક્ષમતા વધારી રહ્યું છે. હવે પ્રિડેટર ડ્રોન મળ્યા બાદ નેવીની તાકાતમાં નોંધપાત્ર વધારો થશે કારણ કે આ પ્રિડેટર ડ્રોન સરહદોની દેખરેખમાં ખૂબ મદદરૂપ સાબિત થશે. ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે મંગળવારે બે સમજૂતીઓ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. એક કરાર હેઠળ, ભારતને અમેરિકા પાસેથી 31 પ્રિડેટર ડ્રોન મળશે જ્યારે બીજા કરાર હેઠળ દેશમાં આ ડ્રોન્સની જાળવણી અને સમારકામની સુવિધાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવશે. આ સંરક્ષણ સોદો અમેરિકામાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીના થોડા અઠવાડિયા પહેલા જ સાઈન કરવામાં આવ્યો છે. ડીલ પર હસ્તાક્ષર સમયે જનરલ એટોમિક્સના સીઈઓ વિવેક લાલ પણ દિલ્હીમાં હાજર હતા.
MQ-9B રીપર અથવા પ્રિડેટર ડ્રોનની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે આ ડ્રોન 40 હજાર ફૂટથી વધુની ઉંચાઈ પર લગભગ 40 કલાક સુધી ઉડી શકે છે. આ ડ્રોન સર્વેલન્સ અને હુમલાની દ્રષ્ટિએ ઉત્તમ છે અને હવાથી જમીન પર ચોક્કસ હુમલા કરવામાં સક્ષમ છે. તે તમામ પ્રકારના હવામાનમાં 40 કલાકથી વધુ સમય સુધી સેટેલાઇટ દ્વારા ઉડી શકે છે. તેની ક્ષમતાઓને લીધે પ્રિડેટર ડ્રોનનો ઉપયોગ માનવતાવાદી સહાય/આપત્તિ રાહત, શોધ અને બચાવ, કાયદાનો અમલ, સપાટી વિરોધી યુદ્ધ, સબમરીન વિરોધી યુદ્ધ, એરબોર્ન ખાણ પ્રતિરોધ, લાંબા અંતરની વ્યૂહાત્મક ISR, ઓવર-ધ-એર માટે કરવામાં આવે છે.
ભારત દ્વારા 31 પ્રિડેટર ડ્રોન ખરીદવાના સંરક્ષણ સોદાની જાહેરાત ગયા વર્ષે વડાપ્રધાન મોદીની અમેરિકા મુલાકાત દરમિયાન કરવામાં આવી હતી. આ ડીલના મહત્વ અંગે યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તા મેથ્યુ મિલરે કહ્યું હતું કે આ ડીલ બંને દેશોના વ્યૂહાત્મક ટેકનિકલ સહયોગ અને સૈન્ય સહયોગમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે. સંરક્ષણ નિષ્ણાતોના મતે પ્રિડેટર ડ્રોન MQ-9Bથી હિંદ મહાસાગરમાં ભારતીય નૌકાદળની દેખરેખ શક્તિ અનેક ગણી વધી જશે. આ પ્રિડેટર ડ્રોન અમેરિકન કંપની જનરલ એટોમિક્સ પાસેથી ખરીદવામાં આવશે. આ ડીલ ભારત અને અમેરિકાની સરકારો વચ્ચે ફોરેન મિલિટરી સેલ્સ કોન્ટ્રાક્ટ હેઠળ કરવામાં આવી છે. ડીલ હેઠળ મળેલા 31 પ્રિડેટર ડ્રોનમાંથી ભારતીય નેવીને 15 ડ્રોન મળશે. જ્યારે એરફોર્સ અને આર્મીને 8-8 ડ્રોન મળશે.
જણાવી દઈએ કે MQ-B પ્રિડેટર ડ્રોન યુએસ MQ-9 રીપર ડ્રોનનું એક પ્રકાર છે. જુલાઈ 2022માં અમેરિકાએ આ ડ્રોનથી હેલફાયર મિસાઈલ લોન્ચ કરીને અલ કાયદાના આતંકવાદી અયમાન અલ જવાહિરીને મારી નાખ્યો હતો. આ ડ્રોન હેલફાયર મિસાઈલ તેમજ 450 કિલો વિસ્ફોટક સાથે ઉડી શકે છે. પ્રિડેટર ડ્રોન બનાવનારી કંપની જનરલ એટોમિક્સે આ ડ્રોનના ભાગો બનાવવા માટે ભારતીય કંપની ભારત ફોર્જ સાથે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. કંપની ભારતમાં જ આ ડ્રોન્સના સમારકામ અને જાળવણી માટે એમઆરઓ હબ પણ સ્થાપશે. કંપની ભારતને પોતાના કોમ્બેટ ડ્રોન બનાવવામાં પણ મદદ કરશે.
