નવી દિલ્હીઃ ટાટા સન્સના માનદ ચેરમેન રતન ટાટાનું બુધવારે રાત્રે 86 વર્ષની વયે અવસાન થયું હતું. તેમણે મુંબઈની બ્રીચ કેન્ડી હોસ્પિટલમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેમના પાર્થિવ દેહને અંતિમ દર્શન માટે મુંબઈના NCPA ગ્રાઉન્ડમાં રાખવામાં આવ્યો છે, જ્યાં મોટી સંખ્યામાં લોકો તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા આવી રહ્યા છે. રાજનેતાઓથી લઈને અભિનેતાઓ, ખેલાડીઓ અને સામાન્ય લોકો તેમના અંતિમ દર્શન માટે પહોંચી રહ્યા છે.
ઉદ્ધવ ઠાકરે, શરદ પવાર, સુપ્રિયા સુલે, રાજ ઠાકરેથી લઈને કુમાર મંગલમ બિરલા અને રવિ શાસ્ત્રીએ NCPA ગ્રાઉન્ડ પર પહોંચીને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી. બપોરે 3.30 વાગ્યા સુધી લોકો તેમના અંતિમ દર્શન કરી શકશે. આ પછી તેમના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે. મહારાષ્ટ્રના મુખ્ય પ્રધાન એકનાથ શિંદેએ કહ્યું કે રતન ટાટાને રાજ્ય સન્માન સાથે અંતિમ વિદાય આપવામાં આવશે.
રતન ટાટા 86 વર્ષના હતા અને કેટલાક દિવસોથી બીમાર હતા. તેમના નિધનથી આખો દેશ શોકમાં છે. રતન ટાટા પારસી હતા છતાં તેમના અંતિમ સંસ્કાર પારસી રિવાજો મુજબ કરવામાં આવશે નહીં. તેના બદલે રતન ટાટાના અંતિમ સંસ્કાર વર્લીના ઇલેક્ટ્રિક સ્મશાનગૃહમાં કરવામાં આવશે.
રતન ટાટાના પાર્થિવ દેહને આજે સાંજે 4 વાગ્યા સુધી નેશનલ સેન્ટર ફોર પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ (NCPA)માં લોકોના અંતિમ દર્શન માટે રાખવામાં આવ્યા છે. ઘણા ઉદ્યોગપતિઓ, ઉદ્યોગપતિઓ અને અભિનેતાઓ તેમના અંતિમ દર્શન કરવા અહીં આવી રહ્યા છે. રતન ટાટાના પાર્થિવ દેહને વર્લીમાં ઇલેક્ટ્રિક અગ્નિસંસ્કાર માટે લઈ જવામાં આવશે. પરંતુ પારસી સમુદાયના અંતિમ સંસ્કારની પદ્ધતિ સંપૂર્ણપણે અલગ છે. તો ચાલો જાણીએ પારસી સમુદાયમાં શા માટે અને કેવી રીતે અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવે છે.
પારસી સમુદાયના અંતિમ સંસ્કારની પદ્ધતિ સંપૂર્ણપણે અલગ છે. જેમ હિંદુ ધર્મમાં મૃતદેહને બાળવામાં આવે છે તેમ ઇસ્લામ અને ખ્રિસ્તી ધર્મમાં મૃતદેહને દફનાવવામાં આવે છે. પરંતુ પારસીઓમાં, મૃતદેહને આકાશમાં સોંપવામાં આવે છે અને ‘ટાવર ઓફ સાયલન્સ’ની ટોચ પર મૂકવામાં આવે છે.
ટાવર ઓફ સાયલન્સ શું છે?
ટાવર ઓફ સાયલન્સને દખ્મા કહેવામાં આવે છે. ટાવર ઓફ સાયલન્સ એક ગોળાકાર માળખું છે, જેની ટોચ પર મૃત શરીરને લઈ જવામાં આવે છે અને સૂર્યપ્રકાશમાં રાખવામાં આવે છે. જે બાદ ગીધ આવીને મૃતદેહ ખાય છે. ગીધનું મૃતદેહ ખાવું એ પણ પારસી સમુદાયની પરંપરાનો એક ભાગ છે. આ અગ્નિસંસ્કાર પ્રક્રિયાને દોખ્મેનાશિની કહેવામાં આવે છે.
પારસીઓમાં મૃત શરીરને સૂર્યના કિરણોની સામે રાખવામાં આવે છે ત્યારબાદ મૃતદેહને ગીધ, ગરુડ અને કાગડાઓ ખાઈ જાય છે. પારસી ધર્મમાં મૃતદેહને સળગાવવા અથવા દાટી દેવાને પ્રકૃતિ પ્રદૂષિત માનવામાં આવે છે. પારસી ધર્મના લોકો મૃત શરીરને અપવિત્ર માને છે. પારસી સમાજમાં મૃતદેહને ખુલ્લામાં છોડી દેવા પાછળનું મહત્વનું કારણ છે.
વાસ્તવમાં પારસી સમુદાયમાં એવું માનવામાં આવે છે કે મૃત શરીર અશુદ્ધ છે. પારસી લોકો પર્યાવરણ પ્રેમી છે તેથી તેઓ શરીરને બાળતા નથી કારણ કે આ અગ્નિ તત્વને અશુદ્ધ બનાવે છે. તે જ સમયે, પારસીઓમાં, મૃતદેહોને દફનાવવામાં આવતા નથી કારણ કે તે પૃથ્વીને પ્રદૂષિત કરે છે અને પારસીઓ મૃતદેહોને નદીમાં તરતા મૂકીને પણ અંતિમ સંસ્કાર કરી શકતા નથી કારણ કે તે પાણીના તત્વને પ્રદૂષિત કરે છે. પારસી ધર્મમાં પૃથ્વી, જળ અને અગ્નિના તત્વોને ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. પરંપરાગત પારસીઓનું કહેવું છે કે મૃતદેહોને બાળીને અગ્નિસંસ્કાર કરવો ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી યોગ્ય નથી.
આ રીતે થશે રતન ટાટાના અંતિમ સંસ્કાર
પ્રાર્થનાસભામાં લગભગ 200 લોકો હાજર રહી શકે છે. લગભગ 45 મિનિટ સુધી પ્રાર્થના થશે. ત્યારબાદ પ્રાર્થના સભામાં પારસી વિધિમાં ‘ગેહ-સરનુ’ વાંચવામાં આવશે. તે પછી, રતન ટાટાના મોં પર કપડાનો ટુકડો મૂકવામાં આવશે અને ‘અહનવેતિ’નો આખો પહેલો પ્રકરણ વાંચવામાં આવશે. આ શાંતિ પ્રાર્થનાની પ્રક્રિયા છે. પ્રાર્થના પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી, મૃતદેહને ઇલેક્ટ્રિક સ્મશાનગૃહમાં મૂકવામાં આવશે અને અંતિમ સંસ્કારની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવામાં આવશે.
